|
De geschiedenis van hotel-café-restaurant Roskam in Zwartsluis
Hotel Roskam is een begrip in Zwartsluis. Het stichtingsjaar is onbekend maar moet in de zeventiende eeuw liggen. Vanaf 1753 zijn de eigenaars bekend, althans de meeste. Ze volgen hier in chronologische volgorde: 16 mei 1753 Lucas Wichers, kalkbrander, koopt van burgemeester Hilbert Kikke de halfscheid (= de helft) van een huis genaamd "De Stad Groningen", met de halfscheid van 't Bolwerk en een klein huisje daarbij behorende voor ƒ 500,-. 24 mei 1753 Kier van Raalte koopt bovenstaande van Lucas Wichers voor f 47O,-. 1767 Jan Kier van Raalte verkoopt aan Hans Monis een huis staande...
|
Graaf Aremberg schonk een dure gracht
Johan de Ligne, graaf van Aremberg (aan de Ahr in Duitsland) baron van Barbonson, ridder van het Gulden Vlies, was lid van de Raad van Staten van Overijssel, Stadhouder van Overijssel, Groningen, Drenthe (1549-1568). Het slot te Wedde was een van zijn residenties. Ook vertoefde hij veelal op het kasteel te Vollenhove, hierdoor kon hij zich persoonlijk op de hoogte stellen van de omstandigheden in deze streken. Hij had hier vele bezittingen, hij interesseerde zich voor de ontwikkeling van de Noordwesthoek van Overijssel. In zijn ambtsperiode liet hij op eigen kosten waterwerken uitvoeren in e...
|
Blauw bloed in Zwartsluis
In het westen van Frankrijk, ruim 30 km. ten zuiden van de Loire, ligt aan het riviertje de Thouet het stadje Thouars. Reeds omstreeks 1400 woonde hier het adellijke geslacht Le \/asseur de Congnée de Thouars. In dit artikeltje zal blijken wat het verband is tussen deze Franse familie en Zwartsluis. In het midden van de vorige eeuw heeft een afstammeling van deze familie in Zwartsluis gewoond en er drie kinderen gewonnen. Het was ons volledig onbekend, maar uit de tienjarige geboortetafels bleek de juistheid van deze gegevens. Kort hierna kwamen we in het jaaroverzicht van het blad ”Overijss...
|
Café ’t Vischje in Zwartsluis
Zo’n honderd jaar geleden waren er in Zwartsluis wel 25 cafeetjes. Dat waren huiskamercafeetjes, waar geschonken werd naast andere nering, zoals een winkeltje of visserij. Er waren beruchte cafeetjes bij, zoals 't Vischje in het Buitenkwartier van Piet en later Evert Mastenbroek. Op oudejaarsavond in 1892 werd in het Buitenkwartier, na een soort opstand, een Sluuziger genaamd Atze Cornelis Blei, doodgeschoten door een diender. Wat was er nu precies gebeurd? Engel Weijs is in de archieven gedoken en hij heeft uitgezocht wat er aan de moord vooraf is gegaan. In het nu volgende verhaal komt c...
|
|
Maartje Molenaar, vroedvrouw te Zwartsluis
Onderstaand verhaal is door mevrouw T.Speksnijder-Doosje opgetekend uit de mond van mevr. H.Kuiper-v.d.Meulen. Haar schoonmoeder Maartje Molenaar was vroedvrouw in Zwartsluis van 1900 tot 1933. Maartje Molenaar werd geboren in Twisk in Noord-Holland op 31 oktober 1874. Ze genoot haar opleiding tot vroedvrouw aan de vroedvrouwenschool te Amsterdam, waar ze op 24-jarige leeftijd afstudeerde. De eerste twee jaren werkte ze in Hontenisse in Zeeland, daarna kwam ze naar Zwartsluis, waar ze ging wonen Achter de Wal (Handelskade) op de bovenverdieping van het pand waar nu de groentewinkel van Feen...
|
De eerste wijkverpleegster in Zwartsluis
Het was op 15 oktober 1918 toen ik op een morgen om ongeveer half elf uit de tram stapte om hier in Zwartsluis mijn werk als wijkverpleegster te beginnen. lk was vol goede moed, kwam zo uit een groot stadsziekenhuis en had veel zin om hard aan het werk te gaan. Dat kwam echter wel een beetje anders uit en in het begin dacht ik vaak ”wat ben ik begonnen”. De kwestie was deze: sinds 1905, dus 13 jaar, bestond de Vereniging “Het Groene Kruis”. Wanneer de leden van Het Groene Kruis ziek waren, kregen ze indien nodig, versterkende middelen zoals melk, e ieren, vlees of vis. Hier werd door velen ...
