DocumentOlst, Benedendijk 16-18, Hendrik Droststraat 1, Huize ter Spille, 1835
Het vrijstaande pand is een rijksmonument gelegen in het centrum van Olst tegen de IJsseldijk. Is in 1835 gebouwd als kantoor-en woongebouw en is nu als woongebouw nog in gebruik. Het is vrij gelegen en ligt in een royale siertuin begrensd door beukenhagen rondom. Is in 1971 ingeschreven als beschermd rijksmonument.
Het pand is gebouwd op een rechthoekige plattegrond en heeft 2 bouwlagen met daarboven een schilddak. Het dak is gedekt met genuanceerde roodbruingrijze dakpannen en telt 3 schoorstenen in de nok.
De rondom gaande goot heeft een geprofileerde boei op een smal fries. De gevels zijn van wit gepleisterd metselwerk en hebben een grijs geschilderd plint.
In de gevels zijn opgenomen rechthoekige houten kozijnen met schuif-, draai- en uitzetramen.
Op de verdieping hebben de kozijnen in voor- en linkerzijgevel louvreluiken aan weerszijden, op begane grond zijn dit dichte opgeklampte luiken in de voor-, linker- en rechterzijgevel. De kozijnen hebben steenachtige lekdorpels.
Aan de linkerzijde, de dijkzijde, heeft het gebouw een open galerij gedragen door kolommen op de verdieping en daaronder een open veranda op de begane grond.
De houten kolommen zijn voorzien van een geprofileerd rond kussen aan de bovenzijde en een vierkant basement aan de voet. Tussen de kolommen op de verdieping is een smeedijzeren hekwerk aanwezig.
In de voorgevel, de zijde van de H. Droststraat, bevind zich een denkbeeldige midden risaliet met een karakteristieke topgevel, die als klokgevel de goot doorsnijdt en aansluit op een kleine dwarskap.
De dubbele toegangsdeuren met bovenlicht bevinden zich in de rechter- en linkerzijgevel. De deuren zijn glasdeuren met een roedeverdeling. De achtergevel heeft een gemetselde en eveneens wit gepleisterde aanbouw waarop een lessenaarsdak met grijze pannen.
Er is een losstaande houten garage met zadeldak en pannen.
Het pand is van cultuur- en architectuurhistorisch belang:
+ vanwege de oudheidkundige en volkskundige waarde.
Omstreeks 1835 werd huis Ter Spille gebouwd voor notaris G.A. IJssel de Schepper. In opdracht van burgemeester L. Nijlant werd in 1839 in het pand een gemeentekamer ingericht In 1873 werd het tot woonhuis verbouwd. In 1928 besloot de gemeenteraad van Olst het toen leegstaande huis Ter Spille aan de Benedendijk te kopen, daarbij inbegrepen de grote, fraai aanlegde tuin achter het huis. Doel van de aankoop was de toekomstige bebouwing van het terrein, door de uitgifte van bouwkavels en de aanleg van wegen, in een door de gemeente gewenste richting te sturen.
Het gemeentebestuur had geen vastomlijnde plannen voor de toekomst van huis Ter Spille. Er waren meerdere opties. Burgemeester Bentinck speelde een tijd met de gedachte om het te laten verbouwen tot ambtswoning, maar ook de notaris wilde het representatieve pand wel kopen of huren. Het Nutsdepartement Olst wilde er een
bewaarschool vestigen.Het door de SDAP gelanceerde plan om Ter Spille om te bouwen tot dorpshuis of Volkshus leidde tot een felle dorpsdiscussie, waarbij het Olster verenigingsleven nauw betrokken was. Het Volkshus moest volgens de plannenmakers ten minste worden uitgerust met vergaderzalen, een badhuis en een bewaarschool en worden beheerd door een conciërge. De prachtige tuin diende deels te worden behouden en omgebouwd tot openbaar plantsoen, voorzien van een muziektent. Het ambitieuze plan werd echter na langdurige discussies en veel financieel rekenwerk door de gemeenteraad verworpen. De jaarlijkse exploitatielasten van deze gemeentelijke voorziening zouden volgens een meerderheid in de raad zo hoog oplopen, dat ze de toekomstige begroting van de gemeente Olst volledig zouden hebben ontwricht. Uiteindelijk werd besloten om Ter Spille in afzonderlijke eenheden op te splitsen en te verhuren. Tegenwoordig is het statige huis weer in particuliere handen.
Bron (ged.): J.D. Hilferink, Geschiedenis van Olst (Olst, 2009)
Werkgroep Monumenten (2016)
1835
NL-OstHVOE_MON00010