Prikkebeen op de Agnietenberg

Uit de krant van honderd jaar geleden leer je vrij weinig over de toenmalige vrije tijdsbesteding. Natuurlijk, er is wat sport, en soms wordt een toeristische route besproken, maar van recreatief gedrag is zelden sprake. Des te opvallender is het verslag van een nachtelijke expeditie vanuit Zwolle naar de Agnietenberg.

Het stuk begint met een nauwkeurige weersverwachting, warm en windstil moet het voor het doel van de verslaggever zijn. Als aan die voorwaarden op 20 juli 1916 eindelijk eens voldaan wordt, komen verdere voorbereidingen op gang: Wat tevoren gereed gemaakt was, werd meegenomen, als een eerste mengsel van stroop, appels, honing, aether en glycerine, ’n tweede mengsel van stroop en rhum, ’n hangmat, een net, ’n kwast, twee carbitlantaarns, lucifers en nog meer… De nieuwsgierig geworden lezer vraagt zich af, waar al die spullen voor bedoeld zijn. Misschien is het voor de lezer van toen duidelijk, wat de bedoeling was, maar ons houdt de verslaggever nog even in het ongewisse. De mars naar de Agnietenberg verloopt vlot en vervolgens wordt aldaar de populierenrij langs de weg… ingesmeerd met om de beurt de twee meegebrachte mengsels. Daarna is er ruimschoots tijd, van de prachtige zomeravond te genieten: En de vogels zongen nog laat in den avond in de toppen der boomen, als om mede uit te jubelen de blijdschap van deez’ zomeravond…  De reuk der kamperfoelie bezwangerde de vochtige atmosfeer en hoog boven ons schitterden al sterren… Deze idylle werd zo zorgvuldig geobserveerd vanuit de hangmat, want er moest heel lang gewacht worden. Reeds lang rustten de riemen van ’t bootje bij den overhaal aan de Vecht, eer wij ons nachtelijk werk konden beginnen… Dat is nog weer een interessante informatie: Het roemruchte Haersterveer is in die tijd nog een eenvoudig roeibootje!

Maar wat was nu het gehoopte nachtelijk werk? Eindelijk komt de aap uit de mouw: Nu werden de lantaarns opgestoken om boom voor boom te onderzoeken, of er zich reeds vlinders te goed deden aan de verleidelijke brei. Aha, we hebben te maken met vlinderjagers, in de traditie van Mijnheer Prikkebeen (voor liefhebbers van Boudewijn de Groot: Meester Prikkebeen), die blijkbaar toch niet naar Amerika vertrokken was. En vlinders vangen was toen ook nog geen ecologische zonde.

Maar geheel onomstreden was het nachtelijk bedrijf nu ook weer niet, want het avontuur neemt nog een onverwacht spannende wending. De vreugde der vangst zou echter overstemd worden door een dissonant. Bij het inzamelen van de snoepende beestjes was al wat verdacht geluid uit de achtergrond te horen geweest, aanvankelijk toegeschreven aan langs het afsluitende draad schurkende koeien. Maar bij het licht van de carbitlantaarns meenden de jagers in de achtergrond toch ook iets menselijks te ontwaren. Moedig er op af: Nauwelijks ’n paar schreden voorwaarts, werden we door ’n paar zich uit de struiken op ons werpende bandieten – meenden wij – gegrepen, die ons een zenuwachtig “halt” toeriepen. Bandieten, die halt roepen, dat is nogal onwaarschijnlijk, en spoedig bleek dan ook, dat het mannen der wet, marechaussees waren. Teleurstelling aan beide kanten: De marechaussees hadden een onverwacht magere vangst (al vermeldt de historie helaas niet, waar ze dan wel naar op zoek waren)en hetzelfde gold voor de vlindervangers, want de agenten namen gefrustreerd nogal onsportief (maar achteraf wel eco-biologisch terecht) wraak: Desondanks werden toch alle, tot ons doel meegenomen ingrediënten – met uitzondering van de aan de boomen gesmeerde rhum met stroop – in beslag genomen. Slechte verliezers, die agenten, later werden de meeste spullen weliswaar teruggegeven, maar met uitzondering van de twee lantaarns. Hopelijk konden ze daarmee hun volgende nachtelijke activiteiten, zij het enigszins illegaal, succesvoller bijlichten… Het nachtelijke avontuur werd overigens opgetekend en ondertekend door J.C. Beroemde initialen!

* Dit artikel is gebaseerd op krantenberichten uit de Zwolsche Courant van honderd jaar geleden.