image/svg+xml

Jennifer Hoffman

Verhaal

Jennifer Hoffman

Plaatje bij verhaal: titelfoto Jennifer Hofman.jpg

Actrice Jennifer Hoffman (Gouda 1980) heeft een prachtige stamboom, met voorvaderen Hoffman in Friesland, een geslacht Brabantse burgemeesters wier stamreeks terug gaat tot in de 13e eeuw en natuurlijk de voorouders Pennock die furore maakten in de fabricage van rijtuigen, treinwagons en carrosserieën. Zo'n familie verdient een pendant: de bedelaar-kolonist Jan Rozier die begraven ligt op het kerkhof van Ommerschans.

 

 

Een uitzending om in te lijsten! Verborgen verleden van 24 april 2020 over de voorouders van actrice Jennifer Hoffman. De gehele uitzending geeft Jennifer je overtuigend het gevoel van een meisje in de snoepwinkel. Ze is verbaasd en blij met elk nieuw feit dat boven water komt. Als haar vader haar het prachtige familie-album van de voorvaderen Hoffman laat zien, krijg je werkelijk de indruk dat hij dat album bijna 40 jaar voor haar verborgen heeft gehouden. Zorgvuldig bewaard voor de opnames van dit programma.

verborgen verleden.jpg

Het is heel begrijpelijk dat in het eerste deel van de uitzending royaal aandacht wordt besteed aan grootvader Eduardus Justinus Albertus Maria (Ed) Hoffman (1903-1978) die als huisarts tijdens de tweede wereldoorlog op vele fronten weerstand bood tegen de bezetter en daarvoor na de oorlog onderscheiden werd. Een groot contrast met een schandvlek in de familie die in de uitzending begrijpelijkerwijs niet aan bod komt: N.S.B. leider Anton Mussert is een volle neef van Ed Hoffman's schoonvader. De familie was al ver voor de oorlog klaar met deze neef die in 1917 tot schande van de familie, maar met koninklijke toestemming, trouwde met de jongste zus van zijn eigen moeder...

Het is wel de Mussert-lijn die ons naar de Ommerschans voert. We verplaatsen daarom het toneel naar Leiden, 1805.

Daar trouwen op 9 november van dat jaar de cabinetswerker Pieter Mussert en Adriana van Nimwegen. Hij is geboren en getogen in Leiden en zij is afkomstig van 's Hertogenbosch.

 

1805 huwelijk Pieter Mussert.jpg
erfgoed Leiden - trouwen Leiden 1805 (inventarisnummer 213, blad C-206)


Het huwelijk kent een vruchtbare start: op 1 september 1806 houdt Pieter Mussert zijn eerstgeborene ten doop in R.K. kerk aan de Bakkersteeg. Het is een zoon en hij krijgt de namen Joannes Cornelius.


1806 doop Leiden Joannes Cornelius Mussert.jpg
erfgoed Leiden - dopen Leiden 1806 (RK gemeente - Kerk aan de Bakkersteeg, archiefnummer 1004, DTB, inventarisnummer 294)



Ik heb van dit echtpaar geen andere kinderen gevonden. Wel is duidelijk dat ze na enige tijd naar Adriana's geboortestad 's Hertogenbosch zijn getrokken. Daar overlijdt timmermansknecht Pieter Mussert op 24 september 1817. Zijn zwager, wagenmaker Johannes van Nimwegen , doet aangifte van het overlijden.


1817 overlijden Pieter Mussert.jpg
Brabants Historisch Informatie Centrum - overlijdens 's Hertogenbosch 1817 - selecteer scan no 113



Adriana van Nimwegen is daarop naar Den Haag vertrokken, waar zij op 25 februari 1824 hertrouwt met Josephus Theodorus Staas, een 56-jarige weduwnaar.

 

1824 huwelijk Staas-Nimwegen.jpg
Haags Gemeentearchief - huwelijken 's Gravenhage 1824



Adriana's zoon Johannes Cornelis is inmiddels 17 jaar. Door het huwelijk van zijn moeder leert hij zijn 28-jarige stiefzuster Hendrina Catharina Staats kennen. Zij trouwen op 19 augustus 1829. Johan Mussert is dan in de voetsporen van zijn vader getreden en oefent het vak van timmerman uit.


