|
Achter de Broeren - Als een olifant door de kerk…
Als een olifant door de kerk…
Pastoor Arnold Waeijer sprak er in 1675 schande van: respectloos waren de protestanten met de voormalige kloosterkerk van de Dominicaner monniken omgegaan, nadat ze het in 1580 in Zwolle voor het zeggen hadden gekregen. Het was begonnen met een plundering en vernieling van het prachtige interieur. Daarmee stopte de ontering van de Broerenkerk niet. Het stadsbestuur vond goed dat koorddansers, komedianten en andere mensen op wie in die tijd werd neergekeken onderdak kregen in de Broerenkerk. Het liet zelfs toe dat de heilige ruimte werd gebruikt als stal voo... Verhaal Achter de Broeren - Als een olifant door de kerk… |
Assiesstraat - Pioniers boven Zwolle
Pioniers boven Zwolle
Op 8 augustus 1886 liepen de Zwollenaren massaal uit voor een vliegspektakel op het Assiesplein. De Franse kapitein-aeronaut Émile-Louis Julhes was naar Zwolle gekomen om een demonstratie te geven van een vaart met zijn ballon Étoile du nord (ster van het noorden). Op het terrein van de gasfabriek was men bezig een enorme luchtballon te vullen. Ondertussen bracht het stedelijk orkest met zijn muziek de stemming erin. Twee Zwollenaren hadden de moed om met Julhes de luchtreis te wagen. Toen de ballon gevuld was stapten ze met zijn drieën in de mand. De kapitein sprak ... Verhaal Assiesstraat - Pioniers boven Zwolle |
Badhuiswal - Baden voor je gezondheid
Baden voor je gezondheid
Na aankoop van een stuk grond op het Diezerpoortenbolwerk (nu Badhuiswal) en met toestemming van het gemeentebestuur opende dr. Everhardus T. Schaepman in juni 1842 een badhuis. Op de gevel prijkte de naam: ‘Arti Salutiferae’ (Aan de heilbrengende geneeskunst). De bouwlocatie was met zorg gekozen: hier werd schoon rivierwater aangevoerd dat nodig was om de baden te vullen. In het badhuis heerste een streng medisch regime. De bezigheden van de badgast werden van minuut tot minuut voorgeschreven. Zo moest hij op vaste tijden een wandelingetje maken, een glas bronwat... Verhaal Badhuiswal - Baden voor je gezondheid |
Blijmarkt - Roversnest en culturele broedplaats
Roversnest en culturele broedplaats
Spectaculair nieuws moet het zijn geweest: de verwoesting van kasteel Voorst bij Zwolle (wijk Westenholte). Iedereen had tot dan toe gedacht dat dit kasteel niet te veroveren was. De bezitter van deze sterke burcht, de ridderfamilie Van Voorst, was een gevaarlijke rivaal van Zwolle. Dit ‘roversnest’ moest verdwijnen als Zwolle ook de baas wilde zijn in het buitengebied. De Van Voorsten hadden het er ook zelf naar gemaakt. Ze hadden Zwolle's plan een verbindingskanaal met de IJssel te graven gedwarsboomd, hadden twee keer brand in het Zwolse gesticht e... Verhaal Blijmarkt - Roversnest en culturele broedplaats |
|
Burg. Drijbersingel - Drek en vuil
Drek en vuil
Al vanaf de Middeleeuwen deed Zwolle zijn best om de stad schoon en begaanbaar te houden. Het vuil moest met de hand worden verzameld en naar buiten gebracht; een vies en zwaar karwei. Eeuwenlang werd dit werk gedaan door zogeheten ‘karrenlieden’. Zij pachtten het recht op het vergaren van huis- en straatvuil om het verwerkt tot compost te kunnen verkopen voor grondverbetering. Ook menselijke mest werd zo nuttig gebruikt. In 1873 voerde de stad een wisseltonsysteem in om dit vuil met vaste regelmaat huis aan huis te kunnen innemen. Mannen van de gemeentelijke reinigingsdien... Verhaal Burg. Drijbersingel - Drek en vuil |
Diezerstraat - Aan het volk van Nederland
Aan het volk van Nederland
In de nacht van 25 op 26 september 1781 werd in Zwolle en andere steden het anonieme pamflet Aan het volk van Nederland verspreid. In het pamflet werd het bestuur van regenten en stadhouder Willem V fel bekritiseerd. Het stuk wordt gezien als een belangrijk document uit onze politieke geschiedenis. Pas veel jaren later werd duidelijk dat Joan Derk van der Capellen de opsteller ervan was. Joan Derk had als Gelderse edelman na veel strijd een zetel in de Overijsselse Staten bemachtigd. Als Statenlid zorgde hij met zijn radicale standpunten voor grote verdeeldheid.... Verhaal Diezerstraat - Aan het volk van Nederland |
Diezerstraat - De Diezerpromenade
De Diezerpromenade
De Diezerstraat was tot 1850 nog vooral een woonstraat. Dat gold niet voor het noordoostelijk deel, de Smeden. Daar waren de brandgevoelige beroepen van smeden en bakkers met hun ovens gevestigd. De straat was hier breder en omdat er ook veel stalhouders zaten was dit de plaats waar op vrijdag de wagens geparkeerd stonden van de boerenfamilies die naar de vee- en warenmarkt gingen. Steeds meer middenstanders openden een winkel in de Diezerstraat. Rond 1900 was deze straat de belangrijkste winkelstraat van Zwolle geworden. Tegelijk ging het verkeer van Noord- naar Zuid... Verhaal Diezerstraat - De Diezerpromenade |
Dolf Henneke: foto's van Zwolle 1945-1976
De afbraak van de St. Michaëlskerk, het eerste zebrapad in Zwolle, schaatsen op de stadsgracht, de opkomst van Holtenbroek. Allemaal gebeurtenissen waar Zwollenaren veel herinneringen bij hebben.
