image/svg+xml

Deel 1 - Glimlach op m'n gezicht.

Verhaal

Deel 1 - Glimlach op m'n gezicht.

Plaatje bij verhaal: header3_0.jpg

16 mei 1949, half twee in de vroege morgen, oftewel 1.30 a.m.(na middernacht) Ere aan m`n moeder die me begeleidde tot het moment dat ik het levenslicht mocht aanschouwen en ere aan m`n vader, die mededader was van dit heuglijke feit. Een dag die ik nooit bewust heb beleefd en toch kwam het bewustzijn in m`n leven. M`n eerste ademhaling, hoe zou dat gevoeld kunnen hebben? Even een nieuwe teug nemen, zo heerlijk opgevuld worden en dan bij de uitademing een glimlach op m`n gezicht. M`n eerste geluidje, hoe zou dat gevoeld kunnen hebben?

Nu lach ik, raden maar...net als iedere andere baby een "meeeeeeeh" en een wereldlijk verlangen naar de eerste moederlijke omarming en de dorst naar de borst voor moedermelk?  Hoofdje, armpjes, beentjes, rompje, handjes en voetjes. Nu ik er voor het eerst over schrijf, moet het toch wel een wonder zijn geweest en dat is het nog steeds. De wonderen zijn nog steeds in de wereld. Wie ben ik? Herman Hieronymus Hanauer. Waar ben ik geboren? In het RK St.Josephziekenhuis aan het De Ruyterplein in Enschede, het latere Stadsmaten-ziekenhuis. Hoe zag het er uit voor m`n geboorte? Voor zover ik weet ben ik naar m`n grootvader van m`n vaders kant genoemd. M`n vader Gustav Hanauer kwam van een groot gezin met veel broers en een zuster uit Lingen / Ems-Duitsland. Ze leefden in vrede van een textielhandel in de Schlachterstrasze totdat in 1933 het totalitaire regiem van de nazi's de macht over nam en het leven daarna voor joodse mensen helaas compleet veranderde. Zodoende kwam m`n vader ongeveer in de lente van 1939 op een joods bal in Enschede terecht, alwaar hij m`n moeder ontmoette.

M`n moeder Theresa Berendina Hanauer-Groenhijm, kwam uit Delden(o) van een slagersfamilie, de familie Groenhijm, die woonde in de Marktstraat 9. Mijn opa, haar vader, was naast slager ook muzikaal begaafd. Mozes Groenhijm speelde de klarinet. M`n oma, Carolina Groenhijm-Schlosser, die heel veel betekende voor m`n moeder, was geboren in Ahaus-Duitsland. Haar heb ik helaas nooit gekend, evenals m`n opa, omdat ze vermoord zijn. M`n moeder`s broer, oom Alex, die getrouwd was met tante Lenie Groenhijm-Bergh, was ook heel muzikaal begaafd en speelde viool en piano, evenals m`n moeder, die ook de gave van het gedichten schrijven mocht beleven. M`n moeder`s andere broer, oom Bennie, zou later in mijn jonge leven een grote rol spelen met z`n vrouw tante Clara Groenhijm-Jacobs, die uit Hengelo kwam en me later vertelde hoe ze in ontzetting de Duitse vliegtuigen zag overvliegen over de Bornsestraat bij de Centrale en de Duitse legervoertuigen over de rails richting Almelo gingen. M`n ooms  en tante Clara hebben een respectievelijke onderduikgeschiedenis. Ik noem hun omdat ze later in mijn levensverhaal voorkomen. Oom Bennie en oom Lex gingen van plek tot plek, van de Waarbekenweg in Hengelo(o) tot overal rondom Delden, bij families Smit, Lubberdink en Naafs. Er was sprake van een vluchtweg, via Frankrijk en Spanje naar Engeland en dan weer naar Nederland, maar daar is niets van gekomen. M`n tante Clara en haar moeder waren ondergedoken bij de familie Pompe, die ik later heb mogen leren kennen aan de Leeghwaterstraat, maar ze werden helaas verraden in 1944. Via Westerbork kwamen ze in Auschwitz terecht, alwaar zij en haar moeder bij aankomst op het perron uit elkaar werden gerukt. Op het perron stond dokter Mengele die selecteerde. Haar moeder heeft ze nooit weer gezien. Ze moest geweren in elkaar zetten, maar ze vertelde me dat ze er altijd in spuugde in de hoop te saboteren. Ze werden in 1945 door de Russen bevrijd. Omdat ze geen Russisch kon praten, tekende ze met een stok een Davidster in de sneeuw om hun duidelijk te maken dat ze joden waren.
Vader en Moeder
Ze was niet florissant over haar weder-"ontvangst" in het Nederland van  net na de bevrijding, want ze voelde zich niet welkom bij haar thuiskomst. M`n vader en moeder woonden begin 1940 in de Noorderhagen. Op 3 februari 1940 werd m`n oudste zuster, hun eerste kind Helga Hanauer geboren, die nog in vrijheid mocht leven, totdat Nederland op 10 mei 1940 door nazi-Duitsland werd bezet. In die tijd vanaf de bezetting had m`n moeder grote steun van de familie Hoevers, waarvan ik later de dochter Ida Hoevers heb mogen leren kennen. Deze familie was een grote steun voor m`n vader en moeder in een tijd dat voorzichtigheid voor de joodse bevolking geboden was. De gele ster met het woord "jood" op de linkervoorkant van de jas moest worden gedragen en de nazi- Duitsers, toen "moffen" genoemd, met hun stampende laarzen door de straten op weg naar het badhuis marcheerden, alhoewel m`n moeder zei dat ze wel mooi zongen. Ook kon het gebeuren dat m`n moeder met de baby in het Volkspark wandelde en mensen uit respect voor de Davidster hun hoed afnamen. Op 11 april 1942 werd m`n 2e zuster Carla Hanauer geboren. De nazi-Duitsers hadden bepaalde reglementen en dat resulteerde erin dat joodse mensen herkenbaar moesten zijn door middel van extra namen in hun registratie. Zo heette Helga, Helga "Martha" Hanauer en Carla, Carla "Sarah" Frederika Hanauer. Toen kwam de tijd dat het beter werd om aan het levensbehoud te gaan denken. Via via werd dankzij het Nederlandse Verzet de mogelijkheid geboden om onder te duiken.

