|
"Vincentiusvereniging Borne", de oudste vereniging van Borne?
“Vincentiusvereniging Borne”, de oudste vereniging van Borne? H. Kroeze De “Vincentiusvereniging Borne” bestaat reeds 157 jaar en zal wellicht één van de oudste verenigingen in Borne zijn. De ouderen onder ons weten waarschijnlijk nog wel van het bestaan af of zullen zich dit uit het verleden herinneren; weinigen zullen echter kunnen vertellen wat de vereniging vandaag de dag precies doet. Dat is misschien raar, ruim 150 jaar oud en toch zo weinig bekendheid. Grotendeels komt dat door de doelstelling van onze vereniging, om zoveel mogelijk in stilte en anonimiteit hulp te bieden aa...
|
'Een bijzondere dag'
Het is een mooie zomerse zondagmorgen in augustus 1964. Ons gezin telt dan vijf kinderen. De jongste is drie jaar, ik ben de oudste dochter van achttien. (Over twee jaar zal er nog een kleintje bij komen.) Mamma is in de keuken om koffie in te schenken. Wij wachten vol spanning af want wat is er nog meer voor lekkers vandaag? Alleen op zondag is er iets bijzonders bij de koffie. Plotseling zien we dat een deftige mevrouw en meneer heel langzaam langs ons huis lopen. Mamma loopt naar het raam, ze heeft het koffieblad nog in haar handen en zegt dan: "Dat kan toch niet…, dat is toch niet wa...
|
'Een hart van goud...'
Ru Buisman leerde Jannes voor de oorlog kennen bij de Vrijzinnig Christelijke Jeugd Centrale. “Toen een goudeerlijke vent. Hart van goud. Hij kon niet liegen. Bij Pit, de kolenhandel in de Weemstraat waar ik werkte, hadden we een knecht nodig en ik dacht aan Jannes. 'Goh joh, wil je niet bij ons komen?' Nou, dat leek hem wel wat. Hij kwam bij ons aan het werk. Het was een flinke stevige vent. Maar op een gegeven moment wilde hij bij de SS. Ik heb geprobeerd hem daar van af te houden: ‘Maar Jannes, moet je eens luisteren. Je weet best dat dit helemaal niet goed is. In de onze ...
|
'Een lange nacht…zonder dag.’ Een schuilplaats voor Harry Hes
Een Cito toets avant la lettre. Zo werd onderzocht of onze kennis en vaardigheden, maar vooral kennis, die werd er toen nog ingestampt, toereikend was om deze heilige hallen met enige kans op succes te kunnen betreden. Die kennis had ik opgedaan op de zevenklassige School I, thans de Parkschool, onder de bezielende leiding van meneer De Jong als hoofd der school. Een groepje van de betere leerlingen van de zesde klas, waaronder ik, was in die winter tijdens de buitenschoolse uurtjes door meester Pon, juf Viehoff en meneer De Jong zelf -voor Frans- klaargestoomd om de zevende klas te kunnen o...
|
|
'Een mens wordt stilgezet'. Herman Slurink bracht vier jaar door in een Duitse gevangenis
'Wat hij nu tegen u zegt hebben in die jaren zelfs onze kinderen nog nooit van hem gehoord'! De echtgenote van Herman Slurink in Zwartsluis verbergt haar verbazing over de spontane openheid van haar man niet. Hoe vaak hebben Slurinks nakomelingen wel niet gevraagd om eens iets te vertellen over zijn vierjarig verblijf tijdens de oorlog in een cel van het tuchthuis Lüttringhausen nabij Wuppertal. Even zoveel malen bleef Herman Slurink net zo gesloten als de benauwde ruimte waarin hij jarenlang vastzat. Een goed beeld heeft zijn nageslacht zich dan ook nooit kunnen vormen van de tijd, die Slurin...
|
'Kniepkatte' in de ton
In Wierden werden de evacués hartelijk ontvangen en gehuisvest in de Openbare School (slapen op stro). Ons dorp had een “Entlausung”, in de fabriek van Scholten, die door de Duitsers in beslag genomen was en waar Duitse soldaten ontluisd werden. Zo ook de evacués; bijna iedereen had er last van, soms ook van schurft. De Wierdense EHBO-ers hielpen bij het ontluizen en met succes! De burgemeester deed een oproep om het Rode Kruis te helpen bij de begeleiding van deze mensen en de verzorging van het eten - warm eten, maar ook het smeren van brood in de bakkerij van Eshuis, pap voor de baby’s. Hoe...