|
Drinkwater halen uit het Belterwiede
Je kunt je niet meer voorstellen dat er vroeger geen waterleiding was. je gebruikt het water vaak zonder erbij na te denken voor de was, autowassen, tuinsproeien en om onszelf te wassen. Wij weten niet beter of het water komt uit de kraan en het hoort erbij. Maar toen er nog geen waterleiding was, moest het water toch ergens vandaan komen. Je mocht blij zijn als jezelf een regenput had die het hemelwater opving of een pomp of een wel. In de steden moest het water soms gekocht worden in een water- en vuurwinkel. In Zwartsluis had men dan wel een gezamenlijke regenbak of pomp. In een droge per...
|
Nazaten der mastenmakers leven nog in Zwartsluis
Paal- en plankendijk is niet meer. De regen slaat neer op de Zwartsluizer huizen en straten en trekt geultjes in de modder. De herfstige wind giert over het water en tegen de dijk. Op de dijk staat een man. Met de pet diep over de oren staart hij over het water naar een sluis. De Staphorstersluis, tevens de oudste. Het verhaal gaat dat Zwartsluis daarnaar is genoemd is. De man weet het niet precies en maakt zich er ook niet druk over. Hij woont zijn hele leven hier al en de bekoring ervan ontgaat hem een beetje. De romantiek van vroeger. Dat is wat hem duidelijk voor de geest staat. Hij ziet...
|
|
Ziekenvervoer in de vorige eeuw in Zwartsluis
Onlangs werd mijn aandacht getrokken door een bericht dat er een publicatie in voorbereiding is over het ziekenvervoer in NW-Overijssel in de periode voordat er sprake was van de nu zo gewone gereguleerde situatie met ambulancediensten. Bij een contact met de auteur van deze publicatie bleek dat hij zeer geïnteresseerd was in hetgeen ik zou kunnen inbrengen over het ziekenvervoer in Zwartsluis, waar mijn vader, Jan Smit, zich jaren mee bezig heeft gehouden. Uit nog aanwezige bescheiden en herinneringen van mijn zussen en broer, aangevuld met informatie die ik bij dokter Coumou kon inwinnen, he...
|
Joodse gemeenschap uit Zwartsluis tijdens WO II weggevoerd- en vermoord
Het was zover... Op 5 november 2014 werden in Zwartsluis op 4 verschillende plaatsen struikelstenen geplaatst. Het zijn er 11 in totaal en op 6 november werden ze onthuld in aanwezigheid van Opperrabbijn Jacobs. De officiële naam is ‘Stolpersteine’ en de letterlijke vertaling struikelstenen, of wat ook wel gezegd wordt, ‘steen des aanstoots’, zijn bedoeld om de voorbijganger figuurlijk te laten struikelen en aan te zetten tot nadenken. De struikelstenen zijn geplaatst in het plaveisel voor de 4 woningen in Zwartsluis van waaruit tijdens de Tweede Wereldoorlog de joodse medeburgers zijn wegge...
|
Joodse gemeenschap uit Zwartsluis tijdens WO II weggevoerd- en vermoord. Deel 2 - Familie verhalen
Joodse gemeenschap uit Zwartsluis tijdens WO II weggevoerd- en vermoord Deel 2 - Familie verhalen
De struikelstenen zijn op 4 verschillende adressen in Zwartsluis te vinden. In deze huizen hebben 4 families gewoond, geleefd, gesproken, gevreesd, gelachen, gehuild, gewerkt binnen een klein dorp. Na hun verdwijning zijn hun spullen eerst bewaard geweest in de synagoge, wachtend op hun terugkeer, wat niet zou zijn. Hun leeggehaalde huizen werden al snel opnieuw bewoond door aanhangers van de bezetter. In het dorp zijn van alle families verhalen bekend. Om hen niet te vergeten willen ...
|
Het leven van toen in de Dikkersstraat in Zwartsluis
De Dikkersstraat werd door ons wel eens genoemd 'de Jordaan van Zwartsluis' zo gezellig was het bij ons. In de zomer als het werken door de groten gedaan was, zaten de meeste buren voor het huis verhalen te vertellen van vroeger; de jeugd was aan het voetballen of aan het wedstrijdje koppen met een bal van gras of papier. Maar als het winter was, gingen wij op de schaatsen de trekgaten in. Er waren toen nog schiere trekgaten die in de luwte heel gauw betrouwbaar waren. Je kon dan op plekken komen waar je anders niet kwam. In de winters van vroeger sneeuwde het veel meer dan nu. We maakten da...
