HV02864B: De Oelemölle in Heemse, aan de Brink.
Foto is gemaakt ca. 1969. Oelemölle in Heemse, aan de Brink, na de restauratie.
De Oelemölle of Oele Mölle is een molen aan het Molenplein te Heemse (Hardenberg) in Overijssel.
Het is een achtkantige, houten stellingmolen met de oorspronkelijke functie van korenmolen. De achtkant is met riet gedekt en gebouwd op een stenen onderkant. Ook de kap is met riet gedekt. De wieken hebben een vlucht van 24 meter. Het in het riet aangebrachte jaartal 1533 kan niet op deze molen slaan, daarvoor is de constructie veel te jong. Waarschijnlijk slaat het op een oude standerdmolen, die hier vroeger gestaan zou hebben. De molen zelf komt waarschijnlijk uit 1870, deze datum staat ook in de bovenas van de molen. In 1965 heeft de huidige eigenaar, de gemeente Hardenberg, de vervallen molen teruggekocht van een particulier en heeft de molen in 1968 laten restaureren. De molen werd eind 1969 heropend, en kreeg hierbij de functie als expositieruimte. Deze restauratie heeft echter niet het gewenste resultaat opgeleverd. De kap is naar verhouding te klein en nog meer onderdelen zijn onjuist. Een nieuwe restauratie is nodig om het geheel weer in zijn oorspronkelijke proporties te brengen. De molen is wel maalvaardig, maar niet als zodanig in gebruik. De molen draait meestal wel 2x in de week. De molenaar van de Oelemolle is J. Ranter. Er zijn verschillende verklaringen voor de naam Oelemölle, maar over het algemeen wordt aangenomen dat deze naam komt van de zogenaamde Uilenbelt, waarop de molen gebouwd is. De naam werd officieel in 1967 in gebruik genomen. De Oelemölle met zeilen tijdens de Nationale Molendag 2009. Op 19 oktober 2007 heeft deze molen voor het eerst na 50 jaar weer met zeilen gedraaid, en de zomer daarop zelfs volop met vier gebruikte zeilen. Meestal met molendagen draait de molen ook met zeilen en is dan te bezoeken, zoals de nationale molendag (2e zaterdag van mei) en de Overijsselse molendag (2e zaterdag van september).
Bron: Wikipedia)
Over het bouwjaar van de huidige molen is weinig bekend: in 1533 werd op de plaats waar de huidige molen staat een standerdmolen gebouwd. In 1852 werd de molen (de huidige?) door de stad aan een particulier verkocht. Sommigen nemen 1852 als bouwjaar van de huidige molen, maar of dat juist is?. In 1914 werd naast de windkracht al een ruwoliemotor gebruikt. Omstreeks 1930 kwam de windmolen definitief buiten bedrijf en in 1932 verkocht molenaar Nijzink de roeden aan een Duitse collega. In Hardenberg bleef een onttakelde molen achter. In 1965 kocht de gemeente Hardenberg de inmiddels totaal vervallen molen aan; niet lang daarna volgde een volledige rehabilitatie. Te waarderen is, dat van de ruïne weer een molen werd gemaakt, maar het eindresultaat was helaas niet fraai: stelling te smal, roeden duidelijk te kort en ook te smal opgehekt, kap te klein en de middelbalk te kort. Qua verhoudingen voldoet dit niet. Een betere, veelomvattende restauratie verdient deze molen absoluut. Hardenberg had er een statisch monument bijgekregen: draaien deed deze molen nauwelijks. Pas sinds ca. 2000 wordt er weer regelmatig gedraaid. De molen heeft in 2011 september een kleine restauratie ondergaan door molenmakerij Doornbosch uit Adorp. Nieuwe windpeluw en voorkeuvelens en enige ander herstelwerk aan de kap. Ook de rietdekker is bezig geweest om het een en ander te herstellen. Gezien het grote aantal kammen en de bijbehorende steek is aan te nemen, dat het bovenwiel afkomstig is uit de voorganger, een standerdmolen. Zie ook HV02864.
(Bron: www.molendatabase.nl/, databasenr. 782; www.allemolens.nl/, Ten Bruggencate-nr.: 11262; rijksmonument 20015)
NL-HdbHVH_HV02864B
Historische Vereniging Hardenberg e.o.