|
'Schansgrond is goede grond'
Het is een opvallende boerderij aan de weg van Ommen naar Balkbrug. No 4 staat er op de topgevel van het voorhuis geschilderd. Het is één van de laatste hoeven van de oorspronkelijke 21 boerderijen van de Maatschappij van Weldadigheid op de Ommerschans. Bezoekers kunnen er terecht voor informatie over de voormalige landbouwkolonie. De familie Hiemstra heeft hier een biologisch melkveebedrijf. De moderne boerderij telt ruim 110 melkkoeien en twee melkrobots. Het bedrijf ligt op steenworp afstand van de Ommerschans, een militair bolwerk dat 200 jaar geleden door de Maatschappij van Weldadighei...
|
't Febriek wön dorp
Het oranjeboompje (rode Beuk) voor aan de straat geplant ter gelegenheid bij de inhuldiging van koningin Juliana-1948- getuige van dit alles. Aanwonenden genoten van deze levendigheid zoals de familie’s Ophoff, kapper Nijboer, meester Nagengast, Hein Schuurman, Evert Berents, niet te vergeten familie H.Hutten. Treinreizigers wisten het niet al te groot café te vinden als ze moesten wachten op de trein, wij kochten daar jaren later kogelflesjes gaseuze in deze intieme locatie. Wat toen uit die tijd nog restte; het transformator huisje en de opslagruimte van het station. (re...
|
|
04. Een lavezbeker-----Romeinse invloeden (0-300 n.C.)
De lavezbeker In 1984 vindt Hans Leuverink bij graafwerkzaamheden op zijn grond op de Aakamp (van de familie Leuverink-Mulders) bij de Bornse beek een zogeheten lavezbeker. Het bekertje is 7 cm hoog en heeft een diameter van 9 cm bij de rand en 6 cm bij de bodem. Een deel van de rand is verdwenen. Het is versierd door middel van twee groeven en is glanzend gepolijst. Het bleek al snel om een zeldzame vondst te gaan. Het voorwerp is gemaakt van lavez, een speksteensoort uit het Alpengebied van Zwitserland en Noord-Italië. De ouderdom van de beker is moeilijker te bepalen. Het zou gaan om e...
|
05. De Hondeborg-----Borgen in Borne (ca.400)
Borgende te Zenderen en de Hondeborg De buurschap Zenderen wordt voor het eerst genoemd in een goederenregister van het klooster Werden uit ca. 850. Het dorp Borne is gelegen in de buurschap Zenderen en komt voor het eerst voor in een geschreven bron uit het jaar 1206. De oudste naam van Borne is ‘Borgende’, dat wil zeggen aan het eind van Zenderen, waar een borg lag. De borg of versterking omvatte de huidige Horststraat en Abraham ten Catestraat, met de huizen en tuinen aan weerszijden daarvan. Zowel Zenderen als de borg van Borne zijn aanmerkelijk ouder dan de eerste schrifteli...
|
10 april 1833 - Het dronken drietal
Als je de inleiding van dit artikel zo leest, dan lijkt het alsof drie beambten van de bedelaarskolonie voor de Raad van Tucht staan. Maar niets is minder waar. Veel bedelaar-kolonisten hebben een bijbaantje. Het mes snijdt aan twee kanten: De kolonie vervult een aantal postities in de organisatie op goedkope wijze en de betreffende kolonist heeft het een stuk beter dan zijn of haar mede-kolonisten die elke dag hard moeten werken in de fabriek of op het land. Maar regelmatig blijkt dat deze bevoorrechte kolonisten niet met hun privileges om kunnen gaan en dan belanden ze voor de Raad. En ...
