|
"Habt keine Angst! Habt keine Angst!" De Vechtbrug bij Hardenberg opgeblazen
Hardenberg was al snel bezet. De Nederlandse strategie was om in het zicht van de vijand terug te trekken en de ondermijnde bruggen te laten springen. Dat lukte in deze omgeving vrij goed. Ook de Vechtbrug moest er uiteindelijk aan geloven. Ir. H. Brand heeft de schermutselingen hier uitgebreid beschreven in zijn -mooie- boek Die lange morgen in mei . Ooggetuige Mijn vader was hiervan ooggetuige. Hij was toentertijd 18 jaar. In 2008 heeft mijn dochter haar grootvader geïnterviewd over zijn oorlogstijd voor een schoolwerkstuk. Hier volgt een passage uit haar verslag: "Mijn opa was die...
|
"Vincentiusvereniging Borne", de oudste vereniging van Borne?
“Vincentiusvereniging Borne”, de oudste vereniging van Borne? H. Kroeze De “Vincentiusvereniging Borne” bestaat reeds 157 jaar en zal wellicht één van de oudste verenigingen in Borne zijn. De ouderen onder ons weten waarschijnlijk nog wel van het bestaan af of zullen zich dit uit het verleden herinneren; weinigen zullen echter kunnen vertellen wat de vereniging vandaag de dag precies doet. Dat is misschien raar, ruim 150 jaar oud en toch zo weinig bekendheid. Grotendeels komt dat door de doelstelling van onze vereniging, om zoveel mogelijk in stilte en anonimiteit hulp te bieden aa...
|
'Een hart van goud...'
Ru Buisman leerde Jannes voor de oorlog kennen bij de Vrijzinnig Christelijke Jeugd Centrale. “Toen een goudeerlijke vent. Hart van goud. Hij kon niet liegen. Bij Pit, de kolenhandel in de Weemstraat waar ik werkte, hadden we een knecht nodig en ik dacht aan Jannes. 'Goh joh, wil je niet bij ons komen?' Nou, dat leek hem wel wat. Hij kwam bij ons aan het werk. Het was een flinke stevige vent. Maar op een gegeven moment wilde hij bij de SS. Ik heb geprobeerd hem daar van af te houden: ‘Maar Jannes, moet je eens luisteren. Je weet best dat dit helemaal niet goed is. In de onze ...
|
'Een lange nacht…zonder dag.’ Een schuilplaats voor Harry Hes
Een Cito toets avant la lettre. Zo werd onderzocht of onze kennis en vaardigheden, maar vooral kennis, die werd er toen nog ingestampt, toereikend was om deze heilige hallen met enige kans op succes te kunnen betreden. Die kennis had ik opgedaan op de zevenklassige School I, thans de Parkschool, onder de bezielende leiding van meneer De Jong als hoofd der school. Een groepje van de betere leerlingen van de zesde klas, waaronder ik, was in die winter tijdens de buitenschoolse uurtjes door meester Pon, juf Viehoff en meneer De Jong zelf -voor Frans- klaargestoomd om de zevende klas te kun...
|
|
'Een mens wordt stilgezet'. Herman Slurink bracht vier jaar door in een Duitse gevangenis
'Wat hij nu tegen u zegt hebben in die jaren zelfs onze kinderen nog nooit van hem gehoord'! De echtgenote van Herman Slurink in Zwartsluis verbergt haar verbazing over de spontane openheid van haar man niet. Hoe vaak hebben Slurinks nakomelingen wel niet gevraagd om eens iets te vertellen over zijn vierjarig verblijf tijdens de oorlog in een cel van het tuchthuis Lüttringhausen nabij Wuppertal. Even zoveel malen bleef Herman Slurink net zo gesloten als de benauwde ruimte waarin hij jarenlang vastzat. Een goed beeld heeft zijn nageslacht zich dan ook nooit kunnen vormen van de tijd, die Slurin...
|
'Kniepkatte' in de ton
In Wierden werden de evacués hartelijk ontvangen en gehuisvest in de Openbare School (slapen op stro). Ons dorp had een “Entlausung”, in de fabriek van Scholten, die door de Duitsers in beslag genomen was en waar Duitse soldaten ontluisd werden. Zo ook de evacués; bijna iedereen had er last van, soms ook van schurft. De Wierdense EHBO-ers hielpen bij het ontluizen en met succes! De burgemeester deed een oproep om het Rode Kruis te helpen bij de begeleiding van deze mensen en de verzorging van het eten - warm eten, maar ook het smeren van brood in de bakkerij van Eshuis, pap voor de baby’s. Hoe...
|
10 mei 1940. Gevolgen in Wijhe van de inval van Hitlers Nazi-troepen in Nederland.
