|
"Héé, die rare jongen daar!" De school van meester Vogelzang in Ootmarsum
Mijn eerste meester keek scheel. Vanachter een dun gouden brilletje loenste hij achterdochtig naar het groepje zevenjarige jongetjes dat hem schuchter was gevolgd in de nieuwe, onbekende school aan de Denekamperstraat te Ootmarsum. De grote school. Meester Bernard O.O. (zo zal ik hem maar noemen) was een schoolmeester van het onaangename type, waarvan ik er later nog meer zou tegenkomen. 's Morgens was hij met de bus naar Ootmarsum gekomen en op de korte wandeling van de bushalte naar de school volgden wij hem de eerste dagen. Zonder vreugde, maar wel met ontzag, want zelfs de dorpsschoolm...
|
"Wat moet je nou met zo'n mens?" Honderd jaar zorg in Overijssel
Een onderwerp wat de druk op het lokale openbaar bestuur de laatste jaren heeft vergroot is de zorg. De bemoeienis van de lokale overheid met de primaire gezondheidszorg is lange tijd vrij weinig geweest. Het ziekenfonds vroeger en de huidige marktwerking in de zorg is iets wat de nationale overheid regelde. Het lokale bestuur heeft echter wel steeds een taak gehad in aan zorg gerelateerde voorzieningen als maatschappelijk werk, gezinsverzorging, bejaardenwerk en andere vormen van maatschappelijke dienstverlening. Was zulke zorg vroeger vaak nog een particulier- of liefdadigheidsinitiatief, te...
|
'De scholen zijn weer begonnen.' Onderwijs in Overijssel
|
'Een bijzondere dag'
Het is een mooie zomerse zondagmorgen in augustus 1964. Ons gezin telt dan vijf kinderen. De jongste is drie jaar, ik ben de oudste dochter van achttien. (Over twee jaar zal er nog een kleintje bij komen.) Mamma is in de keuken om koffie in te schenken. Wij wachten vol spanning af want wat is er nog meer voor lekkers vandaag? Alleen op zondag is er iets bijzonders bij de koffie. Plotseling zien we dat een deftige mevrouw en meneer heel langzaam langs ons huis lopen. Mamma loopt naar het raam, ze heeft het koffieblad nog in haar handen en zegt dan: "Dat kan toch niet…, dat is toch niet wa...
|
|
'Een lange nacht…zonder dag.’ Een schuilplaats voor Harry Hes
Een Cito toets avant la lettre. Zo werd onderzocht of onze kennis en vaardigheden, maar vooral kennis, die werd er toen nog ingestampt, toereikend was om deze heilige hallen met enige kans op succes te kunnen betreden. Die kennis had ik opgedaan op de zevenklassige School I, thans de Parkschool, onder de bezielende leiding van meneer De Jong als hoofd der school. Een groepje van de betere leerlingen van de zesde klas, waaronder ik, was in die winter tijdens de buitenschoolse uurtjes door meester Pon, juf Viehoff en meneer De Jong zelf -voor Frans- klaargestoomd om de zevende klas te kunnen o...
|
'Een mens wordt stilgezet'. Herman Slurink bracht vier jaar door in een Duitse gevangenis
'Wat hij nu tegen u zegt hebben in die jaren zelfs onze kinderen nog nooit van hem gehoord'! De echtgenote van Herman Slurink in Zwartsluis verbergt haar verbazing over de spontane openheid van haar man niet. Hoe vaak hebben Slurinks nakomelingen wel niet gevraagd om eens iets te vertellen over zijn vierjarig verblijf tijdens de oorlog in een cel van het tuchthuis Lüttringhausen nabij Wuppertal. Even zoveel malen bleef Herman Slurink net zo gesloten als de benauwde ruimte waarin hij jarenlang vastzat. Een goed beeld heeft zijn nageslacht zich dan ook nooit kunnen vormen van de tijd, die Slurin...
