AfbeeldingZout, Rol I, Geluid ;
Een geluidsband, met informatie, omlijst door muziek, rondom de productie van zout:
- Kom, kom, er is nog zout genoeg hoor in Boekelo;
- Het steenzout in Twente, overblijfsel uit vóór prehistorische tijden van een ingedroogde zee, bevindt zich op een diepte van 300 á 400 meter onder het aardoppervlakte;
- Door het op verschillende plaatsen aan te boren kan men het tot exploitatie brengen, door op de daarvoor geschikte plaatsen boortorens te plaatsen met daarin een boorinstallatie;
- Het eigenaardige half-stotende, half-borende wijze van boren heet 'stootboren', waarbij in hardere steensoorten ook wel een kroonboor wordt gebruikt, een holle buis aan de onderzijde bezet met diamanten, die bij het draaien een cylinder uit het gesteente snijdt;
- Bij het boren moet meestal op het gevoel van de boormeester worden afgegaan, en nadien wordt de bewerking nog gedeeltelijk met de hand gedaan, en het fijne gesteente wordt door spoelen mee uit het boorgat verwijderd;
- Als de boor tot de onderzijde van de zoutlaag is gekomen wordt er ter voorkoming van instorten een stalen buis ingebracht, waarbinnen een dunnere buis wordt geplaatst tot bijna onderin de zoutlaag, en tenslotte wordt er een pijpleiding aangelegd vanaf de boortoren tot aan de opaslagplaats bij de fabriek;
- Nu pompt men water door de buitenste buis naar beneden in de zoutlaag, waar het indringt en het steenzout oplost waardoor er zich een pekeloplossing vormt, welke door de waterdruk omhoog gedreven wordt en vervolgens in de reservoirs van de fabriek terecht komt;
- Ter bepaling van de verschillende accijns wordt het zoutgehalte in de opossing gemeten en wordt deze vervolgens chemisch gereinigd in een filterinstallatie;
- Wanneer de pekeloplossing van alle verontreinigingen gezuiverd is, stroomt het volgens de oude methode van het zoutzieden in grote bakken van 23 meter lang, waar ze tot 100 °C wordt verhit door rookgassen in een oven;
- De bakken zijn van boven met een hout afgetimmerd die de damp opvangt, zodat het uitgekristalliseerde zout kan uitlekken, en doordat de pekeloplossing in de bakken steeds wordt aangevuld, gaat het kristalliseren dag en nacht door;
- Met een geperforeerde schep wordt het zout op een houten vloer geschept waar het 8 uur lang kan uitlekken, waarna men het zout met wagentjes naar enorme silo's brengt, waarin het nog 3 weken blijft liggen om geheel te drogen, voor het wordt afgeleverd;
- Een silo kan een miljoen kilo zout bevatten, maar de moderne tijd heeft ook hier andere en betere fabricagemethoden gebracht, de wetenschap en techniek staan niet stil;
- Zo kwam men tot de bouw van moderne vacuüminstallaties die veel economischer werken en een nog beter product afleveren, en het verschil in fijnheid en zuiverheid van het zout treedt hierbij duidelijk aan de dag wanneer we de beide soorten zout door een microscoop bekijken;
- Dit is het pannenzout, verkregen door de methode die we reeds zagen, en vacuümzout, dat in de moderne vacuüminstallatie gemaakt wordt, die we nog moeten bezichtigen;
- Het uitkristalliseren van de zoutkristallen uit de pekeloplossing is ook door de microscoop zeer duidelijk waar te nemen, en voor het maken van een zout met een zo uiterst fijne samenstelling dient deze grote vacuüminstallatie;
- Drie van zulke reusachtige trechtervormige kookpannen vormen het essentiéle deel van deze machine, waarvan hier een schematische tekening te zien is;
- Gereinigde pekel stroomt in ieder van die drie kookpannen waar stoom, dat gediend heeft om het bedrijf van elektriciteit te voorzien, wordt gebruikt in de verwarmingstrommel van de 1e kookpan om de pekel aan de kook te brengen;
- De stoom die bij het koken van de pekel ontsnapt wordt naar de verwarmingstrommel van de 2e kookpan gebracht, maar is niet heet genoeg om deze plek ook aan de kook te brengen en om dit toch te bereiken zuigt met de lucht uit de pan gedeeltelijk weg waardoor het kookpunt van de pekel daalt;<
{B7461E63-10BA-4F49-9206-1E1886F2D30E}