In de loop van 10 mei 1940 werden door het Nederlandse Leger in de gemeente Wijhe de veerpont in de IJssel en de bruggen over de weteringen opgeblazen. Dit leverde bij sommige omringende huizen ernstige schade op. De huizen aan de Dijk, Nieuwendijk, Havenpad en Oranjelaan stonden precies in de schootsector van de Nederlandse troepen die aan de Marlese kant van de IJssel waren opgesteld. Bij gevechtscontact zouden de huizen direct in de frontlinie staan en was het noodzakelijk de daar wonende families te evacueren. Aldus geschiedde op 10 mei 1940. (blz. 57, deel 1, Veerman)(fotocollect...
|
12 september 1874 - het overlijden van de weduwe Braxhoofden
Wie de voorstelling Het Pauperparadijs heeft bezocht, herinnert zich ongetwijfeld de scene waarin de jonge Teunis Gijben de hand van de zwangere Cato Braxhoofden vraagt aan haar vader, Tobias Braxhoofden. Tobias wil daar niets van weten, vanwege het standsverschil tussen Teunis en zijn dochter. Maar mede door de vasthoudendhoudendheid van zijn vrouw, Christina Koene, gaat hij overstag. Welnu, de echte Christina Koene is vandaag, 12 september 1874, overleden op Hoeve no 11 bij de Ommerschans. Bij de publicatie van de eerste druk van het boek "Het Pauperparadijs", in 2008, kon schrijfste...
|
|
13 juli 1863 - het kroost van Aaltje Kwak
Wie denkt aan deze muzikale neven, denkt aan de Amsterdamse volkwijk de Jordaan. Daar wonen de rasechte Amsterdammers, al sinds de 17e eeuw. Echter, veel van die Jordanezen hebben voorouders die zich in de 19e eeuw vanuit de provincie, of vanuit andere steden in Amsterdam vestigden. Zo ook de hoofdpersoon in dit verhaal, Aaltje Kwak . Haar ouders, Arij Kwak en Leentje van Buren , komen beide van Voorne-Putten. Hij is geboren in 1804 in Rockanje en zij in 1808 in Nieuwenhoorn . Google Maps - Voorne-Putten Op 18 april 1833 trouwen Arij en Leen...
|
De eerste brandweerauto in 1936
De eerste brandweerauto in 1936, Eén van de eerste brandweerauto''s van de vrijwillige brandweer Nijverdal, hier tijdens de optocht ter gelegenheid van het 100 jarig bestaan van Nijverdal., Het jongetje links is Herman de Vries, die later ook bij de brandweer is geweest. Verder van links naar rechts in de auto: 1. P. Molenaar, 2. G.J. Bouwhuis, 3. B. Schothans, 4. L. de Vries, 5. W. Ekkelkamp, 6. D. Boontje, 7. Jan Flim, 8. Chauffeur Hassink. De brandweerauto, een Chevrolet, is in de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers meegenomen.
Gemeentearchiefnr.: 1236
15701497
Gemeente Hellendoorn
|
stoomtrein richting Zwolle
stoomtrein richting Zwolle, Op het opstelspoor staat teruggekomen defect materieel na de tweede wereldoorlog
15702560
Gemeente Hellendoorn
|
16. Kleigaten in het landschap-----De steenfabrieken (1646)
Zeeklei Voor het bakken van stenen werd klei gebruikt, die in onze streek ooit in de bodem is achtergelaten door de zee, en door de gletsjers achtergelaten keileem. De kust lag toen tot ver in Duitsland. De keileem was eenvoudig te vinden. Als er sneeuw was gevallen, bleef dat het langst liggen waar klei zat. Boeren met klei in de grond hadden vaak een veldoven, waarmee ze in de wintertijd stenen bakten. Na 1800 nam de vraag naar bakstenen toe door opkomst van de industrie. In 1858 werd de ringoven uitgevonden, waarmee de productiecapaciteit kon worden opgevoerd van 10.000 stenen per jaar naar...