|
'Eene zee van jammeren.' Oorzaken en gevolgen van de watersnoodramp van 1825
Wanneer je over de kronkelige dijk van Zwartsluis naar Kuinre rijdt, zie je af en toe aan beide kanten kolken liggen. Deze herinneren eraan dat de dijk in het verleden op die plaatsen is doorbroken. De kolken, al dan niet dichtgegroeid in de loop van der tijd, zijn de meest zichtbare overblijfselen van watersnoodrampen die Noordwest-Overijssel hebben geteisterd. Oorzaken van de overstroming van 1825 De grootste ramp vond plaats op 4 februari 1825. Een noodlottige samenloop van omstandigheden leidde ertoe dat de dijken op vele plaatsen het begaven. In hetzelfde jaar nog schreef Ter Pelkwi...
|
'Oe Andries aan een varken kwam'
'Oe Andries aan een varken kwam' is een anoniem verschenen verhaal opgenomen in Van de Schelde tot de Weichsel; Nederduitsche dialecten in dicht en ondicht ; deel 1; verzameld door Joh. A. Leopold en L. Leopold (Groningen, Wolters, 1906, 2e druk, p. 568 t/m 572). Het verhaal is ‘Dezer dagen ’s morgens afgeluisterd aan de vischpoort’ en begint aldus: Diekes: 'k Goa nog un slukkien nâemen; wel twie op, mâer nog zoo'n râer gevuul in de mâege, net of er wörms zitten en die zuewies gaauw wegjâegen (…)’
|
|
'Schansgrond is goede grond'
Het is een opvallende boerderij aan de weg van Ommen naar Balkbrug. No 4 staat er op de topgevel van het voorhuis geschilderd. Het is één van de laatste hoeven van de oorspronkelijke 21 boerderijen van de Maatschappij van Weldadigheid op de Ommerschans. Bezoekers kunnen er terecht voor informatie over de voormalige landbouwkolonie. De familie Hiemstra heeft hier een biologisch melkveebedrijf. De moderne boerderij telt ruim 110 melkkoeien en twee melkrobots. Het bedrijf ligt op steenworp afstand van de Ommerschans, een militair bolwerk dat 200 jaar geleden door de Maatschappij van Weldadighei...
|
'Twee uur in de wolken.' Een Zwolse ballonvaart in 1886
Nee, bijgaande prachtplaat verscheen niet in de krant, want die deed toen nog niet aan plaatjes. Wel wordt uitvoerig aandacht besteed aan de lancering van de luchtballon Etoile du Nord onder leiding van de aeronaut, de heer Julhes , want het was een geheel Franse onderneming, georganiseerd door de Amsterdamse vestiging (!) van de “Figaro”. Weliswaar is het al 103 jaar geleden, dat Montgolfier in 1783 de eerste luchtballon liet opstijgen, maar de ballonvaart lijkt nog vast in Franse handen te zijn. Het feest vindt 8 augustus 1886 plaats op het Assiesplein (dat volgens de krant toen nog def...
|
'Van over de Iessel', digitaal tijdschrift in de Overijsselse streektaal
Een tijdschrift dat alleen op internet verschijnt, was er nog niet in Overijssel. En het is ook echt een Overijssels tijdschrift, want alle teksten zijn in een Overijssels dialect. Het blad staat vol proza en poëzie in het Twents, Sallands, Noordwest-Overijssels of één van de locale varianten. Een eigentijdse invulling
Waarom niet gewoon een blad publiceren? Redacteur Bert Wolbert zegt in de Twentsche Courant Tubantia: "het digitale tijdschrift geeft schrijvers in dialect een podium en biedt ze een grotere kans om gelezen te worden." Bovendien bestond er in Twente geen tijdschrift mee...
|
'Zo nodig een flinke afrossing.' Veldwachters in Overijssel
Handhavers van orde en gezag zijn van alle tijden, maar veldwachters kwamen er in Nederland pas na de inlijving bij het Franse keizerrijk in 1810. Korte tijd later veranderde er van alles op het gebied van recht en wet en werd ook de organisatie van de politie naar Frans model ingericht. Voor het platteland werd een police rurale ingesteld van forestiers, boswachters, en garde-champêtres, veldwachters. De veldwachters hadden toen tot taak ‘om te beschermen de eigendommen en de voortbrengselen van den oogst.’ Zo nodig een flinke afrossing Nadat Nederland in 1813 een zelfstandig koni...
