image/svg+xml

Licht in donker Zwolle

Verhaal

Licht in donker Zwolle

Plaatje bij verhaal: pbkr1807lantaarnpaal.jpg

Honderd jaar geleden in de Zwolsche Courant

Nauwelijks is Zwolle gewend aan gaslantaarns langs de straten en elektrische verlichting in de winkeletalages, of de oorlogseconomie slaat toe: in de winter van 1917 dwingt kolentekort tot duisternis. Want in de winter betekent verlichtingsverbod na zes uur algehele duisternis, zeker als ook de maan niet erg meewerkt. Volgens de krant neemt men het ongemak gelaten, zelfs verliezen wij ons goed humeur niet als wij in de duisternis struikelen over een vergeten vuilnisbak, die omgevallen op het trottoir ligt. Grote problemen zijn er voor de krantenbezorgers, zeker invalkrachten die de juiste adressen niet blindelings weten – de Zwolsche, dan nog avondblad, komt een uurtje later.

 

De verslaggever heeft veel oog voor creatieve oplossingen, waar soms zelfs schoonheid bij te ontdekken valt. De favoriete vervanging heet: petroleumlamp, van groot tot klein worden ze alom ingezet, vooral in etalages, om de koopwaar toch nog enigszins te presenteren. Soms lukt dat uitstekend, maar ook kwamen wij winkels voorbij, waar een sputterend schemerlampje schaduwen deed spelen in alle hoeken en het geheel overgoot met een zacht Rembrandtiek licht, waarin de voorwerpen vervaagden tot dingen, die men meer raden dan zien kon. Maar de duistere stadswandeling leidt ook langs winkels die nog meer moeite met de vervangende lichtbronnen hadden. Als je alle schemerlampen uit de woonkamer in de etalage zette, kon dat rare gevolgen hebben: Wij zien roode en groene, gele en goudkleurige kappen en de voorwerpen daar binnen, zij nemen de kleur aan van den lampekap, zoodat we langs blauwe kazen en groenachtige karbonaden komen.

Maar niet alles is oorlog-gerelateerde treurigheid. Op twee achtereenvolgende avonden wordt licht in de duisternis gebracht, letterlijk maar vooral figuurlijk, door uitvoeringsmarathons van de Stedelijke Muziekschool, voorloper van het Conservatorium. Tientallen jaren lang werd op de grens van winter en voorjaar (de winter was in principe de beste oefentijd, nietwaar) de jaarlijkse Uitvoering gepresenteerd, vele jaren lang vriendelijk en vooral positief opbouwend in de krant verslagen door de buitengewoon productieve muziekcriticus Henri Th.Timmermans. Die is er in 1917 nog niet, en de toenmalige recensent moet de passende vorm voor zo’n massarecensie nog vinden, die Muziekschool bestaat tenslotte nog maar pas. De Henri-Th.-van-toen begreep nog niet onmiddellijk, dat de grote attractie van die Uitvoeringen ook was dat je in de krant genoemd werd, deze criticus oordeelt streng naar verdienste: de eerste avond geen namen, pas bij de gevorderde leerlingen van de tweede avond valt individuele vermelding te verdienen.

Des te aardiger zijn de naamloze beschouwingen bij de eerste avond. Bijvoorbeeld de opmerking, hoe leerzaam het is, met je zenuwen te leren omgaan: Want eerst als men een stuk moet “uitvoeren” komt men voor zichzelf goed te weten of men het geheel beheerscht, of het er wel “in” zit. Als het geheel ons eigendom is geworden zullen we ’t tegen de klippen van zaal en groot publiek op tot iets moois kunnen uitvoeren.  Inderdaad, de klippen van zaal en publiek te leren omzeilen en ondanks die zenuwentoestand toch mooi te spelen, dat zijn lessen voor het leven. En nog een andere aardige observatie heeft onze muziekrecensent gedaan. Zoals te verwachten ging het ene kind beter met de omstandigheden om dan het andere. Als regel mag ik echter zeggen, dat ik van de eenvoudigste stukjes het meest genoten heb; van diegene dus, welke door de bank met uwen eigen jeugdigen aard het meeste overeenkwamen en die gij het best toondet te bevatten en te beheerschen. Dan leer je ook de problemen van samen spelen te overwinnen. Want wat doe je als violist, wanneer de piano aan de eerste en wij aan de tweede tel zijn of halverwege de tweede tel zijn? Even wachten, en gelijk eindigen, toch?

Auteur:Sjaak Onderdelinden
Trefwoorden:Muziek, Straatverlichting
Periode:1917

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.