Biografie - Tremelo Theun - Hengelo

Tremelo Theun, luchtgitarist uit Hengelo, brak door tot de wereldtop.

Rockin’ in the Free World
Poppodium Metropool in Hengelo organiseerde op 26 maart 2005 een luchtgitaar wedstrijd. Het was een voorronde voor de derde landelijke wedstrijd. Er deden in die voorronde maar liefst 135 luchtgitaristen in Nederland mee, in negen voorrondes met maximaal 15 deelnemers. De finale vond plaats in Paradiso, de Rocktempel van Nederland. Sinds 2003 wordt jaarlijks het Nederlands kampioenschap luchtgitaar georganiseerd. De winnaar gaat naar Finland om het tegen internationale luchtgitaristen op te nemen. De tour in 2005 had de toepasselijke naam ‘De Sultans of Swing Tour' meegekregen. De finale was op 25 juni in Amsterdam.

Theun de Jong was lichttechnicus bij Metropool. ‘Theun, dat is echt iets voor jou’, zei de publiciteitsman. ‘Ach, zekers een stelletje dronken boeren die een beetje maf staan te doen op een podium, dat is niks voor mij’, zei Theun. ‘Zie maar wat je doet, maar als je wint mag je wel in Paradiso spelen voor het Nederlands kampioenschap en de winnaar mag dan meedoen voor de wereldcompetitie in Finland’. Ja, zo’n avontuur trok Theun wel aan en hij verdiepte zich in de wedstrijdregels en de doelstelling van de wedstrijd.

De organisatoren hebben het luchtgitaarspelen bedacht om de wereldvrede te bewaren. De organisatoren beweren dat: ‘oorlogen zouden eindigen, de klimaatverandering zou stoppen en alle slechte dingen zouden verdwijnen, als alle mensen ter wereld de luchtgitaar zouden spelen’. Iedere deelnemer moet een contract ondertekenen en belooft daarmee dat hij de wereldvrede onderschrijft en dat in het dagelijks gedrag zo veel mogelijk uit zal dragen.

Make Love Not War
Het was in de hippietijd toen Joe Cocker de eerste bekende artiest werd die in het openbaar luchtgitaar speelde, tijdens zijn uitvoering van " With a Little Help From My Friends “, op het Woodstock festival in 1969. Zijn eigenzinnige fysieke manier van optreden, met zijn armen zwaaiend en vingers het elektrische gitaarspel nabootsend, viel op. Gedurende 1969 was hij te zien in verschillende tv-shows zoals The Ed Sullivan Show en This Is Tom Jones .Vele bekende artiesten volgende zijn voorbeeld, zoals Elvis Presley later ook deed en Robbie Williams.

Make Air Not War
De term "luchtgitaar" won aan populariteit in de jaren tachtig na een van de eerste luchtgitaarwedstrijden in 1978 aan de Florida State University. In de jaren tachtig vonden meer wedstrijden plaats in Zweden en de Verenigde Staten en sinds 1996 maken de jaarlijkse Wereldkampioenschappen luchtgitaar, officieel "The Annual Air Guitar World Championship Contest" genoemd, deel uit van het Oulu Music Video Festival in Oulu, Finland. Daar worden nu elk jaar in Augustus het Air Guitar World Championships gehouden (uit wikipedia: luchtgitaar).

Van gitarist naar luchtgitarist
Theun de Jong is geboren in 1971 in Friesland. Hij kwam midden jaren tachtig naar Hengelo, waar hij als gitarist in de band Bring Your Own Beer (B Y O B) uit Dwingeloo in jongerencentrum Cerberus speelde. De band brak door en won festivals in de jaren tachtig, zoals bij het 950 jarig bestaan van Groningen en het provinciaal festival Krantenpapier. Daarvoor had hij al met een aantal bandjes wat geprobeerd. Hij raakte verliefd na het optreden in Cerberus en verliet de band om naar Hengelo te komen. Hij kreeg een kamer aan de Industriestraat in Hengelo - Zuid, boven de viswinkel van Boensma.