|
|
't Febriek wön dorp
Het oranjeboompje (rode Beuk) voor aan de straat geplant ter gelegenheid bij de inhuldiging van koningin Juliana-1948- getuige van dit alles. Aanwonenden genoten van deze levendigheid zoals de familie’s Ophoff, kapper Nijboer, meester Nagengast, Hein Schuurman, Evert Berents, niet te vergeten familie H.Hutten. Treinreizigers wisten het niet al te groot café te vinden als ze moesten wachten op de trein, wij kochten daar jaren later kogelflesjes gaseuze in deze intieme locatie. Wat toen uit die tijd nog restte; het transformator huisje en de opslagruimte van het station. (re...
|
(Me)juffrouwen bij de HEEMAF fabriek
Dit verhaal gaat over vrouwen die bij de HEEMAF (Hengelosche Electrische En Mechanische Apparaten Fabriek) werkten. Een ander verhaal gaat over de fabrieksmeisjes bij de HEEMAF. Het onderscheid betreft niet de leeftijd, maar de opleiding en functie. Fabrieksmeisjes waren ongeschoold en deden in werkkleding routinematig fabriekswerk. Andere vrouwen bij HEEMAF waren wel geschoold en werkten op kantoor of in een tekenkamer. Zoals hieronder nog zal blijken, konden zij hoge posities bereiken als ze maar niet trouwden. Alle met name genoemde vrouwen op HEEMAF foto’s worden in het bijschr...
|
(Over)Leven in oorlogstijd (Honderd jaar geleden in de Zwolsche Courant)
In oktober 1917 is het leven in Nederland niet erg comfortabel meer. Drie berichten in de Zwolsche Courant geven een verbluffend inkijkje in overlevingsstrategieën van de Zwollenaar – positief en negatief. De eerste reportage behandelt de actualiteit van … eikeltjestijd. Zwolle is massaal uitgerukt om eikels te rapen. Over de voedingswaarde worden geen woorden verloren (veevoer? eikeltjeskoffie?), dat lijkt voor de krantenlezer van toen gesneden koek, maar de verzamelijver is de krant wel degelijk opgevallen. Met heele gezinnen was men er op uit getogen om eikels te zoeken, vader met een la...
|
0. Tijdlijn + Overzicht van de vensters in de Canon van Borne
Sinds de geschiedenis van Nederland extra aandacht heeft gekregen binnen het Nederlandse onderwijsveld, is het gebruikelijk dat iedere provincie, zelfs iedere stad en ieder dorp, een eigen Canon maakt. Ook in de provincie Overijssel is met dit doel een project opgezet, ondersteund door de besturen van provincie en gemeenten. Wat verstaan we in dit verband onder een Canon? Het is “een chronologische presentatie van essentiële onderdelen van de cultuur en de geschiedenis in maximaal vijftig zogenaamde vensters, die via een concrete persoon, gebeurtenis of kunstuiting uitzicht bieden o...
|
|
09. De Meijershof-----Heren, hofmeiers en horigen (1385)
Het hofrecht De horigheid die met dit hofstelsel is verbonden, is een opvallend facet in de geschiedenis van Twente. Langer dan waar ook in Nederland bleef in Twente en Oost-Gelderland de horigheid in stand: tot in de 19de eeuw. De rechten en plichten van heer en horige werden bepaald door een systeem van zeer oude wetten, waarvan de naleving nauwkeurig werd gecontroleerd door de hofmeiers. Toen keizer Karel V in 1528 landsheer van Overijssel werd, moesten de hofmeiers voortaan rekening en verantwoording afleggen aan ‘de heren van rekening in Holland’. Die konden niet goed uit de v...
|
1 augustus 1861 - Huwelijksreis naar Ommerschans
In het seizoen 2017 van Verborgen Verleden maakten we op 1 april kennis met een aantal voorouders van Albert Verlinde. In het fraaie Brabants Historisch Informatie Centrum werd Albert voorgesteld aan zijn betovergrootmoeder Hendrina van Vlokhoven . Zij had een kleine misstap begaan waarvoor ze -via de strafgevangenis- in Ommerschans terecht kwam. Het BHIC loopt in Nederland voor in het online toegankelijk maken van rechtbank- en gevangenis archieven en zodoende zijn deze gegevens gemakkelijk te vinden. Kijk op hun website maar eens onder persoonsnaam Vlokhoven, H...
