Rick en Arjuna Huis in ’t Veld: ‘Zorg voor gezonde voeding en een mooi landschap’

Alsof hij een wit biertje tapt, zo laat Rick de gepasteuriseerde melk uit de ketel stromen. Hij vangt de dampende melk op in een glazen fles, die hij in een beweging doorgeeft aan zijn partner Arjuna. Zij voorziet de fles van een dop en plaatst deze in een krat. In een kwartiertje vullen ze tien kratten, die een plek krijgen in de koeling. Sinds vijf jaar is op boerderij Dolderman in Lettele de Melkbrouwerij van Rick en Arjuna Huis in ’t Veld in bedrijf. ‘We produceren meer dan alleen melk’, zegt Rick. ‘We maken diverse zuivelproducten en proberen ook nieuwe producten te brouwen.’

Rick (1988) en Arjuna (1990) Huis in ’t Veld leerden elkaar kennen tijdens hun studies in Utrecht. Rick deed de Kunstacademie en Arjuna klassieke zang aan het Conservatorium. Na zijn studie zag Rick geen bestaan achter een beeldscherm of in een atelier voor zich. Als boerenzoon bleef het buitenleven trekken. Het plan rijpte om alsnog de familieboerderij in Lettele over te nemen. ‘Ik houd van de afwisseling van dierverzorging, plannen maken en praktisch bezig zijn, samenwerken en contact met de klant. Als boer heb ik het idee zinvol werk te doen. Wij zorgen voor gezonde voeding en voor een mooi landschap.’

Op de biologisch toer

Het moest op de boerderij wel anders dan Rick van huis uit gewend was. Het jonge boerenstel wilde op de biologisch toer. ‘Wij gebruiken geen krachtvoer, kunstmest en maïs meer. Dat is beter voor dier en bodem.’ Rick laat de serrestal zien die door hen gebouwd is op de plaats van de voormalige ligboxenstal. Het bedrijf telt nu 45 koeien met 35 hectare grond. ‘Onze koeien staan in de stal op stro, waardoor we optimale mest krijgen. Wij willen de bodem voeden in plaats van alleen het gras.’ Ook de veestapel is van karakter veranderd: ‘Wij fokken nu weer met MRIJ-stieren. Dit oude ras streek is toch wat sterker, gezonder dan het moderne melkvee. De koeien mogen bij ons ook hun hoorns houden.’

Toen Rick en Arjuna naar Lettele kwamen, leefde opa Huis in ’t Veld nog. Niet voor niets meldt hun website trots dat ze de zesde generatie Huis in ’t Veld op deze boerderij zijn. De  kersverse kleindochter had direct een klik met hem. Toch moest opa wel even wennen aan de koersverandering. Arjuna: ‘Hij kwam nog uit de tijd van “beestje? spuitje!” Sicco Mansholt hield de boeren na de oorlog voor dat er nooit meer honger mocht komen. Opa had zelf meegemaakt hoe de opbrengst verbeterde door het strooien van kunstmest.’ Evengoed voelt het voor de nieuwe generatie wel degelijk alsof ze in opa’s voetsporen treden. Rick: ‘We wonen in zijn huis en werken deels nog met zijn gereedschap. Je beseft dat hier al vele generaties voor ons hebben rondgelopen.’

Na het overlijden van opa is het stel, na een stevige verbouwing, in de oude boerderij getrokken. ‘Het was een echt opa-huis’, stelt Arjuna. ‘Er stond nog een gaskachel en overal lagen tapijten. Wij hebben de hele woning gestript. Toen kwamen het oorspronkelijke hout en de oorspronkelijke tegels tevoorschijn. Elke paneeldeur bleek zijn eigen kleur te hebben gehad. Dat hebben wij zoveel mogelijk in ere hersteld. Het is fantastisch om in zo’n huis te mogen wonen.’ Inmiddels loopt de zevende generatie Huis in ’t Veld op de boerderij rond. Terwijl haar broertje Olmo bezig is met zijn middagslaapje, komt Mus terug van haar eerste logeerpartijtje: bij de ouders van Rick in de bungalow aan  de overkant.

