|
10 mei 1940. Gevolgen in Wijhe van de inval van Hitlers Nazi-troepen in Nederland.
In de loop van 10 mei 1940 werden door het Nederlandse Leger in de gemeente Wijhe de veerpont in de IJssel en de bruggen over de weteringen opgeblazen. Dit leverde bij sommige omringende huizen ernstige schade op. De huizen aan de Dijk, Nieuwendijk, Havenpad en Oranjelaan stonden precies in de schootsector van de Nederlandse troepen die aan de Marlese kant van de IJssel waren opgesteld. Bij gevechtscontact zouden de huizen direct in de frontlinie staan en was het noodzakelijk de daar wonende families te evacueren. Aldus geschiedde op 10 mei 1940. (blz. 57, deel 1, Veerman)(fotocollect... Verhaal 10 mei 1940. Gevolgen in Wijhe van de inval van Hitlers Nazi-troepen in Nederland. |
150 jaar spoorlijn en station Wijhe
Bouw van het station In 1865 werd met de aanleg van het traject begonnen. Hiertoe moest de nodige grond worden aangekocht. Een van de eersten die grond verkocht was de Janna Hengeveld weduwe van Bernardus Berends, landbouwer in Wijhe. Zij deed afstand van één bunder, één en zestig roeden en vijfenvijftig ellen voor een bedrag van 8000 gulden. De grond voor het stationsgebied werd gekocht van de baron De Vos van Steenwijk. Om het grind van de IJssel naar het spoor te vervoeren werd een hulpspoor aangelegd dat al snel overbodig was doordat het grind per trein vanaf Rheden kon worden aangev... Verhaal 150 jaar spoorlijn en station Wijhe |
2015 jaar van herdenkingen
Het jaar 2015 is een jaar van de herdenkingen, de jubilea, het terugblikken. Iets anders kun je van een historische vereniging niet verwachten. Dat dacht u. De Historische Vereniging Wijhe kijkt niet alleen terug, maar kijkt ook om zich heen en vooruit. De vereniging kijkt naar het verleden of er iets te ontdekken valt dat betekenis heeft voor nu, voor het jaar 2015. Met andere woorden: geschiedenis bij de tijd brengen. Waaraan denken we anno 2015 ? Ten eerste willen wij u laten weten dat het dit jaar 100 jaar is geleden dat er in Wijhe voor het eerst werd gevoetbald. Op de Boerhaar we... Verhaal 2015 jaar van herdenkingen |
Alwine Antoinette de Vos van Steenwijk, barones van de armen.
Alwine werd op 22 juni 1921 geboren als derde kind van Jan A. G. de Vos van Steenwijk en Maya A.R.S. von der Goltz. De familie de Vos van Steenwijk was eigenaar van het landgoed De Gelder te Wijhe. Het landgoed is nog steeds in het bezit van de nazaten.
Alwine groeide op in adellijke kringen, ze ging naar het gymnasium, heeft gestudeerd en werd opgeleid tot diplomate. Ze heeft gewerkt in buitenlandse dienst bij de ambassades te Bonn, Washington en te Parijs.
In Parijs kwam ze in 1960 in aanraking met de père Joseph Wresinski. Hij werkte als priester onder de allerarmsten in Noisy-le-Gr... Verhaal Alwine Antoinette de Vos van Steenwijk, barones van de armen. |
|
Basjkieren bezochten Wijhe
Schipbrug Bij de opmars van de geallieerde troepen tegen Napoleon, vormde de IJssel een natuurlijke barrière. Franse troepen hielden stand in Deventer. Om deze van de Franse hoofdmacht in midden-Nederland af te sluiten, werd door generaal Alexander von Benckendorff opdracht gegeven een schipbrug over de IJssel te leggen in het smalle deel in de bocht bij Fortmond. In Wijhe was vanaf midden november het kozakkenregiment van circa 300 Basjkieren gelegerd, dat sedert enkele weken onder commando stond van luitenant-kolonel prins Fedor Fedorov... Verhaal Basjkieren bezochten Wijhe |
Begin en einde van Het Slot in Wijhe
Als er ooit sprake is van een (achteraf) veelbesproken dorpsuitbreiding van Wijhe, dan is dat de afbraak van Het Slot ten behoeve van de bouw van een bejaardencentrum. Tussen de weilanden en de bongerd aan de noordkant van de Stationsweg in een prachtig landschappelijk terrein stond een statig huis, dat bekend was onder de naam Het Slot. Volgens de overlevering stond in dit gebied in de middeleeuwen een heus slot, waar de adelijke familie Van Wijhe heeft gewoond. Deze familie zou Wijhe in 1271 hebben verlaten en vertrok naar Echteld in de Betuwe. Vanaf 1272 bezat de familie Van Wijhe het Bet... Verhaal Begin en einde van Het Slot in Wijhe |
