image/svg+xml

De katholieke kerk ondergronds

Verhaal

De katholieke kerk ondergronds

Plaatje bij verhaal: hooglandweg_3_de_vos_1.jpg

Na de Reformatie in de 16de eeuw werd het uitoefenen van het katholieke geloof officieel verboden. In de praktijk kregen de katholieken aardig wat ruimte om hun geloof in beslotenheid te praktiseren. Zij zetten ook in Salland een ondergronds netwerk op voor zielzorg aan de katholieke gelovigen. Spil in dit geheel vormde de Wijhese pater Engelbertus van Vilsteren.

Reizende zielzorgers

Egbert van Vilsteren, zoals zijn eigenlijke naam luidde, werd op 26 juli 1591 te Wijhe geboren en stamde uit een aanzienlijke familie. Op 20 maart 1622 werd hij tot priester gewijd. Spoedig daarna werd hij aangesteld te Gouda. Hier bleef hij tot 1625 of 1626. Daarna verlegde hij zijn werkterrein naar Overijssel. Omdat hij daar geboren was, kende hij de streek goed en kon bij de uitoefening van zijn ambt gebruik maken van een uitgebreid netwerk. Een zuster van pater Engelbertus kreeg het bij de protestantse overheid voor elkaar dat hij zich in het dorp Wijhe mocht vestigen. In 1629 trok hij in bij zijn twee ongetrouwde zusters. De godsdienstoefeningen werden gehouden in boerenhuizingen of op een havezate; niet alleen in Wijhe, maar ook te Raalte, Heeten, Heino, Broekland, Olst en Herxen. In de jaren dertig van de 17de eeuw bezocht pater Van Vilsteren jaarlijks als zielenherder ook de Nederlanders in Holstijn. In 1638 vinden we hem in Noord-Holland.

Staties

Van Vilsteren was een jezuiet. De staties of missieposten die hij oprichtte waren dus jezuietenstaties. Niet iedereen was gelukkig met een jezuiet. Vele gelovigen hadden liever een wereldgeestelijke, een priester die niet tot een orde behoorde. De invloed en betekenis van Van Vilsteren voor de ontwikkeling van het rooms-katholicisme in de streek rondom Wijhe was groot. Hij fungeerde als pastoor en had bij zijn aantreden de zorg voor 400 communicanten. Mede door financiële steun van zijn familie was de pater in staat in 1653 het oude erf Strijtveen buiten Wijhe aan de weg naar Raalte te kopen en daarop een huis te laten bouwen. Het omliggende land bracht hem jaarlijks 250 gulden aan pacht op. De eerste statie in deze streek. Hij preekte wekelijks voor 150 tot 200 toehoorders en gaf catechisatie aan 400 kinderen. Toen hij op 22 januari 1660 overleed, werd Jacobus Valck in deze streek met de zielzorg belast. Van Visteren is begraven in een familiegraf in de oude kerk van Wijhe. Pater Van Vilsteren wordt met recht beschouwd als de grondlegger van de parochie Boerhaar. Men kan hem zelfs de stichter van de Sallandse parochies na de Reformatie beschouwen. De staties Rande, Heino, Lierderholthuis, Boskamp waren als het ware dochterkerken van de eerste vaste statie die in 1629 door pater Van Vilsteren was begonnen.

De Vos

Na statie Strijtveen namen de katholieken het zogenaamde Potcampsgoed, ook wel De Vos genoemd, in gebruik. De Vos is gelegen aan de Hooglandweg achter De Boerhaar. De statie bestaat inmiddels ook niet meer. Wat rest is een boerderij met een gevelsteen met de passende tekst: “Verheft zich hier geen bidplaats meer, ‘t Heelal is tempel van de Heer”.

 

Auteur:Freerk Kunst (uit: Canon van Wijhe)
Trefwoorden:Religie, RK statie, Boerhaar
Personen:Van Vilsteren
Locatie:Wijhe
Thema's:Religie, Bewoningsgeschiedenis

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.