image/svg+xml

Pyjama's uit Amerika

Verhaal

Pyjama's uit Amerika

Plaatje bij verhaal: pyjama.jpg

Wij hadden het geluk dat een nicht van mijn moeder met haar man en hun kinderen al aan het begin van de dertiger jaren uit Nederland naar Amerika was geëmigreerd. De namen van Iedje en Jans hoorden we vaak noemen. En in heel wat brieven en op vele kaarten vernamen we al het wel en wee van dat gezin van de Vissertak in de verre States of America.

Hij was hier smid geweest en nu heette het beroep dat hij daar uitoefende 'blacksmid'. Al hamerend op ijzer verdiende hij zo het nodige geld, dat hem hier steeds meer en meer ontbeerde. Het waren immers de crisisjaren, toen zij die kant opgingen, helemaal uit het hoge noorden van de provincie Groningen, uit Zoutkamp aan de Lauwerszee, trokken zij op naar Muskegon in de hoop op een beter leven. Ze waagden de oversteek. Als er eens post kwam, dan was dat voor ons alsof het uit een andere wereld was. In werkelijkheid was dat ook zo, maar allengs merkte je dat ook. Ik hoorde mijn moeder dan zeggen, dat het niet alleen Nederlands was, laat staan Gronings, maar dat er steeds meer Amerikaanse woorden tussen de Nederlandse woorden verschenen. Hun neef en nicht 'veramerikaansten', zo zeiden ze dat dan.

In de tijd na de Tweede Wereldoorlog toen Amerika zich ontfermde over het arm geworden en kapotgeschoten Europa, waar Nederland ook deel van uitmaakte met de zogenoemde Marshall-hulp, deed onze familie uit Muskegon ook een werkelijke en familiale duit in het zakje en zo kwamen er niet alleen brieven aan, maar ook pakjes met heel aparte, typisch Amerikaanse inhoud. Het meest vreemde waren de Amerikaanse pyjama's.

 Niet dat we pyjama's bij ons thuis misten, we hadden echt wel pyjama's. Echt van die flaneldingen of van gestreepte dingen, die je bij vorst als je ging schaatsenrijden onder je kleren droeg voor de warmte. Maar die Amerikaanse pyjama's, die waren heel anders. Die kon je niet met schaatsenrijden onder je kleren aandoen. Ze waren kort, ze waren gemaakt van stof met ruitjes. De horizontale baan was gevuld met blauwe vakjes, dan was er alleen een vierkantje van gele stof en dan kwam het vierkantje van de verticale baan, en dat was een mix van geel en blauw, het neigde naar groen. En die regelmaat kwam steeds terug. Het leek net een dambord. 'Typical American'. Daar houden ze van blokjes.

Het pyjamajasje was meer een bloesje, je moest eerst de knoopjes van het rechte stukje onder je hals losdoen en als je dan je hoofd door het gat had gestoken en het hesje om je borst zat, dan kon je de knoopjes weer vastmaken. Onder je hals voelde je dan een recht strak stuk stof dat ontzettend kriebelde en in het geheel niets meegaf.

Het merkwaardige was wel, dat het broekje geen model had, het leek niets op een broekje, er zat geen elastiek in het korte broekje . Maar het meest vreemde was, dat je het broekje moest ophouden door de knoopjes van het broekje door de knoopgaatjes van het hesje te knopen. Aan de voorkant ging dat nog wel, maar aan de achterkant was dat een moeilijk werkje. Je verdraaide je helemaal. Het gehele pyjamaatje hing dan om je heen, het was maatloos. Zelfs mijn dikke broertje leek slank in die Amerikaanse outfit.
Aan knoopjes hadden ze in de States zeker geen gebrek, ik telde er vier aan het bloesje bij het grote halsgat en zes om het broekje aan het hesje vast te knopen, zo helemaal in het rond.