Hij is, zoals veel popmuzikanten, een echte autodidact. Hij speelde al luchtgitaar in z’n jeugd. Als kleuter al was hij geraakt door muziek. Dat kwam mede door zijn oudere zus die van muziek hield. Toen hij voor de eerste keer Jimi Hendrix in het TV-programma Top Pop zag, was hij helemaal gebiologeerd door de klanken van het gitaarspel, de manier van spelen en de passie waarmee Jimi speelde. Hij deed Jimi helemaal na met zijn denkbeeldige gitaar. Van zijn ouders kreeg hij met Sinterklaas een oranje plastic gitaar van het merk Pluto van Wald Disney. Sindsdien was hij altijd met zijn speelgoedgitaartje bezig. ‘Als er bezoek kwam, mocht ik altijd een minuutje mijn kunsten laten zien’, vertelde Theun. ‘Grappig, dat dit later een eis bleek te zijn bij de luchtgitaarwedstrijd’. 

Hij ruilde op z’n zevende met een neefje een akoestische gitaar tegen een oude Hollandia munt uit 1846 die hij op het land gevonden had. Een gitaarkenner in het dorp voorzag zijn gitaar van nieuwe snaren en leerde hem de eerste drie akkoorden: D, A en G. ‘Toen ik later ook nog barré accordeer leerde, werd het pas echt interessant’, zei Theun. Hij werd gitarist en speelde vanaf zijn veertiende in verschillende bands. Zijn genre binnen de popmuziek bestaat uit diverse rockstijlen, funk en reggae. ‘Bij soul en blues moet ik me teveel inhouden’. Theun houd van muziek met veel energie, zoals hij als kleuter zag van Jimi Hendrix. Drummen, bassen, toetsen (keyboard) en piano vindt hij ook fijn om te doen. Zingen kan hij ook. Op het podium is hij een allrounder, maar zijn voorkeur is de elektrisch gitaar. Ook achter het podium is Theun een “manusje van alles”. Hij werkte als vrijwilliger bij (de oude) Metropool, Innocent, Lambooijhuis en nu bij Muziekcafé De Cactus.

De voorbereiding als luchtgitarist
Theun: ‘Ik moest als luchtgitarist een artiestennaam bedenken. Mijn “floyd rose tremelo systeem” was een deel van de gitaar die ik veel gebruik, dus dacht ik aan die tremelo. In het Nederlands zeg je tremmelo, maar in het Engels schrijf je Tremelo (voor dat geluidseffect, denk aan The Shadows). Tremelo Theun bekt lekker en klinkt goed.

Hij las zich in, keek filmpjes en zag dat er een grote variëteit aan manieren van luchtgitaar spelen zijn en ook verschillende performances qua kleding en show. ’Ik ben zelf meer van de hardrock naar de hippie stijl gegaan. Back to the Sixties. Peace, No More War’.

Luchtgitaar spelen is zo goed mogelijk nadoen hoe je op een gitaar speelt. Maar daarvoor moet je wel weten hoe je gitaar moet spelen. De juiste handzetting, de juiste houding, elk detail moet tot in de puntjes geperfectioneerd worden. Theun vertelde: ’Je moet je gebaren als luchtgitarist zo groot mogelijk maken om zo interessant mogelijk voor het publiek over te komen. Het beeld van de hoge en lage noten moet goed zichtbaar zijn. Noten die dichtbij elkaar staan speel ik ver van elkaar af. Dus in plaatst van dat ik de solo verticaal over de nek (de gitaarhals) speel (noten dicht bij elkaar), speel ik ze over de volledige lengte van de gitaarhals. Grote gebaren maken tijdens de show komt beter over bij het grote publiek’.

Luchtgitaar spelen is een echte jurysport. De onafhankelijke jury beoordeeld op techniek, mimekunst, stage performance en ‘Airness’ en kennen hier punten voor toe. De puntentelling is te vergelijken met kunstschaatsen en gaat tot maximaal 6 punten per onderdeel. De deelnemers kiezen zelf een nummer en spelen ook een verplicht nummer, dat pas op de avond zelf bekendgemaakt wordt. De luchtgitarist mag tijdens zijn of haar optreden geen gebruik maken van echte instrumenten of de begeleiding van een band. De luchtgitaar mag akoestisch zijn of elektrisch, of beide. Qua kleding keus mag de luchtgitarist het zo gek maken als hij of zij zelf wil. Alles is bedoelt om de performance zo interessant mogelijk te maken.