Begrafenis op Memento Mori in Wijhe 1860
Het is woensdag 15 februari 1860, ‘s avonds rond 9 uur, als op boerderij De Wathoop in Wijhe Derkje Meenhorst komt te overlijden, 63 jaar oud. De naaste buren Hendrik Zonnenberg en Gerrit ten Broeke gaan die zelfde avond nog de buurt rond om het sterfgeval aan te zeggen. Gezamelijk met de andere buren komen ze na een tijdje bij het sterfhuis terug om de zaken te doen die nodig zijn. Doordat echtgenoot Jan Willem Hartkamp nuchter en zakelijk is ingesteld, zal hij weinig op hebben met de bijzondere verrichtingen als het stilzetten van de klok, het sluiten van de vensters, het omdraaien of afde... Verhaal Begrafenis op Memento Mori in Wijhe 1860 |
Belgische vluchtelingen in Wijhe, 1914-1918
In Overijssel werden 10.000 Belgen opgevangen. Een Provinciaal Comité was verantwoordelijk voor een eerlijke verdeling van de vluchtelingen over de verschillende gemeenten. Particulieren boden diensten aan voor de opvang. Sommige gemeenten werkten niet mee. Op 10 oktober 1914 kwamen in de gemeente Wijhe 52 vluchtelingen aan: 20 mannen, 20 vrouwen en 12 kinderen. Het plaatselijke opvangcomité bestond uit één persoon, mevrouw H.C. Schimmelpenninck- van Vloten, de echtgenote van de toenmalige burgemeester. In het eindverslag dat zij na afloop van het opvangproject heeft gemaakt, vermeldt zij met ... Verhaal Belgische vluchtelingen in Wijhe, 1914-1918 |
|
Berend Jan Hunneman, pionier in landontginning.
Overgenomen uit de krant van 1929: “Op dinsdag 2 april a.s. zal een der grootste figuren in de ontwikkeling van de landbouw in het Oosten des lands, Berend Jan Hunneman, thans wonende op zijn prachtige grote hoeve " De Wesenberg" in Wijhe, in de kerkelijke R.K. parochie Broekland, zijn 85e verjaardag vieren. Hunneman was in deze streken de eerste heide-ontginner die in het groot het zegenrijke werk van omleggen van heide in wei- en bouwland en dat nog wel onder voor hem bijzonder moeilijke financiële omstandigheden. Hij heeft bereikt, dat op grote uitgestrektheden van de Overijssels... Verhaal Berend Jan Hunneman, pionier in landontginning. |
Bevolking en grondgebruik in de marke Wijhe
Hoeveel mensen wonen in de 14e eeuw in Wijhe? De inkomsten van de belasting in die periode geeft ons enig houvast. Het oudste schattingregisters van Salland van rond 1390 telt in het gebied van Wijhe slechts 241 betalende gezinnen. Gaan we uit van een gemiddeld gezin van 5 personen, kan komen we op ongeveer 1025 mensen. De namen van de dienstmannen of ministeriëlen uit dit register is het vermelden waard: Hengevelde:
Dirc de Oelde
Pieck
Willem ten Voerde
Vrederic van Baic
Bertold ter Becke
Henric Backeweert. ... Verhaal Bevolking en grondgebruik in de marke Wijhe |
Bewoners van Het Weijtendaal op bootreis
De PWA is een vakantie-hospitaalschip, eigendom van de Stichting Varende Recreatie. Alles is aan boord: staf, vrijwilligers, proviand, rolstoelen, medicijnen en sjoelbakken. De weergoden werden muzikaal ondersteund door het optreden van de "Tismawajewentband" uit Raalte. Het weer was dus prima en de stemming zat er meteen goed in. Van zondag op maandag bleef men in Deventer aan boord overnachten. De volgende ochtend, maandag 29 maart, stak het schip van wal voor de vaartocht over de IJssel, stroomafwaarts richting Zwolle. Om half acht passeerde men Wijhe. Op de Loswal stonden tientallen mens... Verhaal Bewoners van Het Weijtendaal op bootreis |
Bewoningsgeschiedenis
Februari 2017 staat in het teken van bewoningsgeschiedenis, bijzondere panden, bijzondere mensen.