Ik weet nog precies, dat toen mijn moeder die pakjes opende en ons de pyjamaatjes voor de eerste keer aandeed - we mochten zelfs op de tafel staan, alsof het een feest betrof - dat we van louter plezier een rondedansje deden, waarbij het broekje bij elke vreugdevolle sprong met je mee opsprong. Dat was een vreemd gevoel en zeker ook een vreemd gezicht, want iedereen moest er heel erg om lachen.Ja, Jans en Iedje hadden ons wat gestuurd uit de States. Pyjama's uit de States. Zo gingen wij naar bed. Nu je gebedje opzeggen met de knieen op het koude zeil, anders zat er nog een stukje stof van je pyjamabroek tussen. We moesten maar rustig blijven liggen en rustig gaan slapen. Welterusten, tot morgen. En zo lagen we mijn broertje en ik naast elkaar en keken elkaar aan. Ja, zo slapen ze nou in de States. Zo slapen nu de kinderen van Jans en Iedje. Maar de volgende morgen was alles nog vreemder.

In Amerika lagen de kinderen vast en zeker rustiger in bed dan wij in Nederland. Dat moet wel. Ze woelden zeker niet en draaiden niet van de linkerkant op de rechterkant. Dat deden wij wel. Mijn broertje en ik werden wel eens wakker op elkaars plaatsen de volgende morgen. Zo waren we in de slaap of in de droom over elkaar heen gekropen zonder het te merken. Toen we na die eerste nacht in onze Amerikaanse-Muskegonhulp-pyjamaatjes 's morgens wakker werden en uit bed stapten, pijn in de borst van de harde knoopjes van het pyjamajasje aan je hals, zakte ineens de broek af, de knoopjes hoefden en konden niets meer houden, die waren er voor een deel afgeknapt, die lagen in bed. We stonden alleen nog maar in het pyjamajasje met de broek op de voeten en in ons blootje en we trokken een vreemd gezicht. Het broekje optrekken had ook geen zin, want je moest het dan vasthouden, want vastknopen ging niet meer.

De knopen werden er weer door moeder aangenaaid, een uitgescheurde plek werd ook weer dichtgenaaid en zo konden we ons 's avonds weer in die Amerikaanse pyjamaatjes hijsen. Onze familie had ze niet voor niets gestuurd. Familiale hulp moet je altijd waarderen. Zo is dat. Natuurlijk weer voor een nacht. Want de volgende morgen voltrok zich hetzelfde gebeuren. Uit bed, broek op de voeten, knoopjes eraf.

Ik weet niet of mijn moeder in haar bedankbrief aan haar nicht ook gesproken heeft over dit voorval of dat ze hulp gevraagd hoe te handelen of dat ze advies gegeven heeft aan de nicht, die dat advies dan weer kon doorgeven aan de fabrikant van deze pyjamaatjes. In ieder geval pakte mijn moeder naald en draad en de naaimachine. Ons broekje werd voor het grootste deel vastgenaaid aan het pyjamahesje en nu moesten we 's avonds moeite doen om ons in de pyjama te werken, want nu moesten eerst je benen door het halsgat, waar anders alleen je hoofd doormoest en dan moest je de armen nog in de korte mouwtjes wringen. Het was een heel gymnmastische opgave. Je was blij dat je dat ding aanhad. Het ging en de volgende morgen stapten we in pyjama uit bed. De Amerikaanse hulp deed dienst samen met Hollandse nuchterheid en zakelijkheid.

We hebben er toch niet lang ingeslapen, we voelden ons gelukkiger in onze gestreepte pyjamaatjes, of in onze flanellen nachtkleding, die gaven gelukkig mee met draaien en woelen. En elastiek in de pyjamabroek vonden we ook een betere oplossing. Je stond de volgende morgen tenminste niet in je nakie.
Een tijdje later zag ik dat mijn vader de hete platen met koekjes uit de oven haalde, daarbij gebruikte hij onze pyjamaatjes als wanten om zijn handen niet te verbranden aan de hete bakplaten. Mijn moeder had uit zuinigheid alle knoopjes eraf gehaald.De Muskegonhulp deed goed werk, al was het op een ander terrein.

Auteur:Jurry Pott
Trefwoorden:Marshallplan, Emigranten
Locatie:Hasselt
Thema's:Huiselijk leven in Overijssel

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.