|
|
Schildersbedrijf J. Elbers te Zwartsluis
Schildersbedrijf J. Elbers te Zwartsluis In 1986 wordt Schildersbedrijf J. Elbers uitgeschreven uit het handelsregister. Het einde van een bedrijf dat jarenlang actief is geweest in Zwartsluis. Hoe lang eigenlijk, vraag ik mij af. En met die vraag begint een zoektocht op internet, in oude kasboeken, aktes en toevallig bewaard gebleven documenten. Een zoektocht die soms meer vragen oproept dan beantwoordt, maar soms ook verrassende resultaten oplevert. De naam Elbers is een zogenaamde patroniem, een naam die is afgeleid van een voornaam. Voor 1811 hadden veel Nederlanders geen vaste achte...
|
Barend Vinke, vergeten slachtoffer van het verzet.
Wie was Barend Vinke? Hij werd geboren als jongste van negen kinderen in het gezin van Barend Vinke en Harmpje v.d.Steeg, op 25 november 1924, in het Klein Lageland. Na de school te hebben doorlopen werkte hij enige tijd bij de kruidenier Potman in het Buitenkwartier. In het kader van de Arbeitseinsatz werd hij in Duitsland te werk gesteld. Toen hij een kort verlof kreeg, keerde hij niet naar Duitsland terug, maar dook onder. Hij raakte betrokken bij een verzetsgroep en werd verraden. Via het kamp ín Amersfoort werd hij getransporteerd naar het concentratiekamp Wöbbelin. Dit was een zo...
|
Een bommenwerper crasht in Zwartsluis
Op 13 november 1943 maakte een AVRO Lancaster een noodlanding in Zwartsluis, gedeeltelijk in het Meppelerdiep, tegenover de Kalkovens aan de Zomerdijk. Het toestel was al boven Bremen aangeschoten, maar wist laagvliegend onder het eskader mee te vliegen. Het vliegtuig werd boven Genemuider/Mastenbroekenpolder weer aangevallen door een Duitse jager (ME 109), waarna zoals bekend een crash volgde. Het was mooi weer. Wij waren aan het spelen in het land van Jan van de Wetering tegenover de werf van lelie Spiekman. Ik was toen bijna 10 jaar. Wij waren helemaal niet meer zo verbaasd dat er veel vl...
|
Bezetting en bevrijding Zwartsluis, 1940-1945
Op 10 mei 1940 werden wij 's morgens om ca. 5 uur gewekt door enkele hevige explosies in ons anders rond deze tijd zo stille dorp. Het bleken bommen te zijn welke in De Velde waren afgeworpen door een Duits vliegtuig. Er gingen geruchten omdat dit gebeurde omdat dit vliegtuig werd aangevallen door een Nederlands vliegtuig. Anderen zeiden dat het de bedoeling was de bovengrondse telefoonleidingen te vernielen. De bommen zijn gevallen tussen het huls van Van de Berg en het Klooster op het punt, waar een sloot loopt richting Staphorst en de sloot langs de weg naar Hasselt. Op naar ik meen 11 me...
|
|
Voor ik het vergeet.
Voor ik het vergeet. Ik zie de jongens van Aronius nog vaak door het Buitenkwartier lopen. Aäron de zoon van Wolf Aronius uit het Klein Lageland en Salomon, de zoon van Jacob Aronius van het Westeinde. Het waren neven van elkaar, want de vaders waren broers. Aäron behoorde in mijn ogen tot de wat ouderen, want hij was van 1923. Salomon was maar een jaar ouder dan ik; hij was geboren op 9 maart 1929. Aäron was een wat lange jongen, die gemakkelijk contacten legde en zich niet afzonderde. Toen hij de leeftijd had dat hij aan het werk kon, vond hij een plaatsje bij bakker Daniël Blei in het Bui...
|
'Een mens wordt stilgezet'. Herman Slurink bracht vier jaar door in een Duitse gevangenis
'Wat hij nu tegen u zegt hebben in die jaren zelfs onze kinderen nog nooit van hem gehoord'! De echtgenote van Herman Slurink in Zwartsluis verbergt haar verbazing over de spontane openheid van haar man niet. Hoe vaak hebben Slurinks nakomelingen wel niet gevraagd om eens iets te vertellen over zijn vierjarig verblijf tijdens de oorlog in een cel van het tuchthuis Lüttringhausen nabij Wuppertal. Even zoveel malen bleef Herman Slurink net zo gesloten als de benauwde ruimte waarin hij jarenlang vastzat. Een goed beeld heeft zijn nageslacht zich dan ook nooit kunnen vormen van de tijd, die Slurin...