De kopfoto toont een van de armste gebieden van de vroegere dorpskern Wijhe. Thema Bewoningsgeschiedenis |
|
Bezetting, bevrijding, ramp: Wijhe in 1945
Op maandag 7 mei 1945, twee dagen na de capitulatie van de Duitsers, omstreeks 17.15 uur werd Wijhe opgeschrikt door een enorme explosie die tot ver in de omgeving te horen was. Al gauw bleek dat er een ontploffing had plaatsgevonden in een gebouw op het terrein van de voormalige vloerzeilfabriek aan de Enkweg, ten zuiden van de bebouwde kom. In dit gebouw met een lengte van 75 en een breedte van 19 meter waren aan de Enkwegzijde de kantoren van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (N.B.S.) gevestigd. De rest van het gebouw was in gebruik bij het Militair Gezag en diende o.a. als opslagp... Verhaal Bezetting, bevrijding, ramp: Wijhe in 1945 |
Boerhaarse kermis
Toen mijn vader uit de mobilisatie kwam in 1918, had hij van mede-soldaten de verhalen gehoord en in de praktijk denk ik ook meegekregen, dat er buiten soldaten ook nog andere wezens op aarde rondliepen.
Daarvoor was het hem ook wel opgevallen, maar was de jacht op het andere geslacht nog niet fanatiek ingezet.
Nu wilde het toeval dat er op de Boerhaar een, zoals hij dat zelf op onnavolgbare wijze zei, een 'alderjekese mooie knappe meid' rondliep, waar hij en ook zijn vrienden een oogje hadden laten vallen, maar hij claimde het eerste recht.
Afgesproken was tussen hen, dat met de Boerha...
|
Borrelpraatje
Te diep in het glaasje. Terecht wordt tegenwoordig de aandacht gevestigd op het overmatig gebruik van alcohol en de daaraan verbonden risico's.
Begin jaren tachtig beweerde de Officier van Justitie te Zutphen in het openbaar dat er in Wijhe te veel gedronken werd. Helaas werd deze bewering niet onderbouwd. We mogen er dus vanuit gaan dat Wijhe, wat drankgebruik betreft, vooralsnog geen uitzondering vormt in het landelijke beeld. In het verleden zijn er perioden geweest dat het alcoholprobleem terecht veel aandacht kreeg, ook in Wjhe.
Rond 1900 werd er heel wat alcohol genuttigd en niet...
|
Carbid
Calcium-carbid is een verbinding met Alkalimetaal Caclium. Bereiding geschiedt door verhitting (tot 3000 °
Celsius) van ongebluste kalk met fijn verdeelde cokes. Toepassingen. In de smederij gebruikte men het gas voor het lassen en snijden van metalen. Aanvankelijk gingen de smeden het gas zelf produceren uit carbid en water. Ze hadden daarvoor een acetyleen-ontwikkelaar die in een hiervoor ingericht gebouwtje buiten de smederij was geplaatst. Later werd acetyleengas in de handel gebracht in een speciaal daarvoor ontworpen veilige cilinder. Tot ongeveer 1935 werd carbid gebruikt voor f...
|
|
De laatste oorlogsdagen in Wijhe (7 april tot 22 mei 1945)
In september 2012 ontving de Historische Vereniging Wijhe onverwacht een mail van Steven Verhoef, kleinzoon van Frederik George Verhoef. Hij schreef: Mijn opa de heer F.G. Verhoef sr. heeft gedurende de 2e Wereldoorlog en nog enige tijd daarna in Wijhe gewoond op het adres Enkweg 18. Voor zijn kinderen hield hij in briefvorm een soort dagboek bij van de laatste oorlogsdagen in Wijhe. Ik heb deze brieven netjes uitgetypt en van wat fotootjes voorzien (dit ook uit Uw eigen archief). Ik hoop dat U dit leuk vindt. En U bent vrij om er wat mee te gaan doen. Ik ben zelfs bereid om U de originele br... Verhaal De laatste oorlogsdagen in Wijhe (7 april tot 22 mei 1945) |
De IJssel in de winter van 1929
Twee foto’s die afkomstig zijn uit het fotoalbum van Johannes Martinus Maria Thoben, geboren op 22-8-1893 en overleden te Valkenswaard in 1969 en Johanna Maria van der Haagen. Het echtpaar is gehuwd voor de kerk op 15-6-1936. Johannes en Johanna hadden geen kinderen. Vermoedelijk verbleven Johannes en Johanna in de koude winter van 1929 bij familie in Windesheim. Op 5 februari 1929 is de IJssel nabij Windesheim dichtgevroren en hebben Johanna en Johannes zich te voet naar de overkant van de IJssel verplaatst. Twee dagen later was het ijs zo sterk dat het zelfs mogelijk was met auto’s en paard... Verhaal De IJssel in de winter van 1929 |
De aanstelling van een armenjager in Wijhe, 1765