1829 huwelijk mussert-staats.jpg
Haags Gemeentearchief - huwelijken 's Gravenhage 1829



Ik vond in dit huwelijk twee kinderen, beide jongens. Mogelijk zijn er meer kinderen geboren maar de toegangen tot de burgelijke stand in het Haags Gemeente archief zijn nog niet op orde.

Ons verhaal draait om de oudste zoon, Josephus Adrianus Mussert, geboren op 24 februari 1832.


1832 geboorte Josephus Adrianus Mussert.jpg
Haags Gemeentearchief -geboortes 's Gravenhage 1832

 

Als Joop Mussert 8 jaar oud is (en zijn broertje 2 jaar) overlijdt zijn moeder. Zijn vader hertrouwt 7 maanden later en uit dat huwelijk worden nog tenminste 2 kinderen geboren.

Joop leert het vak van zijn vader: timmerman. Als hij 22 jaar oud is, trouwt hij met de 35-jarige Jacoba Rozier. Het lijkt wel symptomatisch dat de jongens van Mussert trouwen met veel oudere vrouwen.


1854 huwelijk joop mussert.jpg
Haags Gemeentearchief - huwelijken 's Gravenhage 1854

 

Hoewel de website van het Haags gemeentearchief in 2019 flink verbeterd is, is de kwaliteits van de scans belabberd als vanouds. Daarom zoek ik dezelfde acte op, op familysearch.org.

 

1854 huwelijk joop mussert_2.jpg
familysearch.org -huwelijken 's Gravenhage 1854

 


Ook deze kwaliteit is niet over naar huis te schrijven, maar nu kunnen we in elk geval bij de bruid ontcijferen: minderjarige dochter van Jan Rozier, afwezend, en van Adriana van Eeden, zonder beroep, wonende alhier.

Regelmatig zien we in huwelijksactes termen als "wiens huidige woon- of verblijfplaats onbekend is". Vermoedelijk vatten ze dat in Den Haag samen in de term "afwezend".

Laten we eerst eens naar de geboorte acte van de bruid kijken. In de huwelijksbijlagen van de huwelijksacte zien we dat Jacoba Rozier op 27 november 1818 in 's Gravenhage geboren is. Op Familysearch bladeren we naar de ze datum.

De geboorteacte laat niets aan duidelijkheid te wensen over! Jacoba is de onechte dochter van timmerman Jan Rozier en Adriana van Eeden. Onecht betekent: buiten echtelijk: het stel is ongehuwd. Formeel betekent dat ook dat Jacoba niet de achternaam Rozier zal dragen, maar in de eerste helft van de 19e eeuw wordt daar nog wel wispelturig mee omgesprongen.


1818 geboorte Jacoba Rozier.jpg
familysearch.org - geboortes 's Gravenhage 1818



Kennelijk is Jan Rozier op enig moment uit het leven van zijn dochter en diens moeder verdwenen. In de onnavolgbare index van het Haags gemeentearchief vinden we nog wel een optreden van Jan Rozier in 1820. HIj getuigt bij de geboorte van een zekere Johannes Mathias Vintges. Ik ben geen grafoloog, maar ik denk aan de handtekening te zien dat het aannemelijk is dat het om dezelfde Jan Rozier gaat, timmerman van beroep. Conclusie: in 1820 was Jan Rozier nog in Den Haag.