In de jaren 1945 tot 1976 heeft Dolf Henneke als eerste freelance persfotograaf deze gebeurtenissen en herinneringen in beeld gebracht. De collectie Henneke (ondergebracht bij het HCO) bestaat dan ook uit een groot aantal herkenbare foto’s waarin de ontwikkeling van de stad Zwolle en haar inwoners centraal staat. Thema Dolf Henneke: foto's van Zwolle 1945-1976 |
|
Door het oog van Ter Borch: 'Zo'n beroemde kunstenaar uit Zwolle?!'
Vierhonderd jaar geleden werd Gerard ter Borch (1617-1681) in Zwolle geboren. Voor kunstcollectief ZoGemaakt was dit een mooie aanleiding om met twee groepen leerlingen een kunstproject te doen, waarin de leerlingen een ‘ontmoeting’ hadden met deze wereldberoemde kunstenaar. Onder leiding van docent Marjolein Verbruggen doken negen leerlingen van Atelier ZoGemaakt in het leven van Gerard ter Borch. Een kort (en eigenwijs) filmpje was het resultaat. In zijn jonge jaren trok Gerard ter Borch er regelmatig op uit om Zwolle en haar omgeving vast te leggen. Zo ontstonden prachtige s... Verhaal Door het oog van Ter Borch: 'Zo'n beroemde kunstenaar uit Zwolle?!' |
Emmawijk - Dikke melk
Dikke melk
Wie vanuit Zwolle naar het zuiden wilde afreizen, volgde vanaf hier de Veerallee naar de IJssel. Met het Katerveer kon je daar de rivier oversteken. In 1819 werd langs deze laan de Willemsvaart gegraven. Daarmee was eindelijk Zwolle's oudste wens in vervulling gegaan: een directe verbinding met de IJssel. De veerpont maakte haar laatste oversteek nadat in 1930 een brug voor het wegvervoer was geopend. Tot die tijd was het ommetje naar de rivier, onder het bladerdak van de Veerallee, geliefd bij de Zwollenaar. Onderweg kon hij verpozen bij een uitspanning, zoals de theetuin Th... Verhaal Emmawijk - Dikke melk |
Friesewal - Een goede buur… Schuttevaer en Thorbecke
Een goede buur… Schuttevaer en Thorbecke
De Schuttevaerbrug en -kade zijn genoemd naar Willem Jan Schuttevaer. Deze schipper-koopman uit Zwolle ontpopte zich rond 1850 als voorvechter van de belangen van binnenvaartschippers. Hun belangen waren geschaad door verbeteringswerken aan het Zwolse Diep, de uitmondingsgeul van het Zwartewater in de Zuiderzee. De werken moesten een hoger waterpeil in de geul realiseren, zodat grote schepen makkelijker de haven van Zwolle konden bereiken. Om dit uit te voeren was een speciale N.V. opgericht. Op de verbeterde waterweg werd een tol ingevoerd op he... Verhaal Friesewal - Een goede buur… Schuttevaer en Thorbecke |
Gasthuisplein - Markten met ondergrondse ‘rivieren’
Markten met ondergrondse ‘rivieren’
Dwars door de binnenstad van Zwolle stroomden eeuwenlang de waterloopjes van de Grote en Kleine Aa. Fris stromend water was het algauw niet meer. Aangelegen huizen loosden hun afvalwater rechtstreeks in de beide Aa’s. De 19de eeuw was berucht om zijn epidemieën van cholera. Vervuild open water en kwalijke dampen werden gezien als bron van deze ellende. Bij een uitbraak van cholera in 1855 bleken veel slachtoffers te wonen in de buurt van de Aa’s. Geen wonder dat het Zwolse stadsbestuur het besluit nam om de Aa’s ondergronds te laten stromen en te vervan... Verhaal Gasthuisplein - Markten met ondergrondse ‘rivieren’ |
|
Gerard ter Borch: 'Satijntjes'
Gerard sr. overleed in 1662. Hij heeft het succes van zijn zoon dus nog meegemaakt. En hij had er vast een mening over. Als schilder is hij ongetwijfeld trots geweest op het vakmanschap van zijn zoon, maar wat als vader te denken van de roem en levensstijl die daarbij waren gekomen? De verguisde wereld van vertoon was zijn zoons broodwinning geworden. Het is denkbaar dat Gerard jr. zelf zich aanvankelijk ook wat ongemakkelijk heeft gevoeld. Als schilder stond hij dan wel aan de goede kant, maar hoe zag hij de geportretteerde, zijn opdrachtgever? Die liet zich immers van zijn voornaamste kant... Verhaal Gerard ter Borch: 'Satijntjes' |
