AfbeeldingWONING - Jan Jonias Rahajaan ;
Interview met Jan Jonias Rahajaan door de Werkgroep Overijssel Nederlands-Indië Nieuw Guinea (WONING).
Jan Jonias Rahajaan,
Ik ben geboren in de kampong Ohoiel op de Grote Kei. Mijn vader is landbouwer en ik ga in Ohoiel naar de lagere school. Het is een plezierige en onbezorgde jeugd met veel spelletjes en veel plezier.
In 1947, ik ben dan 19 jaar en werk bij mijn vader op het land, zie ik wervingspapieren voor het leger, de KNIL. Dat lijkt me wel wat, een uniform en meer geld dan we nu kunnen verdienen op het land. In Ellat kan ik me laten keuren en dat doe ik dan ook.
De Nederlandse keuringsarts laat me wat heen en weer lopen en bromt vervolgens ‘afgekeurd’. De teleurstelling is groot, ik moet nu weer terug naar mijn vader en het land.
Maar een poos later kan ik me nog weer een keer, nu op een andere plaats en met een andere dokter, opnieuw laten keuren. Tot mijn grote vreugde klinkt er nu ‘goedgekeurd’.
Het is oktober 1947 en samen met vele andere jongens worden we met de boot naar Ambon gebracht naar de kazerne, de tangsi, voor de eerste opleiding.
Die eerste opleiding duurt een half jaar en in die tijd leren we marcheren, schieten, wat militaire theorie en uiteraard de militaire discipline. Dat laatste is voor geen van ons erg moeilijk, de gehoorzaamheid aan vader en moeder thuis is traditioneel en streng. Discipline en gehoorzaamheid is ons dus beslist niet vreemd.
Vanuit Ambon worden we, uiteraard per boot, naar Makassar op Celebes gestuurd en van daar naar Malang op Java.
De verdiensten zijn in mijn ogen groot, ik ontvang 75 gulden per maand en dat geld wordt vrijwel in zijn geheel naar huis gestuurd, waar ze het maar al te goed kunnen gebruiken.
Thuis hebben we namelijk nog 2 zusjes en 2 broertjes en de opbrengsten van het kleine stukje grond van mijn vader zijn maar karig.
Ik kan dit geld ook vrijwel in zijn geheel opsturen, omdat we zelf haast niets nodig hebben.
Het leger zorgt voor kleding, voeding eventueel medische verzorging. We hebben vrijwel alles wat ons hartje begeert.
Vanuit Malang worden zuiveringsacties ondernomen, dat betekent dat onze soldaten proberen opstandelingen uit te schakelen.
Aan die acties zelf hoef ik niet mee te doen, want ik zit bij de verbindingen en zit samen met nog een andere soldaat achter de telefooncentrale. Ik heb in Malang daarvoor een opleiding gehad van een Ambonese korporaal. Ook het onderhoud van de kabels valt onder onze dienst. Kilometers kabel worden gebruikt vanuit de patrouilles naar kleine centrales en vandaar naar de hoofdcentrale waar ik zit.
Vaak worden deze kabels gesaboteerd en moeten deze dan zo snel mogelijk hersteld worden. In Malang hebben we daar gelukkig vrijwel geen last van, want ik kan me van reparaties vrijwel niets herinneren.
De dienst in Malang begint elke ochtend om 6 uur, dan is er appel. Daarna gaan we terug naar de barak om ons klaar te maken voor de dienst. Dat betekent voor mij naar de centrale.
Op vaste tijden wordt de dienst overgenomen door een vervanger, en na een paar uur moet ik dan weer achter de centrale. Berichten ontvangen en inpluggen naar de betreffende ontvangers. Dat gebeurt dan nog allemaal handmatig.
De voertaal is Maleis, toch een wat andere taal dan onze eigen taal van de Kei, maar ik heb me in dienst het Maleis gauw eigen gemaakt, het huidige Basa Indonesia is grotendeels gelijk aan het Maleis.
Het is in de periode dat ik dienst doe in Malang vrij rustig, er zijn weinig acties. Onze troepen hebben het gebied goed onder controle, ook de inwoners van dit gebied zijn blij met ons.
Er is nieuws, er wordt een mobilisatie aangekondigd, onze eenheid wordt naar Soerabaja gedirigeerd. Er gaan geruchten dat we naar Ambon moeten, maar dan horen we dat we Indië moeten overdragen aan de zogenaamde nationalisten en wij gaan naar Nederland.
Een nieuwe marsorder, maar voor ons een groot raadsel. Het zal wel weer een tijdelijke bestemming zijn.
Ve
2009, 2009
{A8851A58-48E2-4B4E-ADFC-848AA9E96C3D}