|
10. Weleveld-----Een Twentse havezate (1300)
De heren Van Ruinen In de oudst bewaarde leenakte van 1353 bevestigt Johan (I) van Weleveld door zijn heer Johan (III) van Ruinen te zijn beleend met de Hof to Welvelde en zes andere goederen in Sindron (Zenderen), namelijk Luttik Hulscher, Storksel, Bekman, De Haar, Bartelink en Veldhuis. Hoe de heren van het Drentse Ruinen in het bezit van deze Twentse goederen kwamen, is niet met zekerheid bekend. De heren Van Weleveld Godefridus de Welefelde, genoemd in 1244, is de eerste bekende bezitter van Weleveld. Misschien was zijn dochter getrouwd met Mewekien (Bartholomeus) van Ruinen. Rond 130...
|
|
12 januari 1819 - De conceptie van de kolonie Ommerschans
Willem Jan van Dedem tot den Berg (Zwolle 1776) groeide op op huize "Den Berg" bij Dalfsen. Hij studeerde rechten en ging in 1802 als advocaat aan de slag. In dat jaar touwde hij met Judith van Marle , dochter van Gerrit Willem van Marle , voormalig burgemeester van Zwolle, die drie jaar eerder was overleden in de nasleep van de Bataafsche Revolutie. Beide families, van Dedem en van Marle, hadden veel aandelen in de Marken ten oosten van Nieuwleusen: gemeenschappelijke gronden die ooit toebehoorden aan de boeren die er woonden, maar die hun aandelen van lieverlee hadden verzilverd bij een...
|
12 oktober 1821 - Van de Doggersbank naar de Strafbank
12 oktober 1821. Iets meer dan 3 jaar geleden startte de bouw van "de colonie Westerbeeksloot", die korte tijd later de naam Frederiks Oord zou krijgen. Waar voor mijn generatie de actie "open het Dorp" in 1962 een begrip is, moet de impact van het initiatief van Johannes van den Bosch in 1818 voor Nederland in de 19e eeuw minstens zo groot zijn geweest. Van den Bosch liet het niet bij één dorp, hij bouwde op de grens van Drenthe, Friesland en Overijssel het ene dorp na het andere. En toen hij al snel merkte dat zijn bewoners van de "vrije" koloniën zich niet allem...
|
12 september 1874 - het overlijden van de weduwe Braxhoofden
Wie de voorstelling Het Pauperparadijs heeft bezocht, herinnert zich ongetwijfeld de scene waarin de jonge Teunis Gijben de hand van de zwangere Cato Braxhoofden vraagt aan haar vader, Tobias Braxhoofden. Tobias wil daar niets van weten, vanwege het standsverschil tussen Teunis en zijn dochter. Maar mede door de vasthoudendhoudendheid van zijn vrouw, Christina Koene, gaat hij overstag. Welnu, de echte Christina Koene is vandaag, 12 september 1874, overleden op Hoeve no 11 bij de Ommerschans. Bij de publicatie van de eerste druk van het boek "Het Pauperparadijs", in 2008, kon schrijfste...
|
13 augustus 1832 - De pikorde binnen Ommerschans
De werkelijke hiërarchie is een stuk complexer en wisselt voortdurend. Een deel van de kolonisten krijgt een "baantje". Ze worden voerman of meid bij een hoevenaar, vaste hulp in de wasserij of in de apotheek of -als ze geluk hebben- hulpveldwachter. Deze baantjes worden gegund op basis van de persoonlijke relaties met iemand die iets meer te zeggen heeft. Ze leiden niet tot een hoger salaris, maar wel tot priviliges: meer eten, meer vrijheid, meer macht. Dit deel van de organisatie ligt nergens vast, maar regelmatig komen we ze tegen, bijvoorbeeld in de notulen van de Raad van Tucht...
|
|
13 juni 1840 - Oh oh Den Haag
Het is vandaag zaterdag 13 juni 1840. De Raad van Tucht te Ommerschans is bijeengekomen omdat zaalopziener Klaas Reinders Bijlstra een Proces Verbaal heeft ingestuurd nadat kolonist Willem Hameijer is betrapt op het naar binnen smokkelen van een fles jenever. We lezen de notulen. bonmama.nl - NL-AsnDA_0186_1623_0292 - Raad van Tucht Ommerschans 1840 Zitting van Zaturdag den 13 Juni 1840 Alle leden tegenwoordig zijnde, opent de President de Raad. Is gelezen een Proces Verbaal van den zaalopziener Blijstra dd 9 dezer daar bij kennis gevende ...
