|
"Habt keine Angst! Habt keine Angst!" De Vechtbrug bij Hardenberg opgeblazen
Hardenberg was al snel bezet. De Nederlandse strategie was om in het zicht van de vijand terug te trekken en de ondermijnde bruggen te laten springen. Dat lukte in deze omgeving vrij goed. Ook de Vechtbrug moest er uiteindelijk aan geloven. Ir. H. Brand heeft de schermutselingen hier uitgebreid beschreven in zijn -mooie- boek Die lange morgen in mei . Ooggetuige Mijn vader was hiervan ooggetuige. Hij was toentertijd 18 jaar. In 2008 heeft mijn dochter haar grootvader geïnterviewd over zijn oorlogstijd voor een schoolwerkstuk. Hier volgt een passage uit haar verslag: "Mijn opa was die...
|
'Al snel ging het praatje: "Van Egmond snijdt ze er zo uit"’
'Voor de komst van de eerste dierenarts in Heino was Offenberg de enige met verstand van afkalven van koeien in de buurt. Hij had een praktijkopleiding tot veeverloskundige gehad en beschikte over een soortement vergunning en de instrumenten. Ik heb nog enige jaren met de oude baas samengewerkt. Dat verliep prima. Bij nacht en ontij kon ik geroepen worden omdat er een koe hulp nodig had. Ik heb nog wel boeren ’s nachts aan de deur gehad die mij voor een verlossing kwamen halen omdat ze geen telefoon hadden en de buren die wel telefoon hadden niet uit bed wilden roepen. Als ik erbij werd gero...
|
'Een bijzondere dag'
Het is een mooie zomerse zondagmorgen in augustus 1964. Ons gezin telt dan vijf kinderen. De jongste is drie jaar, ik ben de oudste dochter van achttien. (Over twee jaar zal er nog een kleintje bij komen.) Mamma is in de keuken om koffie in te schenken. Wij wachten vol spanning af want wat is er nog meer voor lekkers vandaag? Alleen op zondag is er iets bijzonders bij de koffie. Plotseling zien we dat een deftige mevrouw en meneer heel langzaam langs ons huis lopen. Mamma loopt naar het raam, ze heeft het koffieblad nog in haar handen en zegt dan: "Dat kan toch niet…, dat is toch niet wa...
|
'Een lange nacht…zonder dag.’ Een schuilplaats voor Harry Hes
Een Cito toets avant la lettre. Zo werd onderzocht of onze kennis en vaardigheden, maar vooral kennis, die werd er toen nog ingestampt, toereikend was om deze heilige hallen met enige kans op succes te kunnen betreden. Die kennis had ik opgedaan op de zevenklassige School I, thans de Parkschool, onder de bezielende leiding van meneer De Jong als hoofd der school. Een groepje van de betere leerlingen van de zesde klas, waaronder ik, was in die winter tijdens de buitenschoolse uurtjes door meester Pon, juf Viehoff en meneer De Jong zelf -voor Frans- klaargestoomd om de zevende klas te kunnen o...
|
|
'Eene zee van jammeren.' Oorzaken en gevolgen van de watersnoodramp van 1825
Wanneer je over de kronkelige dijk van Zwartsluis naar Kuinre rijdt, zie je af en toe aan beide kanten kolken liggen. Deze herinneren eraan dat de dijk in het verleden op die plaatsen is doorbroken. De kolken, al dan niet dichtgegroeid in de loop van der tijd, zijn de meest zichtbare overblijfselen van watersnoodrampen die Noordwest-Overijssel hebben geteisterd. Oorzaken van de overstroming van 1825 De grootste ramp vond plaats op 4 februari 1825. Een noodlottige samenloop van omstandigheden leidde ertoe dat de dijken op vele plaatsen het begaven. In hetzelfde jaar nog schreef Ter Pelkwi...
|
'Schansgrond is goede grond'
Het is een opvallende boerderij aan de weg van Ommen naar Balkbrug. No 4 staat er op de topgevel van het voorhuis geschilderd. Het is één van de laatste hoeven van de oorspronkelijke 21 boerderijen van de Maatschappij van Weldadigheid op de Ommerschans. Bezoekers kunnen er terecht voor informatie over de voormalige landbouwkolonie. De familie Hiemstra heeft hier een biologisch melkveebedrijf. De moderne boerderij telt ruim 110 melkkoeien en twee melkrobots. Het bedrijf ligt op steenworp afstand van de Ommerschans, een militair bolwerk dat 200 jaar geleden door de Maatschappij van Weldadighei...