|
1 maart 1826 - Langs de Oude Looijersstraat
Op 10 januari 1826 zijn ze ingeschreven op de Schans, amper 7 weken geleden dus. De 21-jarige Nicolaas Jansen , de 52-jarige koopman Mozes Hartog Cohen , de 34-jarige Sara Smit met haar zoon Johannes (12) en dochter Betje (2) die volgens de inschrijving verschillende vaders hebben, en de 26-jarige Christina de Jong . Een bont gezelschap, ingezonden door " de regeering der stad Zutphen ". bonmama.nl - alledrenten.nl - inschrijvingsregister - NL-AsnDA_0137.01_424_0032 - inschrijvingsregister Ommerschans 1826 Voor wie mocht denken dat tweehonderd jaar geleden alleen zeel...
|
1 september 1833 - een blok aan het been
In het Reglement van Tucht voor Ommerschans was voor een groot aantal vergrijpen vastgelegd wat de strafmaat zou moeten zijn. Maar wat doe je als een kolonist voor de 5e maal deserteert? Dan wordt je creatief. Wat denk je van een blok aan het been? Raad van Tucht, gehouden in het Gesticht Ommerschans op den 1e September 1833 De leden zijn allen tegenwoordig en de vergadering wordt door den President geopend. De President brengt ter kenisse van de Leeden dat de kolonisten Sikkelaar , Kloot en Wackie van desertie zijn terug gebragt, en dien ten gevolgen voor de Raad zullen moeten ve...
|
|
10 april 1833 - Het dronken drietal
Als je de inleiding van dit artikel zo leest, dan lijkt het alsof drie beambten van de bedelaarskolonie voor de Raad van Tucht staan. Maar niets is minder waar. Veel bedelaar-kolonisten hebben een bijbaantje. Het mes snijdt aan twee kanten: De kolonie vervult een aantal postities in de organisatie op goedkope wijze en de betreffende kolonist heeft het een stuk beter dan zijn of haar mede-kolonisten die elke dag hard moeten werken in de fabriek of op het land. Maar regelmatig blijkt dat deze bevoorrechte kolonisten niet met hun privileges om kunnen gaan en dan belanden ze voor de Raad. En ...
|
10 december 1836 - de nieuwe predikant
Voor Hoseas Gerhardus Meiling Amshoff , domineeszoon, in 1791 geboren in Uelsen in de Grafschaft Bentheim was de overstap naar Nederland niet groot. In de Grafschaft is het Nederlands de voertaal. Op 3 juni 1821 is hij bevestigt als predikant te Oud Avereest, de buurtschap "op 3 kwartier gaansch" ten noorden van de Ommerschans. Daarmee lag het voor de hand dat voor de zielzorg van de bewoners van Ommerschans met protestantse geloofsovertuiging een beroep op Amshoff werd gedaan. Amshoff trouwde in oktober 1821 en kreeg met zijn vrouw 4 kinderen. De kerk van Oud Avereest stond op wat ...
|
100 jaar VNG Overijssel
|
100 jaar VNG Overijssel – deel 1
Foto-onderschrift: De bovenstaande foto is gemaakt op 2 juni 1932 ook de Wierdense burgemeester J.C. van den Berg staat op de foto als 13e van rechts. Van den Berg was burgemeester van 1903 tot 1941, hij werd door de Duitse bezetter uit zijn functie ontheven. 100 jaar VNG Overijssel – deel 1 Voorjaar 1917. De wereld staat in brand. De Eerste Wereldoorlog woedt al bijna drie jaar en verslindt levens van miljoenen jongens en mannen. Nederland blijft neutraal, maar de oorlog grijpt diep in op het dagelijks leven. Door de mobilisatie van het leger verlaten een half miljoen mannen hun gezin en ...
|