Aanplant houtwallen

De Melkbrouwerij loopt intussen voorspoedig. Huis in ’t Veld heeft verschillende afzetadressen in Deventer, plus een groeiend ledenbestand dat de zuivel rechtstreeks van de boerderij betrekt. ‘Erg efficiënt is het allemaal niet’, erkent Rick onder het handmatig melkbrouwen. ‘Je ziet wel zuivelproducten die op een gegeven moment vrachtwagens vol melk aanvoeren en volop personeel in dienst nemen, om het rendabeler te krijgen. Wij zouden met een aantal collega’s uit de buurt wel een melkfabriekje willen beginnen, maar ja waar eindig je dan? Ik hoef geen fabrikant te worden.’ 

Inmiddels hebben de jonge ondernemers nieuwe plannen ontwikkeld: ‘Voor Nederlandse begrippen boeren wij in een kleinschalig landschap’, zegt Rick wijzend op het Sallandse coulisselandschap om hem heen, ‘maar ook hier is het in feite superkaal. Wij willen het oude boerenlandschap in ere herstellen. Zo brengen we het kruidenrijk grasland terug, met klavers, bloemen en insecten. In Lettele hebben we geholpen bij de aanleg van een voedselbos. Je ziet aan de insecten en vlinders dat de biodiversiteit direct toeneemt.’

Dit najaar plant Huis in ’t Veld met hulp van vrijwilligers een hectare aan houtwallen aan bij de boerderij. ‘Hier langs de kamp liep vroeger een singel met een boeren pad. Op die plek brengen wij een houtwal van 10 meter breed terug, vooral met vruchtbomen. Onze klanten kunnen straks ook een abonnement op noten en fruit nemen.’ Wat de buurt daarvan vindt? ‘Oh, collega-boeren vinden het eigenlijk wel interessant wat wij aan het doen zijn.’

Toekomstgericht

Het idee van kringlooplandbouw blijft een ideaal voor Rick en Arjuna: ‘Met onze extensieve landbouw moeten wij producten als stro en mest blijven aanvoeren, om de vruchtbaarheid van het land op peil te houden. We zitten hier op schrale zandgrond, dat van nature weinig voedingswaarde heeft. Wij voeren tonnen compost, vooral bermmaaisel, aan. Eigenlijk zouden we meer grond moeten hebben, om onze eigen graan en dergelijke te verbouwen.’ Een mobiele kippenwagen staat voor in ieder geval voor komend jaar op de planning. Efficiëntie is hier niet het toverwoord, zinvol en plezierig bezig zijn temeer.

De huidige roep om minder koeien in de Nederlandse landbouw vindt bijval van het stel. Arjuna: ‘Het systeem is zozeer gericht op melkproductie en export. Het blijft onnatuurlijk om een kalfje direct bij de moederkoe vandaan te halen en de overtollige kalfjes af te voeren.’ Evengoed stelt Rick: ‘Dieren horen bij de landbouw. Koeien kunnen gras omzetten in melk. Maar zelf proberen we onze dierlijke consumptie ook te minderen. Is het de taak van de Nederlandse boeren om de wereldbevolking te voeden? Kunnen we dat niet beter aan de boeren in bijvoorbeeld Afrika zelf overlaten?’

Ondanks drukke werkzaamheden van alledag zijn Rick en Arjuna voortdurend op zoek naar nieuwe mogelijkheden, vooral in de sfeer van samenwerking. Met collega’s uit de omgeving werken ze samen onder de noemer Stadsboeren Deventer. Onlangs zijn ze een samenwerking aangegaan met een nieuwe restauranteigenaar in Deventer. Die gaat komend jaar bij hun boerderij zijn eigen groenten verbouwen en hun zuivelproducten afnemen. Zijn voedselafval is bestemd voor het koppeltje varkens dat naast de boerderij scharrelt. ‘Niet erg lucratief’ lacht Arjuna, ‘maar wel erg leuk!’