Gerard ter Borch: Deventer jaren
Anders dan zijn vader, zocht Gerard jr. zijn loopbaan niet in Zwolle. Na zijn huwelijk met de Deventerse Geertruit Condewijn in 1654 verhuisde hij naar Deventer. Bij gelegenheid van dit huwelijk schreef J.H. Roldanus een indrukwekkend bruilofslied. Het werd uitgegeven door Jan Gerritsz Tydeman, uitgever in de Diezerstraat te Zwolle. Als Deventenaar nam Gerard in 1666 als vertegenwoordiger van de burgerij van de wijk Engestraat zitting in het gemeensliedencollege. Voor velen was dit een opstap naar de magistraat, het college van burgemeesters. De Magistraat Zover bracht Gerard het niet. M... Verhaal Gerard ter Borch: Deventer jaren |
Gerard ter Borch: Het einde
In 1681 ging het bergafwaarts met de gezondheid van Gerard. Zus Gesina reisde met achterneef Bernard Keyser naar hem toe om zakelijke afwikkelingen te doen. Bernard tekende in zijn rekenboek aan: ’18 [november] sijn wij beyde naar Deventer gereyst en haer edel broeder seer sieck gevonden en alles op haer edele versoeck de noodige ordres gesteldt en mij voor haer edele op ’t gemaakte testament geïnquireert en op alles goede acht gegeven’. Op 6 december overleed Gerard en twee dagen later werd hij vanuit Deventer naar Zwolle overgebracht om daar in het familiegraf bijgezet te worden. Gesina ... Verhaal Gerard ter Borch: Het einde |
Gerard ter Borch: Opdrachten en manier van werken
Na zijn leerjaren en met de waardevolle adviezen van zijn vader in het achterhoofd kon Gerard jr. de wereld van de ‘sinjeurs’ met zelfvertrouwen tegemoet treden en hen met scherp schildersoog observeren. Dat kwam goed van pas, want hij kwam al op jonge leeftijd in de allerhoogste Europese kringen te verkeren. Zo was Gerard in 1647/8 aanwezig bij het sluiten van de vrede met Spanje na 80 jaren van oorlog. Hij was als ‘levend fototoestel’ in het gevolg van diplomaat Adriaen Pauw meegekomen. Gerards reputatie als vaardig schilder ging als een vuurtje rond in het internationale gezelschap. Het l... Verhaal Gerard ter Borch: Opdrachten en manier van werken |
|
Gerard ter Borch: jeugd van de schilder
Toen Gerard ter Borch in 1617 werd geboren – de precieze datum kennen we niet, omdat het doopboek uit die tijd er niet meer is – woonde zijn familie ten minste al drie generaties in Zwolle. Met een woonhuis in de Sassenstraat (nr. 21) en een buitenhuis De Ramhorst aan de Langenholterweg (nr. 100. maar inmiddels afgebroken), even buiten de stad, was de familie zo Zwols als wat. Alhoewel, helemaal Zwols toch niet. De mannen uit de familie Ter Borch vervulden hoge ambten in het bestuur, maar ze bewogen zich ook buiten de stad. De familie was door huwelijken verbonden met regenten in andere pla... Verhaal Gerard ter Borch: jeugd van de schilder |
Gerard ter Borch: zelfstudie en opleiding
Vader Ter Borch had een baan bij het stadsbestuur van Zwolle als licentmeester (opzichter en ontvanger van in- en uitvoerrechten). Het schilderen deed hij ernaast – niet onverdienstelijk overigens – en hij had daarbij oog voor het tekentalent bij zijn kinderen. Hij moedigde hen aan veel te oefenen. Het oefenmateriaal vond Gerard jr. onder meer in zijn woonomgeving, want uit de beginjaren ’30 dateren de pentekeningen die hij maakte van Zwolse stadsgezichten. Met de ervaring van deze thuisoefeningen ging hij als schildersgezel in de leer bij Pieter Moulijn in Haarlem. Hij werd daar in 1635 to... Verhaal Gerard ter Borch: zelfstudie en opleiding |
Grote Kerkplein - De Nieuwe Hanze
