image/svg+xml

Het bed en onze slaapgewoontes

Verhaal

Het bed en onze slaapgewoontes

Plaatje bij verhaal: bed3-2.jpg

Een mens brengt heel wat tijd door in bed. Een derde van zijn leven zelfs. Zijn leven start in bed en eindigt daar meestal ook. Naast de tafel is het bed dan ook het meest gebruikte meubelstuk in een huis. Het bed is ook een van de meest nuttige uitvindingen van de mens. Toch is deze uitvinding niet iets wat iemand van het ene op het andere moment heeft bedacht.

Ons huidige bed is het resultaat van een ontwikkeling, die duizenden jaren heeft geduurd. De voorloper van het bed, zoals dat tegenwoordig bekend is, is de hangmat gevuld met matten. In archeologische vondsten uit de bronstijd zijn resten hiervan gevonden.

De Egyptenaren ten tijde van de Farao’s kenden verhoogde banken met een houten of bronzen frame, die waren bedekt met hoofdkussens en steunen. Ook de Grieken en Romeinen hielden deze vorm van een bed aan.

In het middeleeuwse Europa hadden de mensen verhoudingsgewijs net zo’n bed als het tegenwoordige, met bodem, hoofd- en voetensteun. De bedbodem bestond meestal uit de met riemen aan het bedframe vastgebonden huid van een rendier of een rund. Tot ongeveer de twaalfde eeuw bleef dat zo, maar daarna begon men te slapen op een primitieve matras, gevuld met wol, haar of veren. Dekens bestonden uit vellen. Dit deed men tot ongeveer de zeventiende eeuw. Meestal sliep men naakt en wikkelde men zich in een vel. Pas in de achttiende eeuw werd het dekbed geïntroduceerd, gevuld met veren of kapok. Ook werd in deze tijd het moderne matras uitgevonden, dat tot op de dag van vandaag nog steeds dezelfde vorm heeft. Wel is de inhoud van de matrassen veranderd.

Slaapgewoontes

Onze voorouders sliepen niet alleen in andere bedden, ze hielden er ook andere slaapgewoontes op na. Uit onderzoek van de Amerikaanse historicus Roger Ekirch blijkt dat mensen vroeger niet de hele nacht doorsliepen, maar dit deden in verscheidene fases. In de Middeleeuwen gingen mensen binnen enkele uren na het ondergaan van de zon slapen. Na vier uurtjes nachtrust kwamen de meesten echter al weer uit bed. Zij bleven vervolgens één uur of twee wakker, waarna ze begonnen aan hun ‘tweede slaap’. Gedurende de nachtelijke uurtjes waarop ze wakker waren, ontplooiden de middeleeuwers allerlei activiteiten zoals huishouden, lezen of bidden.

Aan deze manier van slapen kwam in de negentiende eeuw een einde door de industriële revolutie. Veel arbeiders werkten toen 12 tot 14 uur op een dag en hielden geen tijd meer over om ‘s nachts wakker te blijven.

Auping

Een bekende Nederlandse beddenfabrikant is de firma Auping uit Deventer. De historie van dit bedrijf gaat terug tot 1888, toen de smid Johannes Albertus Auping van het Sint Geertruiden Gasthuis in zijn woonplaats de opdracht kreeg om hygiënische bedden te leveren. Die moesten in plaats komen van de tot dan gebruikelijke bedden met stromatrassen. Auping leverde bedden met gevlochten ijzerdraden, die in een metalen frame waren gespannen. Toen hij in 1890 kon leveren aan het Burgerziekenhuis in Amsterdam verbeterde hij zijn ontwerp en zorgde hij ervoor dat bedbodem van gevlochten ijzerdraad verend was.

Het bed onderging niet alleen een technische ontwikkeling, maar ook een sociale. Oorspronkelijk was het een luxe voorwerp, dat was voorbehouden aan de rijken. Geleidelijk werd het een gebruiksvoorwerp voor iedereen. Ook werd het bed in de loop van de tijd goedkoper, mede doordat het geen handwerk meer was, maar fabriekswerk.

Auteur:Girbe Buist
Trefwoorden:Huiselijk leven, Bed, Auping, Sint Geertruiden Gasthuis
Personen:Johannes Albertus Auping
Locatie:Deventer
Thema's:Huiselijk leven in Overijssel

Reacties

In mijn diensttijd sliep ik ook op stromatras.
Algemeen door anoniem op 14 Dec 2016 om 13:26:49

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.