|
'Twee uur in de wolken.' Een Zwolse ballonvaart in 1886
Nee, bijgaande prachtplaat verscheen niet in de krant, want die deed toen nog niet aan plaatjes. Wel wordt uitvoerig aandacht besteed aan de lancering van de luchtballon Etoile du Nord onder leiding van de aeronaut, de heer Julhes , want het was een geheel Franse onderneming, georganiseerd door de Amsterdamse vestiging (!) van de “Figaro”. Weliswaar is het al 103 jaar geleden, dat Montgolfier in 1783 de eerste luchtballon liet opstijgen, maar de ballonvaart lijkt nog vast in Franse handen te zijn. Het feest vindt 8 augustus 1886 plaats op het Assiesplein (dat volgens de krant toen nog def...
|
100 jaar Bello
100 jaar Bello 24 september 1910:
een feestelijke proefrit over de nieuwe spoorlijn van Deventer naar Ommen De spoorlijn Deventer-Ommen
100 jaar geleden verbond een nieuwe spoorlijn Deventer via Raalte en Lemelerveld met Ommen.
De dienstregeling ging in op 1 oktober 1910. In 1935 werd de spoorlijn gesloten en veranderde jaren later in een betonweg. De provinciale weg N348 tussen Ommen en Raalte loopt ook nu nog over het tracé van de voormalige spoorlijn Deventer-Ommen. Herinneringen
Het station is afgebroken, de rails zijn opgebroken en de draaibrug over het kanaal...
|
|
12 januari 1819 - De conceptie van de kolonie Ommerschans
Willem Jan van Dedem tot den Berg (Zwolle 1776) groeide op op huize "Den Berg" bij Dalfsen. Hij studeerde rechten en ging in 1802 als advocaat aan de slag. In dat jaar touwde hij met Judith van Marle , dochter van Gerrit Willem van Marle , voormalig burgemeester van Zwolle, die drie jaar eerder was overleden in de nasleep van de Bataafsche Revolutie. Beide families, van Dedem en van Marle, hadden veel aandelen in de Marken ten oosten van Nieuwleusen: gemeenschappelijke gronden die ooit toebehoorden aan de boeren die er woonden, maar die hun aandelen van lieverlee hadden verzilverd bij een...
|
14 april 1825 - Op weg naar Parijs
Als bij mijn grootouders het kistje met bidprentjes uit het dressoir werd gehaald, dan kwamen de verhalen los. Ze hadden er denk ik wel honderd of misschien wel tweehonderd. De meeste uit Dedemsvaart en omgeving. Een opvallende naam daarbij was die van Wibier. Dat sprak je uit als Wiebiejee, op z'n frans dus. Mijn oma vertelde dan over vier neven Wibier, die allemaal Dolf als voornaam hadden, vernoemd naar hun grootvader. Om ze uit elkaar te houden hadden ze bijnamen: Dolf van Gabriel, Dikke- of Parapluedolf, Zwarte Dolf en Linkse Dolf, ook wel "de linkse" genoemd. collectie Helmu...
|
15 oktober 1889 - De moord op Zientje Hoogenberk
Duik in je eigen stamboom en je zult je verbazen. Hoe is het mogelijk dat die twee voorouder als enige in zijn gezin de cholera heeft overleefd. Als die voorvader niet gedwongen was te verhuizen dan was hij zijn vrouw nooit tegen gekomen. En.... dan was ik er niet geweest.... De Maatschappij van Weldadigheid is bij uitstek zo'n katalysator waarin mannen en vrouwen uit alle hoeken van de Nederlanden elkaar vonden en een gezin stichtten. Waar de verbazingen voor het nageslacht aan de lopende band werden gegenereerd. Maar hetzelfde lot dat onze voorouders aan elkaar heeft gekop...
|
150 jaar spoorlijn en station Wijhe
Bouw van het station In 1865 werd met de aanleg van het traject begonnen. Hiertoe moest de nodige grond worden aangekocht. Een van de eersten die grond verkocht was de Janna Hengeveld weduwe van Bernardus Berends, landbouwer in Wijhe. Zij deed afstand van één bunder, één en zestig roeden en vijfenvijftig ellen voor een bedrag van 8000 gulden. De grond voor het stationsgebied werd gekocht van de baron De Vos van Steenwijk. Om het grind van de IJssel naar het spoor te vervoeren werd een hulpspoor aangelegd dat al snel overbodig was doordat het grind per trein vanaf Rheden kon worden aangev...