|
13. Welevelder windmolens-----Molens van Borne (1582)
Welevelder molens Havezate Weleveld in Zenderen had twee watermolens, één voor koren en één voor olie, gelegen aan twee kolken waarvan er nu nog één aanwezig is. Van de beide muldershuizen is er ook nog één over. Daarnaast was er de Welevelder windmolen op het Bornse veld. In 1582 werd bij de vernielingen van het huis Weleveld door oorlogshandelingen melding gemaakt dat “die moele geheel gelempt ende van vloegelen ende wintbalken ontstelt” was. Dit is de eerste vermelding van deze windmolen. In 1684 verhuurden Judith Vrouwe ...
|
14 april 1825 - Op weg naar Parijs
Als bij mijn grootouders het kistje met bidprentjes uit het dressoir werd gehaald, dan kwamen de verhalen los. Ze hadden er denk ik wel honderd of misschien wel tweehonderd. De meeste uit Dedemsvaart en omgeving. Een opvallende naam daarbij was die van Wibier. Dat sprak je uit als Wiebiejee, op z'n frans dus. Mijn oma vertelde dan over vier neven Wibier, die allemaal Dolf als voornaam hadden, vernoemd naar hun grootvader. Om ze uit elkaar te houden hadden ze bijnamen: Dolf van Gabriel, Dikke- of Parapluedolf, Zwarte Dolf en Linkse Dolf, ook wel "de linkse" genoemd. collectie Helmu...
|
14 juli 1832 - Het ontslag van Otto Finkers
Zeshonderd kilometer boven Parijs is er meer reden voor feest. Want het is ontslag-dag in de bedelaars kolonie Ommerschans, tien jaar nadat het eerste bedelaars etablissement van de Maatschappij van Weldadigheid daar is geopend. Onder de ontslagenen is een klein gezin. Het zijn de 37-jarige timmerman Otto Vinkers, zijn 31-jarige vrouw Johanna Berends Klein en hun 2-jarig zoontje Johannes Wilhelmus. Vijftien lange maanden duurde hun verblijf op de Ommerschans. En de prijs is hoog, want ze kwamen het jaar ervoor met z'n vijven naar de Schans. Twee dochters, Grietje en Leentje, overleden op ...
|
|
14. De Reformatie-----De doopsgezinde gemeente (1598)
Honderd jaar later (1698) stond de overheid toe dat ook de rooms-katholieken, naast de doopsgezinden, hun godsdienstoefeningen in boerderijen en in daarvoor gebouwde kerkhuizen hielden, maar deze kerkgebouwen mochten niet vanaf de straat zichtbaar zijn. Schuurkerken werden gebouwd. Weer honderd jaar later, na de Franse revolutie en de omwenteling in de Nederlanden, werd de Kerk losgekoppeld van de Staat. De Gereformeerde Kerk werd een kerkgenootschap als alle andere dus geen Staatskerk meer. Verschillende godsdienstige richtingen vonden toen hun plek weer in Borne. De doopsgezinde gemeente ...
|
Identificatie: 1440612356
: Historisch Centrum Overijssel (HCO)
: 123
: Geboorte
: 5437
: 6
: Geboren aan boord van het schip van haar vader Reindert de Haan; familie wonend te Hasselt.
Kind: Hoogeveen, Jan Cent
Moeder: Haan, Jentje
Vader: Hoogeveen, Arend
Burgerlijke Stand in Overijssel
|
Identificatie: 1440615196
: Historisch Centrum Overijssel (HCO)
: 123
: Geboorte
: 5437
: 4
: familie woont te Zutphen
Vader: Schuite, Hendrik
Moeder: Lammers, Grada
Kind: Lammers, Grada Gerritdina
Burgerlijke Stand in Overijssel
|
Identificatie: 1440615280
: Historisch Centrum Overijssel (HCO)
: 123
: Geboorte
: 5437
: 25
: familie woont in Angerlo
Moeder: Hendriks, Mina
Kind: Witjes, Hermanus Peter
Vader: Witjes, Willem
Burgerlijke Stand in Overijssel
|