De Nieuwe Hanze
In 1980 vierde Zwolle zijn 750 jarig bestaan als stad. Het hele jaar door werden festiviteiten op touw gezet. Het stadsbestuur had aangegeven dat het iets blijvends aan de viering wilde overhouden. Men kwam op het briljante idee om de oude Hanzesteden voor een vergadering in Zwolle uit te nodigen. Het was meer dan 300 jaar geleden dat deze steden voor het laatst bijeen waren geweest. De reactie op de uitnodiging was boven verwachting: 45 steden kwamen naar Zwolle. Enkele dagen stond de stad in het teken van de Hanze. De aanwezige steden defileerden met praalwagens door de ... Verhaal Grote Kerkplein - De Nieuwe Hanze |
Grote Markt - Burgemeesters als rechters
Burgemeesters als rechters
Iedereen moest de kaak of schandpaal goed kunnen zien. De rand van de Grote Markt was daarom een goede plaats. De Zwollenaar kwam er geregeld langs en door de grootte en fraaie vormgeving van de schandpaal werd ook het oog van de vreemdeling ernaar getrokken. Extra bekijks trok de paal als een veroordeelde eraan vastgemaakt was en zo te schande stond voor de hele stad. Ook het toedienen van lijfstraffen als geseling gebeurde zichtbaar aan de paal om iedereen af te schrikken. Meestal was de schandpaal niet in gebruik en dan vooral het symbool voor de straffende... Verhaal Grote Markt - Burgemeesters als rechters |
|
Grote Markt - Michaël, de beschermengel van Zwolle
Michaël, de beschermengel van Zwolle
Wie goed om zich heen kijkt komt hem overal tegen: de aartsengel Michaël. Je herkent hem als gevleugeld persoon met een draak aan zijn voeten. Het is een symbolische voorstelling van het goede dat het kwade overwint. De kerkgemeenschap van Zwolle nam deze Michaël aan als beschermengel en vernoemde de parochiekerk naar hem. Ook het stadsbestuur koos hem als schutspatroon. In het zegel waarmee Zwolle zijn ‘handtekening’ onder documenten zette werd daarom de beeltenis van Sint Michaël opgenomen. Bij de voormalige Buiten-Diezerpoort ging je onder een fra... Verhaal Grote Markt - Michaël, de beschermengel van Zwolle |
Het leven van Gerard ter Borch
Dit is een verzameling van verschillende verhalen over het leven van schilder Gerard ter Borch.
De teksten zijn gemaakt in het kader van de wandelroute: 'Door het oog van Ter Borch'. Thema Het leven van Gerard ter Borch |
Historische verhalen in de binnenstad van Zwolle
In en rond de Zwolse binnenstad zijn nieuwe informatiezuilen geplaatst. Bezoekers vinden op de ene kant van de zuilen een plattegrond van het centrum en op de andere kant een historisch verhaal. Want wat heeft zich allemaal afgespeeld op die locatie? Lees op de Grote Markt over Michaël, de beschermengel van Zwolle, op de Turfmarkt over een zwembad op wijnvaten en bij het Kerkbrugje over een monumentale sloop.
Voor wie graag vanuit huis de verhalen wil lezen, staan ze ook gewoon online. (Tip van ons: het is leuker om op de locatie te staan en de situatie zoals deze nu is te bekijken!) Thema Historische verhalen in de binnenstad van Zwolle |
Kerkbrugje - Monumentale sloop
Monumentale sloop
Er is vrijwel geen pand te noemen dat nog door zoveel Zwollenaren wordt gemist als het Gouverneurshuis. Een indrukwekkend pand op een markant punt in de stad. Bedoeld als ambtswoning van de commissaris van de koningin in Overijssel, was het een zeer representatief gebouw. Zo had het een logeerkamer voor de koningin. Het Gouverneurshuis was in 1892 ontworpen door rijksbouwmeester J. van Lokhorst in neorenaissancestijl met neogotische elementen. Na de Tweede Wereldoorlog verloor het gebouw zijn oorspronkelijke functie. Het pand werd slecht onderhouden en kwam in februar... Verhaal Kerkbrugje - Monumentale sloop |