|
|
17 december 1833 - Gij zijt alle schelmen en afzetters
Joannes Evangeliste Blatter . Zijn wieg stond in 1786 in de plaats Uttenhofen in het Zwarte Woud, op anderhalve kilometer van de Zwitserse grens. In het boek " De Bedelaarskolonie " citeert Wil Schackmann uit het familieonderzoek van nazaat Frans Blatter. We lezen dat Blatter in 1809 met de Rheinische Bundesdivison in Spanje vecht tegen de Spaanse guerilla's. Omstreeks 1812 zou hij daar gedeserteerd zijn, waarna hij in handen viel van de Engelse troepen, die hem als krijgsgevangene meenamen naar Engeland. Daar werd hij als John Blatter ingelijfd bij het King's Ger...
|
1771-1772 Aanleg van de Twickelervaart
Door Jan ten Hove.
In de jaren 1771-1772 wordt op initiatief van de eigenaar van huis Twickel, de ondernemende Carel Georg van Wassenaer Obdam, de Twickelervaart gegraven. Hij betaalt alle kosten uit eigen zak. Het kanaal mondt bij het dorpje Enter in de Regge uit en moet Delden en omgeving een goede vaarverbinding met Zwolle geven. De zusters Swanida en Gerhardina Borgerink, die een schippersherberg annex overlaadplaats in Enter bezitten, verzetten zich heftig tegen de aanleg. Zij vrezen dat de nieuwe verbinding hen brodeloos zal maken. De dames huren zelfs arbeiders in om het uitgegraven za...
|
18 april 1843 - Een zwart schaap met blauw bloed
In de familie van mijn moeder, Ria Froeling , was de naam Otterbein niet onbekend. Mijn overgrootvader Adolf Daniel Froeling had een broer, "de kolonel" die in Maastricht woonde. Dat was de deftige kant van de familie en Otterbein had er iets mee te maken. Dat was waarschijnlijk adelijk voorgeslacht. In de kartonnen doos met foto's en bidprentjes bij mijn ouders zat ook het bidprentje van de Kolonel. bonmama.nl - bidprentje van kolonel Froeling Als het formaat van de snor een maat voor voornaamheid is, dan moet de kolonel een belangrijk man geweest...
|
1859 - De eerste niet-blanke burgemeester van Nederland
De kleurling Adolf Willem Storm van ’s Gravesande wordt met ingang van 15 april 1859 burgemeester van de uitgestrekte plattelandsgemeente Lonneker. De eerste niet-blanke burgervader van ons land is in 1817 geboren in de voormalige Nederlandse kolonie Demerara, die vandaag de dag in Guyana ligt. Zijn vader, de plantagehouder Cornelis Gerard Storm van ’s Gravesande, leeft hier samen met een inheemse vrouw. Na de dood van zijn vader haalt een tante Adolf Willem op negenjarige leeftijd samen met twee oudere broers naar Nederland. Hij groeit op in de omgeving van Deventer. Later vestigt hij zich ...
|
|
1909 Een kapel bij de Kroezeboom
Door Jan ten Hove.
In 1909 wordt bij de eeuwenoude Kroezeboom op de Fleringer Es nabij Tubbergen een kapelletje gebouwd. Vroeger stond hier ook al een ‘hilligen huesken’, dat in de loop van de 17de eeuw moet zijn afgebroken. In deze tijd hielden de uit hun eigen kerken verdreven en onderdrukte katholieken hier erediensten in de open lucht. Op de hooggelegen es kwamen allerlei weggetjes samen en was het uitzicht over de omgeving goed. Bij onraad konden de gelovigen zich gemakkelijk uit de voeten maken. Aan deze religieuze functie dankt de boom waarschijnlijk zijn naam: kroeze betekent kruis. D...
|
1911 - Tuindorp Het Lansink
Het in Engeland ontwikkelde concept van de tuinstad, met als uitgangspunt betaalbare woningbouw in een groene, harmonieuze omgeving, vindt ook in Overijssel navolging. Het eerste tuindorp, Het Lansink, verrijst vanaf 1911 in opdracht van de Hengelosche Bouwvereniging. Machinefabrikant Coenraad Frederik Stork fungeert als drijvende kracht achter de komst van de voor zijn werknemers bestemde wijk. Het doel is om ‘door den aanleg eener kolonie van goede woningen voor arbeiders en beambten, eene prettige, frisse omgeving te scheppen, waar elke benauwdheid van smalle straten of eng gebouwde huize...
|
1941 Cato Elderink zeventig jaar
Door Jan ten Hove.