Kampioen luchtgitaar van Nederland.
De eerste ronde van een competitie bestaat uit een vrije kuur. Dan mag je je eigen stuk opvoeren. Tremelo Theun won in 2005 de landelijke wedstrijd in Paradiso. ‘In Paradiso speelde ik The Mysterieus Murder of Cristian Tiera’s Lover van Steve Vai (zie YouTube). Dat stuk duurt 1 minuut en 1 sec’. Ik had er 1 seconde bij gesmokkeld’, verteld Theun lachend. ‘Mijn performances gingen ver. Zelf de gitaarkoffer werd in stijl versierd. Iemand bij Brok bouwde geheel gratis voor mijn een gitaarkoffer in de vorm van een rood hart met twee gitaarhalzen’.

‘Ik kwam, nadat ik het Nederland kampioenschap won, in allerlei televisie programma’s en op festivals terecht. Ik trad op voor nop, dus gratis. Het ging me niet om het geld, maar om het meemaken, de belevenis. Als ik mijn reiskosten en een hapje en een drankje had, dan was het goed. Bijvoorbeeld: De dag nadat ik in 2005 Nederlands kampioen was, werd ik de volgende dag bij Innocent gebeld door Losser Popfestival. Ze vroegen me het festival te openen. Ze wilden hebben dat ik op het festivalterrein zou rondlopen. ’Wat moet je er voor hebben?’. ‘Als ik een paar vrienden mag meenemen en jullie zorgen voor eten en drinken, dan kom ik wel. Ik heb een fantastische dag, want ik ging al luchtgitaarspelend hier en daar het publiek in. Daarna had ik de smaak goed te pakken. Voordeel is: Geen gesjouw met zware instrumenten. Ha ha’.

‘Doordat ik gewonnen had kwam ik in Finland op de wereldkampioenschap luchtgitaar in augustus 2005 terecht. Mijn reis en verblijf werden vergoed. De wedstrijd was in een gigantisch grote sporthal in Oulo. Ik had het nummer Air Gitaar Hell van Steve Vai aangepast. Het stuk heeft een kakofonie aan sounds. Ik werd veertiende, maar was misschien de tijd vooruit. Het was voor die tijd iets te extreem, voor het toen nogal brave geheel. Nu het publiek meer gewent is slaat zo’n act beter aan’.

Theun de Jong derde bij WK luchtgitaar
Theun werd in 2009 weer Nederlands kampioen en weer afgevaardigd naar de wereldkampioenschappen in Finland. Hij werd vijfde. Hij stopte met de competities in Nederland. ‘Ik wilde nieuwe artiesten niet in de weg staan en ging in de jury’. Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan. In 2012, heeft Theun op eigen kosten in Finland meegedaan. Vanuit de voorrondes in Oulu werd hij geselecteerd voor de finale. Theun won de derde prijs en ontving daarvoor de bronzen plak.

Dagblad Het Parool schreef op 25 augustus 2012: Theun de Jong derde bij WK luchtgitaar

De Nederlander Theun de Jong is vrijdag in de Finse plaats Oulo derde geworden bij het wereldkampioenschap luchtgitaar. 'Tremelo Theun' uit het Overijsselse Hengelo legde het af tegen de langharige Amerikaan Justin Howard (Nordic Thunder), die nipt zijn landgenoot Matt 'Áiristotle' Burns voorbleef. Er waren 18 gegadigden. Theun: ’Het verschil tussen de eerste en tweede en mij was 0,3 en 02 punten. Gunter Love, de drievoudig wereldkampioen, prees me destijds’: ’You know how to play airgitar, you are the best’. ‘Ik heb er veel van geleerd en ben best trots. Gyuri Vergouw, van de Nederlandse organisatie zei eens: ‘Wees grappig voor jezelf’. Ik zeg: ‘Durf jezelf te kakken te zetten, want als je dat niet kan, als je het leven te serieus neemt, dan verzuur je’.

Verantwoording
Auteur is Henk van de Wetering, lid van de werkgroep Poparchief Twente.

Verbeteringen en aanvullingen zijn welkom.   Mail naar info@poparchieftwente.nl