image/svg+xml

Practische wenken voor de melkveehouder

Verhaal

Practische wenken voor de melkveehouder

Plaatje bij verhaal: kattenwinkel_johan_1901_jan_en_gerrit_en_tiemen_dalhuizen_u_0.jpg

De Coöperatieve Zuivelfabriek te Wijhe is opgericht in 1918. In het archief van onze vereniging bevindt zich een copie van de oprichtingsakte. De coöperatie nam de partikuliere zuivelfabriek van de familie Maas over. Overal in Nederand zochten de boeren in die tijd elkaar op en ontstonden de coöperatieve zuivelfabrieken.

Een van de vensters in de geschiede

Een van de vensters in de geschiedeniscanon van Wijhe gaat over de Coöperatieve Zuivelfabriek Wijhe. Geschetst wordt hoe de aanvankelijk zelfstandige fabriek in de zeventiger jaren van de vorige eeuw niet kan ontkomen aan schaalvergoting. Reeds in 1946 vonden de coöperaties in Dalfsen, Heerde, Olst, Raalte, Wesepe, Wijhe en Zwolle elkaar tijdens de landbouwbeurs Wijlanto in Wijhe. Men bracht toen éénmalig een gezamenlijke brochure uit onder de titel:

"Wat EENDRACHT vermag..... ".

Men kon ten nog niet vermoeden dat deze stipellijntjes verwezen naar een afnemende zelfstandigheid en voortschrijdende schaalvergroting. Eerst werd de fabriek onderdeel van Vecolac-concern en in 1972 volgde algehele sluiting.

Bij de voorbereiding van de geschiedeniscanon trof ik in de jaarverslagen allerlei nuttige wenken aan die de directeur de deelnemende boeren graag wilde meegeven. Nuttige wenken die ze bij het melken in acht moesten nemen om een schoon en zuiver produkt te kunnen afleveren aan de fabriek.

Het jaarverlag van 1926 wijdt twee bladzijden aan hoe een boer moest melken. In de tegenwoordige praktijk van de veehouderij is er van handmelken geen sprake meer. Andere tijden.

Hier komen ze.

 

Het maken van fijne boter en kaas begint reeds bij het melken. Het melken moet daarom goed worden geleerd.

Melkerscursussen, door de coöperatieve zuivelfabrieken ingesteld, geven daarvoor de beste gelegenheid. Inlichtingen dienaangaande verstrekken de Coöperaties gaarne.

Stof en vuil zijn de grootste vijanden van goede en duurzame melk.

Wasch voor het melken van iedere koe Uw handen, en gebruik niet anders dan schoon, roestvrij metalen melkmateriaal, dat niet mag worden geschuurd.

De melker behoort in een blauw linnen pak gekleed te zijn, dat herhaaldelijk door wasschen moet worden gereinigd.

Borstel tijdens de staltijd Uw koeien dagelijks, ongeveer een uur voor het melken.

Uw koestal moet zo ingericht zijn, dat de dieren zich zoo min mogelijk bevuilen. Uit een vuilen stal komt geen zindelijke melk.

Bewaar nooit knollen of ingekuild voer in den melkveestal.

Reinig de uier voor het melken met een droge of iets vochtige doek.

Melk de eerste stralen niet in den emmer, doch in een apart bakje.

Melk krachtig en zonder tusschenpoozen met de volle hand, en houd de nagels van Uw vingers kort.

Melk vooral op geregelde tijden, bv. 's morgens 5 uur en 's middags 5 uur.

Door goed te melken kan de melkopbrengst per koe worden verhoogd.

Slecht melken veroorzaakt minder melk, lager vetgehalte en bevordert uiergebreken.

Krachtig namelken geeft de laatste verrijkte melk.

Het melken moet in een zoo rustig mogelijke omgeving geschieden.

Tijdens en vlak voor het melken mag niet worden gevoederd.

Biestmelk (¹) en melk van koeien met uiergebreken mag niet aan de fabriek worden geleverd.

De gewonnen melk van iedere koe behoort onmiddellijk uit den stal te worden verwijderd.

Het teemsen (²) der melk behoort onmiddellijk na het melken in eene frissche omgeving te geschieden.

 

        

In diezelfde frissche omgeving dient de melk na het teemsen direct tot een zoo laag mogelijke temperatuur in een koelbak met water te worden afgekoeld. Het water nog eens te ververschen.

De melk van verschillende melktijden mag zonder te zijn gekoeld niet bij elkander worden gegoten.

Door onzindelijke en ondoelmatige behandeling wordt de melk zuur.

Gebruik voor het reinigen van het melkmateriaal deugdelijk boenwater. Beschikt men hierover niet, dan dient het boenwater eerst te worden gekookt, alvorens het te gebruiken.

Het melk materiaal moet na reiniging met heet sodawater, met kokend water worden nagespoeld en aan de lucht op een stofvrije plaats te drogen gsteld.

In geen geval mag het melkmateriaal voor het verwijderen van het spoelwater met een doek worden afgedroogd.

Alleen aan gezond personeel mag het melken worden opgedragen.

 

De directie van de fabriek besluit met: "Wij spreken de hoop uit dat in 1927 een flinke cursus kan worden gehouden".

                                                                                                                     Freerk Kunst

 

(¹) biest is de eerste melk die een koe geeft nadat zij gekalfd heeft (elders: "bjist").

(²) teemsen is het zeven van de melk in een gote metalen zeef die op de melkbus wordt geplaatst (elders: "tsjems").

Trefwoorden:Wijhe, Melken, Melkgerei

Reacties

De afkorting van Vecolac is nergens te vinden. Wel staat vast dat "Ve" staat voor "Verenigde" en "co" voor "coöperaties". Het betreft hier een samenwerkingsverband van verschillende plaatselijke coöperaties. Bij de afkorting "lac" kom ik uit bij het Franse woord "lactaire", dat "melk" betekent. Als iemand een betere oplossing heeft, dan graag een reactie.
Algemeen door anoniem op 05 Jan 2017 om 22:00:50

Wij zitten hier met een familie van oud melkrijders. En kunnen we er niet achter komen waar de afkorting vecolac voor staat
Algemeen door anoniem op 25 Dec 2016 om 14:22:33

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.