Zo kwamen m`n ouders bij de familie Alfing in Den Ham en de familie De Bruin in Beerzerveld terecht. Oprechte dank aan al die mensen met hun goede daden. M`n zusjes Helga en Carla mochten in het ziekenhuis in Delden(o) onderduiken, waar ze tot de bevrijding hebben mogen vertoeven en toen het zover was doken ze op uit een papieren onderzeeër in de tuin van het ziekenhuis. Er werkte ook een "zuster" Fennie Hanauer. Tijdens de onderduiktijd bij de familie De Bruin hebben m`n vader en moeder wel eens in een put in een weiland moeten zitten ten tijde van razzia`s, met ingehouden adem, terwijl een herdershond er boven stond te blaffen. Op 9 februari 1945 werd m`n zuster Mieke Hanauer geboren, (nu beter bekend als Stephany). Onder de valse naam moeder en baby Smit kon ze rondlopen met Mieke (Stephany) in de tuin van het ziekenhuis, terwijl overal ook Duitse soldaten waren. Dankzij het verzet kon m`n moeder veilig terug komen naar haar onderduikadres en m`n zuster Stephany kwam veilig terug achter op de fiets helemaal van Almelo naar Beerzerveld in een sinaasappelkistje. Via het verzet kwam ze later bij Dokter Panhuysen uit Borne, naar wie een straat vernoemd is, terecht alwaar ze na de bevrijding verbleef. Ook speciale dank aan de kinderen van de familie De Bruin die heel dapper leerden hun mond niet voorbij te praten, dat er onderduikers in huis waren, want er waren immers ook landverraders. Het kon echter ook gebeuren dat iemand naar die als jong en soms, naar later bleek een foute keuze had gemaakt, door als SS-er voor de Duitsers te gaan werken, terug kwam bij het verzet na de Slag om Arnhem en dan alsnog de kans werd gegeven zich te bewijzen voor het verzet. Nu, een van die mensen die heeft m`n moeder geholpen met lopen toen ze zwaar zwanger was door te zeggen:"Kom maar moedertje, steek je arm maar door mijn arm".

Mijn vader en moeder hebben na de oorlog nog tezamen gewoond maar hij wilde weer terug naar z`n geboortestad Lingen/Ems. Een van z`n broers, m`n oom Bernard, wist nazi-Duitsland te ontvluchten en deel te nemen als soldaat van het Amerikaanse leger bij de D-day invasie. Voor m`n geboorte hebben m`n zusjes Helga en Carla na de oorlog tezamen gespeeld met hun zusje Mieke (Stephany) in de speeltuin bij de Waarbeek in Hengelo zonder dat ze beiden van hun respectievelijke bestaan af wisten. Dat maakte diepe indruk op mij toen ik dat ergens later heb gehoord. M`n moeder vertelde me ook dat aan de overkant van waar ze woonde direct na de oorlog, daar waar later de machinefabriek Koelink werd gevestigd, ex landverraders zoals SS-ers en NSBers werden gedetineerd. Dus tegenover waar m`n eerste officiële adres na m`n geboorte was en dat was Veenstraat 83 Enschede.

Terug naar INDEX

Herman Hanauer is geboren in Enschede en heeft z’n jeugd wisselend doorgebracht in Enschede, Lingen (Duitsland) en Delden. In de zestiger en zeventigerjaren maakt hij deel uit van diverse bands waaronder freesound group The Rabbits. Na vele omzwervingen, door heel Europa, vestigt hij zich, in 1996, in Australië.

Auteur:Herman Hanauer
Trefwoorden:Enschede, Lingen/Ems Duitsland, Delden
Personen:Herman Hieronymus Hanauer, Gustav Hanauer, Theresa Berendina Hanauer-Groenhijm, Mozes Groenhijm Speelde De Klarinet, Carolina Groenhijm-Schlosser, Alex Groenhijm, Lenie Groenhijm-Bergh, Bennie Groenhijm, Clara Groenhijm-Jacobs, Helga Hanauer, Carla Hanauer, Mieke (Stephany) Hanauer, Dokter Panhuysen, Bernard Hanauer

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.