|
|
17 december 1833 - Gij zijt alle schelmen en afzetters
Joannes Evangeliste Blatter . Zijn wieg stond in 1786 in de plaats Uttenhofen in het Zwarte Woud, op anderhalve kilometer van de Zwitserse grens. In het boek " De Bedelaarskolonie " citeert Wil Schackmann uit het familieonderzoek van nazaat Frans Blatter. We lezen dat Blatter in 1809 met de Rheinische Bundesdivison in Spanje vecht tegen de Spaanse guerilla's. Omstreeks 1812 zou hij daar gedeserteerd zijn, waarna hij in handen viel van de Engelse troepen, die hem als krijgsgevangene meenamen naar Engeland. Daar werd hij als John Blatter ingelijfd bij het King's Ger...
|
1847 - Een gasfabriek in Zwolle
In de zomer van 1847 neemt Zwolle de eerste gasfabriek van Overijssel in gebruik. Het bedrijf is met opzet aan de rand van de stad gebouwd, omdat het winnen van gas uit steenkool stank-overlast en een verhoogd brandgevaar met zich meebrengt. Het gas wordt aanvankelijk vooral gebruikt voor het verbeteren van de straatverlichting. Flakkerende olielampen maken plaats voor helder stralende gaslantaarns. Zwolle behoort tot de eerste tien steden in Nederland met ‘loopend gaz’. Na verloop van tijd verrijzen overal in Overijssel gasfabrieken. Steeds meer particulieren maken gebruik van gas voor huis...
|
1882 De Geschiedkundig-Overijsselsche tentoonstelling
Door Jan ten Hove.
Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de Vereeniging tot beoefening van Overijsselsch Regt en Geschiedenis gaat op 17 augustus 1882 een groots opgezette historische tentoonstelling open in enkele gebouwen van het provinciaal bestuur in Zwolle. In andere delen van het land heeft men al eerder zulke exposities georganiseerd. Voor de Geschiedkundig-Overijsselsche Tentoonstelling zijn uit alle hoeken en gaten van de provincie tastbare overblijfsels van het verleden ingestuurd. De catalogus telt maar liefst 3.045 nummers. De succesvolle expositie, die ruim 11.000 bezoeke...
|
1900 - Een aardappelmeelfabriek in Lutten
De turf in het hoogveengebied langs de Dedemsvaart is aan het einde van de 19de eeuw vrijwel afgegraven. Nadat het werk in de veenderijen is stopgezet, maakt kunstmest het mogelijk de uitgegraven dalgronden tot vruchtbare landbouwakkers om te vormen. De ontginning wordt veelal verricht door jonge landbouwers uit de veenkolonieën. Vooral veel Groningers voelen zich aangetrokken door de lage grondprijzen. Doordat er veel aardappelen worden geteeld, verrijst in 1900 in het dorpje Lutten in de gemeente Hardenberg de eerste aardappelmeelfabriek van Overijssel: De Baanbreker. De particuliere fabri...
|
|
1909 Een kapel bij de Kroezeboom
Door Jan ten Hove.
In 1909 wordt bij de eeuwenoude Kroezeboom op de Fleringer Es nabij Tubbergen een kapelletje gebouwd. Vroeger stond hier ook al een ‘hilligen huesken’, dat in de loop van de 17de eeuw moet zijn afgebroken. In deze tijd hielden de uit hun eigen kerken verdreven en onderdrukte katholieken hier erediensten in de open lucht. Op de hooggelegen es kwamen allerlei weggetjes samen en was het uitzicht over de omgeving goed. Bij onraad konden de gelovigen zich gemakkelijk uit de voeten maken. Aan deze religieuze functie dankt de boom waarschijnlijk zijn naam: kroeze betekent kruis. D...
|
1922 Vakmanschap is meesterschap
Door Jan ten Hove.
Op 3 mei 1922 fuseert brouwerij De Klok uit Groenlo met de Enschedesche Stoombierbrouwerij tot de Grolsche Bierbrouwerij. Grolsch is het bijvoeglijke naamwoord van Grol oftewel Groenlo, waar de lokale brouwerij al sinds de 17de eeuw gerstenat produceert. Met twee moderne fabrieken groeit de omzet gestaag. Na de Tweede Wereldoorlog krijgt het biermerk een grote naamsbekendheid door de reclamecampagne ‘Vakmanschap is Meesterschap’. Deze campagne wordt vormgegeven door fotograaf en filmer Paul Huf en legt de nadruk op het ambachtelijke brouwproces. De opvallende beugelfles van...
|
1925 Ruilverkaveling in Nieuwleusen
Door Jan ten Hove.