1820 geboorte acte met Jan Rozier.jpg
Haags gemeentearchief - geboortes 's Gravenhage 1820

 


Maar wat kunnen we verder vinden over Adriana van Eeden. Welnu, zij blijkt voorheen gehuwd te zijn geweest met een zekere Pieter Hardenborst, met wie zij in Den Haag tenminste twee zoons heeft gekregen in 1808 en 1810. De laatste, zoon Antoni, trouwt in Den Haag op 29 november 1837 en in de huwelijksbijlagen vinden we een bijzonder notariëel stuk:


1837 BSHB-01.jpg
Familysearch.org - Huwelijksbijlagen 's Gravenhage 1837 acte no 460



1837 BSHB-02.jpg
Familysearch.org - Huwelijksbijlagen 's Gravenhage 1837 acte no 460


Het verhaal is duidelijk: zoals zoveel jonge mannen in het Frans Rijk van keizer Napoleon Bonaparte, is ook Pieter Hardenhorst als conscript opgeroepen om te dienen in het enorme leger van de Keizer. Dat je een gezin achterlaat, speelt daarbij geen rol. Hij moet deel hebben uitgemaakt van het meer dan 400.000 man sterke Franse leger dat revange wilde halen voor de ellendig verlopende Russchische Veldtocht. Hardenhorst moet daarbij tijdens de slag, die van 26 tot 28 augustus 1813 werd uitgevochten, zijn gesneuveld.

 

1813 Slag bij Dresden.jpg
wikipedia.org - Thomas Charles Naudet, Slag bij Dresden 26-28 augustus 1813



Daarmee werd Adriana van Eeden oorlogsweduwe en vermoedelijk had zij grote moeite om zich staande te houden met haar jonge kinderen.

Vervolgens moet Jan Rozier in haar leven gekomen zijn, die wellicht in staat was haar noden te verlichten, maar die per saldo haar omstandigheden verzwaard heeft door een kind te verwekken en het gezin vervolgens in de steek te laten.

Wat weten we van Jan Rozier?

Gelukkig is Jan Rozier een niet veel voorkomende naam. Als we de online archieven doorzoeken dan kom ik eigenlijk maar op 1 kandidaat die past in het verhaal. Dat is Jan Rozier die op 27 oktober 1788 geboren is te Haarlem. In 1818 was hij dus dertig jaar oud. We komen hem op 14 mei 1838 tegen als hij wordt ingeschreven in de bedelaarskolonie Ommerschans.

 

1838 inschrijving Jan Rosier.jpg
bonmama.nl - Drents Archief - inschrijvingsregister Ommerschans en Veenhuizen

 

We zien dat hij is opgezonden vanuit Utrecht, dat hij in februari 1839 is doorgezonden naar Veenhuizen en dat hij daar al op13 mei 1839 is ontslagen, precies 1 jaar na zijn inschrijving. Kennelijk is hij een goede werker, die er in is geslaagd om de minimale oververdienste van 25 gulden binnen de minimale tijd van één jaar te realiseren. Als alles goed gaat dan heeft Jan zijn lesje geleerd en dan zien we hem niet meer in de bedelaarskoloniën terug.

Maar helaas loopt het vaak anders. Waarschijnlijk heeft hij nog nooit 25 gulden contant in handen gehad en dan liggen er overal verleidingen op de loer, die maken dat dat geld er snel doorheen gejast is en dan begint het verhaal van voor af aan. Vergeleken met de "gemiddelde" kolonist doet Jan het goed. Hij blijft bijna 16 maanden op vrije voeten en wordt dan op 3 september 1840 opnieuw verwelkomd in de Ommerschans. Vervolgens ziet zijn koloniale carriëre er als volgt uit:

 

1838 koloniale geschiedenis Jan Rozier.jpg
koloniale geschiedenis Jan Rozier

 

Deze reconstructie, die gemaakt is op basis van de gegevens in de inschrijvingsregisters van Ommerschans en Veenhuizen, laat zien dat Jan Rozier vijf maal is ingeschreven in de bedelaarskoloniën. We zien ook dat hij tussen de opnames veelal kort in de vrije maatschappij heeft rondgelopen. Wellicht heeft hij in die periodes zijn dochter in Den Haag proberen te vinden. De laatste maal, in 1852, was hij niet veraf. Maar het kan ook zijn dat hij altijd uit de buurt is gebleven. In elk geval leefde hij toen dochter Jacoba in 1854 trouwde: hij verbleef toen in de Ommerschans. Daar is hij twee jaar later overleden, aan het eind van zijn latijn.

