image/svg+xml

Rodetorenplein - ‘Tot ter doot’...

Verhaal

Rodetorenplein - ‘Tot ter doot’...

Plaatje bij verhaal: rodetorenplein_hopmanshuis_-_nl-zlhco_264_tp000701.jpg

‘Tot ter doot’...
Het grote pakhuis met luiken heet Hopmanshuis. Hier woonde rond 1730 Jannes Nauta, de hopman van de Zwolse burgerwacht. Jannes werd verdacht van homoseksuele contacten of, zoals men toen zei, ‘sodomie’. Bekentenissen van ene Zacharias Wilsma in Utrecht hadden een netwerk van sodomieten in de hele Republiek (toenmalig Nederland) blootgelegd en ook het spoor naar Nauta geleid. Het netwerk bleek vertakkingen te hebben onder alle rangen en standen.

De onthullingen brachten de heftigste vervolging van homoseksuelen op gang die zich op Nederlandse bodem heeft afgespeeld. 289 mannen werden vervolgd; 70 van hen kregen de doodstraf en 113 mannen werden verbannen. Ook in Zwolle had ‘het kwaad’ zich verspreid. Twee Zwolse burgers werden opgepakt en zouden na dagenlang streng verhoor worden opgehangen. Het ging om de koffie- en theeverkoper Gerrit Banders en knopenmaker Andries Bilevelt. Andries had bij zijn arrestatie twee brieven van zijn vrouw op zak. De wanhopige trouw waarmee zij haar man bleef steunen maakt indruk: ‘en blijve u waarde vrou […] tot ter doot’. Uit het verhoor van Gerrit en Andries werd duidelijk dat Nauta een voorname rol speelde in het Zwolse circuit. Voordat ze hem konden arresteren had hij zich echter uit de voeten gemaakt.

Until death us do part...
The large warehouse with shutters is called Hopmanshuis. Around 1730, one Jannes Nauta lived here. He was the leader of the Zwolle militia. Jannes was suspected of homosexual contacts or, as it was called then, ‘sodomy’. Confessions of one Zacharias Wilsma in Utrecht had exposed a network of sodomites throughout the Republic (the Netherlands of those days) and the path led to Nauta. The network turned out to have branches among all walks of life. The revelations resulted in the worst persecution of homosexuals that has ever taken place on Dutch soil. 289 men were prosecuted, with 70 of them receiving the death sentence and 113 sent into exile. And in Zwolle too ‘the evil’ had spread. Two of Zwolle's residents were arrested and were to be hung after days of harsh interrogation. They were coffee and tea seller Gerrit Banders and button maker Andries Bilevelt. Andries had two letters from his wife in his pocket when he was arrested. The desperate loyalty with which she kept supporting her husband made an impression: ‘and remain your faithful wife […] until death us do part’. From the interrogation of Gerrit and Andries, it became clear that Nauta played a key role in the circuit in Zwolle. However, before they could arrest him, he made his escape.

Bis in den Tod...
Das große Patrizierhaus mit den Fensterläden heißt Hopmanshuis. Hier wohnte um 1730 Jannes Nauta, Hauptmann der Zwoller Bürgerwehr. Jener Jannes Nauta stand im Verdacht, homosexuelle Kontakte zu haben. Damals nannte man das „Sodomie“. Die Geständnisse eines gewissen Zacharias Wilsma in Utrecht hatten einen regelrechten Sodomitenring in den gesamten Niederlanden (damals noch Republik) offengelegt. Auch zu Nauta führte eine Spur. Das Netzwerk war weit verzweigt und erfasste alle gesellschaftlichen Ränge und Stände. Die Enthüllungen waren der Auslöser für die heftigste Homosexuellenverfolgung, die jemals auf niederländischem Boden stattgefunden hat. 289 Männer wurden angeklagt. 70 von ihnen erhielten die Todesstrafe, 113 weitere wurden verbannt. Auch in Zwolle hatte sich „das Übel“ eingenistet. Zwei Zwoller Bürger wurden verhaftet und nach tagelangem strengem Verhör gehenkt. Es waren der Kaffee- und Teehändler Gerrit Banders und Knopfmacher Andries Bilevelt. Andries hatte bei seiner Festnahme zwei Briefe seiner Frau bei sich. Geradezu verzweifelt hielt sie nach wie vor zu ihrem Mann: ‘en blijve u waarde vrou […] tot ter doot’ (und [ich] bleibe deine ergebene Frau [...] bis in den Tod). Die Verhöre von Gerrit und Andries ergaben übrigens, dass Nauta in Zwoller Homosexuellenkreisen wohl einer der führenden Köpfe war. Aber bevor man ihn verhaften konnte, hatte er bereits die Flucht ergriffen.

Auteur:Allemaal Zwolle
Trefwoorden:Verhalen over Zwolle
Locatie:Overijssel, NL, Zwolle, Rodetorenplein
Thema's:Historische verhalen in de binnenstad van Zwolle

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.