image/svg+xml

Schoolstrijd in Markvelde, 1795

Verhaal

Schoolstrijd in Markvelde, 1795

Plaatje bij verhaal: afbeelding_48.jpg

We denken wel eens: "Voor de leerplicht gingen de boeren niet naar school". Vergeet dat maar! In de 18e eeuw had men niet alleen scholen in steden en dorpen, maar ook op het platteland. Al zullen de kinderen in de zomer thuis zijn gebleven. Dan was er werk voor ze te doen op de boerderij, zoals vee hoeden, enz. Zo ook had Markvelde een school.

En ook toen gaf het wel eens problemen als er een nieuwe onderwijzer moest worden aangesteld. In de zomer van 1795 ging Jan Arend Noordendorp als schoolmeester uit Markvelde weg. Dus moest iemand anders voor die betrekking aangesteld worden. Men kreeg twee kandidaten: ene Jan Willem Scheepers en ene Johan Kerkhoven. Maar wie was de beste? Om daar achter te komen liet men de beide heren door schoolmeester Pott uit Borculo examineren. Deze kwam tot de conclusie dat J.W. Scheepers beter kon schrijven en rekenen dan J. Kerkhoven en dat beiden even goed in lezen en psalmzingen waren. Lezen, rekenen en schrijven vond men toen dus ook al heel belangrijk. Maar psalmzingen .... wat moeten wij daarbij denken?

Wij moeten er bij stilstaan dat men vroeger meestal geen orgel in de kerk had om het zingen te begeleiden. Het was dus heel belangrijk dat de kerkgangers de wijs van de psalmen kenden, anders zou het zingen maar een valse bedoening worden. Ook had men een voorzanger om tempo en melodie van het gezang in goede banen te leiden. Dat was meestal de schoolmeester. Het was dus heel belangrijk dat deze veel psalmen kende en goed de wijs kon houden.

Omdat de heer Scheepers de beste van de twee sollicitanten was, zou die wel aangesteld worden! Nee, de meeste Markveldenaren wilden Johan Kerkhoven als schoolmeester. Dat was geen zuivere koffie. Iemand, die om een of andere reden Johan Kerkhoven graag benoemd wilde hebben, moest buren en bekenden hebben weten om te praten om voor deze te stemmen. Ook toen dus al vriendjespolitiek.

Degenen die voor Scheepers stemden lieten het er niet bij zitten. De kwestie liep zo hoog op dat er tijdens een vergadering "met vuisten op tafel werd geslagen, ja dat men dreigde met stoelen alles stuk te slaan".

Ten einde raad wendde de meerderheid, dus de voorstanders van Kerkhoven, zich tot de verwalter drost. Deze echter wist ook niet wat te doen. Hij was voorstander van zo goed mogelijk onderwijs voor de jeugd, maar wilde geen "bijzonder cabalen en partzucht voeden en beogen." Vervolgens zochten beide Markveldse partijen het hoger op. Zij gingen hun beklag doen bij de Gedeputeerde Staten van Overijssel. Beide partijen zeggen de meerderheid van de inwoners aan hun kant te hebben. Hoe de Staten het geschil hebben opgelost is niet bekend. Misschien hebben ze wel een andere kandidaat voor schoolmeester in Markvelde gevonden en aangesteld.

Door al dat gekissebis was het al voorjaar 1796 geworden en kreeg de Markveldse jeugd al die tijd geen onderwijs!

*Dit verhaal komt uit Beukske Old Deep’n (2004 nr. 2) het tijdschrift van Historische Vereniging Old Deep’n (Diepenheim).

 

Auteur:Gerdien Boonk
Trefwoorden:Schoolstrijd, Markvelde, Schoolmeester, Gedeputeerde Staten van Overijssel, Onderwijs Overijssel
Personen:Jan Arend Noordendorp, Jan Willem Scheepers, Johan Kerkhoven
Periode:1795-1796
Locatie:Markvelde
Thema's:'De scholen zijn weer begonnen.' Onderwijs in Overijssel

Reacties

En na 354 jaar gaat de school nu dicht door te weinig aanwas. Hopelijk blijft het gebouw in goede staat en krijgt het een mooie bestemming.
Algemeen door anoniem op 02 May 2018 om 06:19:44

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.