 

1856 overlijden Jan Rozier.jpg
bonmama.nl - familysearch.org - overlijdens Stad Ommen 1856

 

 

Ommerschans Kerkhof Panorama Klein.jpg
het kerkhof te Ommerschans, de plaats waar Jan Rozier begraven is



Is dit de juiste Jan Rozier?

Dit is de terechte vraag bij dit verhaal. Waar meestal in deze serie verhalen de bewijzen hard zijn, hebben we het hier over een hypothese, die ik graag ter discussie stel voor een betere!

Als uitsmijter heb ik echter nog wel één stukje ondersteunend bewijs. In een aantal inschrijvingsregisters is het beroep van de kolonist vermeld. Meestal staat daar arbeider. Maar bij Jan Rozier staat in zijn laatst inschrijving als beroep: timmerman. Een beroep dat in deze registers bij uitzondering voor komt.


1852 inschrijving Jan Rosier.jpg
bonmama.nl - Drents Archief - inschrijvingsregister Ommerschans en Veenhuizen



De moeder van zijn kind, Adriana van Eeden, heeft hem ruim drie jaar overleefd. Zij overlijdt in haar geboorteplaats Den Haag op 29 februari 1860.

 

1860 overlijden Adriana van Eeden.jpg
Haags Gemeentearchief - overlijdens 's Gravenhage 1860



Ook in haar geval zou je je kunnen afvragen of zij onomstotelijk de moeder van Jacoba Rozier is. Wellicht is het antwoord op deze vraag wel hard te maken, als er een memorie van successie uit de archieven tevoorschijn komt, waarin de namen van haar kinderen zijn opgesomd. Maar een voorwaarde daarvoor is wel dat er bij haar overlijden iets te verdelen viel. En dat is -gelet op de voorgeschiedenis, de vraag.

Adriana van Eeden heeft nog wel de geboorte van de twee zoons bij haar schoonzoon en dochter Joop Mussert en Jacoba Rozier meegemaakt: Joannes Leonardus op 25 januari 1856 en Antonius Adrianus op 24 december 1859.


Adriana van Eeden overzicht.jpg

 


De oudste, Joannes Leonardus (1856-1913), is de vader van de N.S.B. leider Anton Mussert. Volgens een biografie over Mussert wilde zijn grootvader dat zijn vader priester zou worden. Die verzette zich daartegen en werd onderwijzer. Alle negen kinderen in dit gezin zijn in Werkendam geboren.


De jongste, Antonius Adrianus (1859-1943), wordt net als zijn vader en grootvaders timmerman en is later aannemer. Hij blijft zijn leven lang in Den Haag, waar hij in 1883 trouwt. Ik vond uit dit huwelijk twee zoons en twee dochters.

De oudste zoon, Albert Johannes Antonius (1885-1933) trouwt in 1909 met Catharina Alberdina Pennock, dochter van een bekende Haagse rijtuigfabrikant en carrosseriebouwer. Albert Mussert is in 1909 directeur van een woningverhuurbedrijf in Den Haag. Enkele jaren later verhuist hij naar 's Hertogenbosch, waar hun enige kind, dochter Maria Johanna Angeline (Miep) in 1915 wordt geboren. In 1923 zet Mussert de failliet verklaarde Stoomwasserij Douay & Co voort.

1930 stoomwasserij Mussert.jpg
Erfgoed 's Hertogenbosch - T-Ford van de Stoomwasscherij A.J.A. Mussert te 's Hertogenbosch

 

Dochter Miep Mussert trouwt in 1937 met arts Ed Hoffman. De grootouders van actrice Jennifer Hoffman.

1937 huwelijk Hoffman-Mussert.jpg
Brabants Historisch Informatie Centrum - Huwelijken 's Hertogenbosch 1937

 

lees ook:

 

 

 

 

Auteur:Helmuth Rijnhart
Periode:1/1/1805-27/4/2020
Thema's:Verborgen Verleden

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.