In de loop van de 20ste eeuw worden overal in Overijssel ruilverkavelingen doorgevoerd. Men wil een einde maken aan het ondoelmatige bezit van kleine, niet aaneengesloten stukken land. Als gevolg van herindeling ontstaan grotere kavels, die door de boeren effectiever kunnen worden bewerkt dan de vele kleine percelen. Het eerste ruilverkavelingsproject in de provincie begint in 1925 in Nieuwleusen. In de jaren dertig is het zeer versnipperde gebied rond Staphorst aan de beurt. Na de Tweede Wereldoorlog vinden ruilverkavelingen op grotere schaal plaats, wat ingrijpende gevolg...
|
1926 Een socialistische burgemeester in Goor
Door Jan ten Hove.
Op 22 april 1926 benoemt de koningin na enige aarzeling Wiebe van der Sluis tot burgemeester van Goor. De in 1881 in Friesland geboren boerenzoon, onderwijzer en propagandist van de SDAP is de eerste socialistische burgemeester in Overijssel. Van der Sluis komt al snel onder vuur te liggen. Wanneer hij zich later in dat jaar niet verzet tegen een besluit van de ‘rode’ gemeenteraad van Goor om op Koninginnedag (31 augustus) niet te vlaggen, leidt dat tot Kamervragen. Ook zijn anti-militaristische houding valt niet bij iedereen in goede aarde. In zijn functie van burgemeester...
|
|
1931 Een vliegveld in Twente
Door Jan ten Hove.
Op 17 juli 1931 verzorgt de Enschedese burgemeester Edo Bergsma de officiële opening van een commercieel vliegveld in het midden van de driehoek Enschede, Hengelo en Oldenzaal. De kleine luchthaven is een initiatief van een aantal gemeenten, particulieren en de Twentse Kamer van Koophandel. Een jaar later begint de KLM met een dagelijkse vliegverbinding op Schiphol. Na de Tweede Wereldoorlog wordt deze dienst niet meer hervat en krijgt het vliegveld uitsluitend een militaire bestemming. Vanaf 1966 is Vliegbasis Twenthe echter ook weer opengesteld voor de burgerluchtvaart. I...
|
1936 - Op avontuur in Hellendoorn
Jan van den Berg sr. opent in 1936 een theehuisje op de Hellendoornse Berg. Om meer klanten naar zijn etablissement te lokken, plaatst hij een aantal speeltoestellen voor kinderen. Dit idee vormt het bescheiden begin van het huidige Avonturenpark Hellendoorn. Na de Tweede Wereldoorlog breiden Van den Berg en zijn kinderen het theehuis steeds verder uit. Vanaf 1956 wordt hard gewerkt aan de aanleg van een grote sprookjestuin, een kabouterboerderij en een doolhof. Zeven jaar later besluit de directie om het restaurant van de hand te doen en zich uitsluitend te richten op de uitbouw van het amu...
|
1942 - Een kunstbunker in Paaslo
Op 26 mei 1942 gaat in Paaslo de bouw van een imposante bunker van start. Opdrachtgever is de Nederlandse overheid, die hier een deel van de nationale kunstcollectie, waaronder topstukken uit het Rijksmuseum te Amsterdam, veilig wil opslaan. Het hele gebouw wordt opgetrokken uit gewapend beton. De bovengrondse bouw vereist een zeer zware constructie. De muren zijn dan ook 4,60 meter dik. Het kegelvormige dak, dat het effect van een bominslag moet verkleinen, is zelfs 9,50 meter dik. Reeds op 15 september 1942 kan als eerste schilderij Het Straatje van Vermeer in de bergplaats worden ondergeb...
|
1944 - Het bombardement van Hengelo
Het grootste gevaar voor de Overijsselaars komt tijdens de Tweede Wereldoorlog uit de lucht. De luchtoorlog maakt veel slachtoffers. Dat is deels het gevolg van fouten van geallieerde vliegers, waardoor ongewild burgerdoelen worden geraakt. Zo krijgt op zondag 10 oktober 1943 Enschede, dat door een Amerikaans eskadron per ongeluk wordt aangezien voor een Duitse stad, de volle laag. 151 mensen verliezen het leven. Bijna een jaar later is Hengelo aan de beurt. Dit keer is er geen sprake van een vergissing. De geallieerden willen het spoorwegemplacement en de fabrieken van Stork en Holland Sign...
|