In de 18e eeuw was men in Overijssel niet bepaald tolerant tegenover zwervers of arme mensen die zich in een bepaald schoutambt wilden vestigen. Om te voorkomen dat deze ten laste van de gemeenschap zouden komen, werd in Wijhe in 1765 een armenjager aangesteld, die - zoals zijn naam zegt - deze armen moest verjagen, desnoods met gebruikmaking van een geweer. Op 19 augustus 1765 vergaderden de Generale Erfgenamen van het kerspel Wijhe in de kerk van Wijhe. Aanwezig zijn de HoogWelGeboren Gestrenge Heer van Dedem thoe den Gelder en zijn zoon, de heer Hemert thoe den Kritenbergh, Podt en rentm.... Verhaal De aanstelling van een armenjager in Wijhe, 1765 |
De buitenplaats Langeveldsloo in Wijhe
In het schoutambt (1) Wijhe lag de havezate Langeveldsloo. In 1382 werd er al melding van deze havezate gemaakt. In dat jaar werd dit goed door Hendrik Machoris in leen gehouden van de bisschop van Utrecht. Voor de geschiedenis tot 1812 wordt verwezen naar de beschrijving in het boek : "De havezaten in Salland" van de heren A.J. Mensema en jhr. A.J. Gevers. In 1812 wordt het buiten "Langeveldslo" in het openbaar verkocht. Het goed werd in de toenmalige aankondigingen omschreven als "bestaande in een capitaal heerenhuis, waarin acht spasieuse beneden en zeven bovenkamers, ruimte zolders, ke... Verhaal De buitenplaats Langeveldsloo in Wijhe |
|
De katholieke kerk ondergronds
Na de Reformatie in de 16de eeuw werd het uitoefenen van het katholieke geloof officieel verboden. In de praktijk kregen de katholieken aardig wat ruimte om hun geloof in beslotenheid te praktiseren. Zij zetten ook in Salland een ondergronds netwerk op voor zielzorg aan de katholieke gelovigen. Spil in dit geheel vormde de Wijhese pater Engelbertus van Vilsteren. Reizende zielzorgers Egbert van Vilsteren, zoals zijn eigenlijke naam luidde, werd op 26 juli 1591 te Wijhe geboren en stamde uit een aanzienlijke familie. Op 20 maart 1622 werd hij tot priester gewijd. Spoedig daarna werd hij aan... Verhaal De katholieke kerk ondergronds |
De laatste Wijhese predikantsbenoeming door collatoren
Beroeping en benoemig ds. Matzer in Wijhe.
De benoeming van predikanten lag in het verleden bij de bezitters van de havezaten. Dit werd het collatierecht genoemd. Zo ook in Wijhe.
De laatste keer dat van dit recht gebruik werd gemaakt was in 1910-1911.
Kerkeraad van de Nederlands Hervormde Kerk te Wijhe komt in een vergadering bijeen op 2 juni 1910.
De collatoren Baron De Vos van Steenwijk en Baron van Heemstra worden gemaand hun mening te geven over de twee predikantskandidaten en aan te geven op wie hun keuze is gevallen. Het gaat tussen ds. Engelberts te Amsterdam en ds. De Bie ... Verhaal De laatste Wijhese predikantsbenoeming door collatoren |
De moord in Herxen en het laatste Overijsselse doodvonnis
Op 6 februari 1837 was de buurschap Herxen in rep en roer. In de nacht van 5 op 6 februari was brand uitgebroken in de woning van de daghuurder Albert Wetterman, een 38-jarige man, die met zijn vrouw Gerridina Lankhorst en drie kinderen nogal afgezonderd in een arbeiderswoning leefde. Was deze brand al erg voor het gezin, nog erger was dat de vrouw van Wetterman de vorige dag plotseling was overleden en in het huisje stond opgebaard. Met grote moeite wisten de buren het brandende huis binnen te dringen en het lijk naar buiten te brengen. Onderzoek Het plotselinge overlijden van de vrouw v... Verhaal De moord in Herxen en het laatste Overijsselse doodvonnis |
De westgrens van Overijssel
Als je een willekeurige landgenoot vraagt hoe de grens tussen Gelderland en Overijssel loopt dan zal hij zeggen: door de IJssel. Maar dit antwoord is nog niet voor de helft goed, want alle Overijsselse gemeenten langs de IJssel – op twee na – liggen aan beide zijden van de rivieren en één daarvan, Zwolle, lag vroeger ook ter weerszijden van de IJssel. Van De Worp bij Deventer tot de Vossewaard bij Kampen ligt meer dan de helft van de linker IJsseloever op Overijssels grondgebied. Met dit laatste had staatssecretaris van Binnenlandse Zaken in 1991, mevr. D.Y.W. de Graaff – Nauta, wat moeite. ... Verhaal De westgrens van Overijssel |