|
Freddy & The Firestones 1964 - 2014. Sixtiesmuziek uit Zwartsluis
Nadat de periode, waarin de Ploeg van Licht en Donker furore maakte (lees Sluziger Kroniek 68 - april 2013 - auteur Jan Ridderinkhof), voorbij was ontstond er begin zestiger jaren een ware revolutie in de muziek. Er brak een nieuwe tijd aan. Niet alleen in de muziek. We kregen ook te maken met ‘verschijnselen’ als de Provo beweging en het Staphorster volksgericht. Wie begin jaren zestig jong was, spaarde vroeg of laat voor een transistorradio. Daarop waren de zenders te ontvangen die rock-’n-roll uit Amerika en beatmuziek uit Engeland uitzonden. “Love me do”, de eerste hit van The Beat...
|
Een kleine geschiedenis van "De Weijsberg" in Zwartsluis
De oorspronkelijke bewoning zoals die in de 17e eeuw gebouwd is bevindt zich op de noordzijde (achterkant). De indeling bestond uit een hoge kamer met bedsteden en een keuken met hangende schouw. Vermoedelijk was de functie van het voorhuis meer iets in de geest van bedrijfsruimte: stalling van vee, gelagkamer, opslag van gereedschap of iets dergelijks. De vloeren waren hoog in de muur ingebracht in verband met de primitieve waterhuishouding van die tijd en vee werd onder de kamervloer gestald. Boven het koetshuis is een dichtgemetseld boograam te zien zoals die in het hele huis hebben gezet...
|
|
De rondreis van Lukas Potman
Mijn vader, Lukas Potman, werd geboren op 28 november 1900. Opa Hendrik Potman en oma Aaltje Wind woonden aan de Marktstraat nr. 16, een wit huis naast het gebouw voor “Christelijke Belangen”. Er waren nog vier kinderen: de zonen Piet en Geerhardus en de dochters Geertje en Anne. Tante Gé werkte in Zwartsluis als huisnaaister (velen zullen haar gekend hebben) en tante Anne trouwde met Willem Elbers. Het was erg leuk een verhaal over de Elbersen in de Sluziger Kroniek te lezen! Mijn oudere zussen vertelden vaak over hun bezoekjes aan tante Anne Elbers, die aan de Nieuwesluis woonde in een hui...
|
Het gemeente wapen van Zwartsluis
Het gemeente wapen van Zwartsluis Onlangs heeft onze secretaris ' de heer J. Ridderinkhof, zich tot het gemeentebestuur gewend met het verzoek inlichtingen te verstrekken over het gemeentewapen van Zwartsluis. Dit verzoek heeft geresulteerd in een schrijven van de gemeente aan onze Historische verenging waaruit blijkt dat ze voor dit onderzoek het Rijksarchief in de provincie 0verijssel heeft ingeschakeld. 1. De vragen betroffen twee zaken: 2. Hoe is het wapen ontstaan? 3. Wat is thans het officiële wapen? Ten aanzien van het eerste punt tasten we volledig in het duister. Er is wel ...
|
Stoomtram Zwolle-Blokzijl verbonden met het achterland 1914-1934
“Vertrekken!" Riep de stationschef Roelofsen eindelijk als zijn dochters met wapperende kleding en een open boekentas op het uiterste nippertje kwamen aangerend. De chef die boven het stationsgebouw woonde, moest wel eerst ettelijke malen naar boven kijken, tussentijds een blik op zijn zakhorloge, of de dames van plan waren te komen. Op een keer was één van de meisjes erg laat. En gaf de chef toch eindelijk het sein om tot vertrek. En de tram reed al en daar kwam nog de laatste slaapkop aangerend. De chef van de tractie, de heer koster, die meestal ook aanwezig was bij het vertrek. Kon...
|
De lijkkoets van Zwartsluis
De lijkkoets is in 1930 aangeschaft onder burgemeester De Koning. Ze was eigendom van de Gemeente Zwartsluis. De koets was waarschijnlijk afkomstig uit de provincie Groningen en is per spoor in delen naar Meppel vervoerd. Hier moest het geheel weer in elkaar gezet worden. Waarna het paard er voor kwam en naar Zwartsluis werd gereden In Zwartsluis werd de koets ondergebracht op het erf van de heer Gerrit Doosje aan de Zomerdijk in een hiervoor gebouwde schuur. Hij kreeg voor de stalling f 50,- per jaar.' De koets was zwart met grijze randen. Ze had zwarte kleden rondom' glad aan de zijkanten ...
|