De dialectschrijfster en -dichteres Cato Elderink wordt ter gelegenheid van haar zeventigste geboortedag op 28 februari 1941 uitgebreid gehuldigd. De in Enschede geboren vrouw stamt uit een oud textielgeslacht. Na een lange loopbaan als gediplomeerd verpleegster besteedt Elderink vanaf 1920 veel tijd aan het bestuderen van de gebruiken, volksverhalen, geschiedenis en taal van haar geboortestreek. Zo beschrijft ze in het in 1921 verschenen Oet et laand van aleer, Twènther Vertelsels overleveringen en sagen die ze deels in haar eigen jeugd heeft gehoord. In 1937 komt het stan...
|
1944 - Het bombardement van Hengelo
Het grootste gevaar voor de Overijsselaars komt tijdens de Tweede Wereldoorlog uit de lucht. De luchtoorlog maakt veel slachtoffers. Dat is deels het gevolg van fouten van geallieerde vliegers, waardoor ongewild burgerdoelen worden geraakt. Zo krijgt op zondag 10 oktober 1943 Enschede, dat door een Amerikaans eskadron per ongeluk wordt aangezien voor een Duitse stad, de volle laag. 151 mensen verliezen het leven. Bijna een jaar later is Hengelo aan de beurt. Dit keer is er geen sprake van een vergissing. De geallieerden willen het spoorwegemplacement en de fabrieken van Stork en Holland Sign...
|
|
1944 V2 stort neer bij Luttenberg
Door Jan ten Hove.
In een wanhopige poging het oorlogstij te keren, zaaien de Duitsers vanaf het najaar van 1944 in Londen en Antwerpen dood en verderf met vliegende bommen, de beruchte V1’s en V2’s. In Oost-Nederland zijn diverse lanceergebieden voor deze ‘vergeldingswapens’ ingericht, waaronder één in de omgeving van het sanatorium bij Hellendoorn. Op 16 november 1944 wordt de eerste raket vanaf deze locatie afgevuurd. De lanceringen mislukken geregeld en soms ploffen de projectielen in de buurt neer. De grootste catastrofe doet zich voor op maandag 4 december. Een 13.000 kilogram zware V2 ...
|
1957 Een Goggomobil in Kalenberg
Door Jan ten Hove.
Het oude turfgraversplaatsje Kalenberg bij Oldemarkt is door de waterrijke omgeving lange tijd niet over de weg bereikbaar. Pas in mei 1957 dringt de eerste auto, een kleine Goggomobil, tot het dorp door. Het duurt nog twee jaar voordat ook grotere auto’s Kalenberg kunnen bereiken. Vanaf eind 1959 is Kalenberg eveneens de woonplaats van de gevierde dichter J.C. Bloem. De op leeftijd gekomen poëet wordt hier in het boerderijtje De Kale Berg aan de Kalenbergergracht verzorgd door zijn vroegere echtgenote, de publiciste en vertaalster Clara Eggink. Na Bloems overlijden op 10 a...
|
2 juli 1868 - hospitalisatie
In Wikipedia lees ik de volgende, strak geformuleerde, uitleg van het begrip hospitalisatie: Onder hospitalisatie worden gedragsveranderingen verstaan bij patiënten/individuen die voor langere duur zijn opgenomen in een ziekenhuis of een tehuis zoals een bejaardentehuis. Het ontstaat als gevolg van een ziekmakende wisselwerking tussen een individu en zijn omgeving. Door aanpassing ontstaat een verlies van zelfstandigheid. Mogelijke uitingen van hospitalisatie zijn een toename van passiviteit, afhankelijkheid en onderdanigheid. Ook kan er sprake zijn van een afname van het nemen...
|
2000 De vuurwerkramp van Enschede
Door Jan ten Hove.
Op zaterdag 13 mei 2000 worden Enschede en omgeving rond half vier ’s middags opgeschrikt door enkele angstaanjagende explosies. De opslagplaats van vuurwerkbedrijf S.E. Fireworks, die midden in de woonwijk Roombeek ligt, is ontploft. Honderden huizen worden weggevaagd. Er zijn bijna duizend gewonden en velen worden vermist. Uiteindelijk blijkt de ramp 23 mensenlevens te hebben geëist. De materiële schade wordt geschat op ongeveer een miljard gulden. Ondanks een diepgaand onderzoek is de precieze oorzaak van de catastrofe nooit achterhaald. De commissie-Oosting concludeert ...
|