|
Bidprentjes als levensverhaal
Bidprentjes worden in katholieke kringen al honderden jaren gedrukt en verspreid bij het overlijden van een persoon. Ze zijn bedoeld als aandenken aan een dierbare. De functie ervan is door de eeuwen heen veranderd. In de negentiende eeuw werden bidprentjes ook wel ‘aflaatprentjes’ genoemd. De priester schreef er dan een aflaatgebed op dat moest worden gebeden om de overledene sneller van het vagevuur naar de hemel te laten gaan. Bovendien vermeldde hij het aantal dagen dat er – afhankelijk van de manier waarop iemand had geleefd – moest worden gebeden: honderd, tweehonderd of zelfs driehond...
|
Catechisatie
Dominee Horreüs de Haas... Ik ben maar heel kort bij hem op catechisatie geweest. Het was weliswaar kort, maar ik zie de man nog haarscherp voor me. Die catechisatie had ik uit eigen beweging gewild. Tot verbazing van mijn ouders vroeg ik daar zelf om. Bij mijn grootouders had ik kennisgemaakt met dominee De Haas. Hij heette veel mooier: Horreüs de Haas. Die naam èn zijn uiterlijk maakten direct veel indruk op mij. Later heb ik pas goed begrepen wat voor man hij was. In de socialistische beweging en in de hervormde kerk was hij een vooraanstaande en leidinggevende figuur met landel...
|
De klok in de klokkenstoel van Wanneperveen
't Was geen nieuw ontwerp dat werd gebouwd op de plaats waar nu de Wanneperveense kerk en klokkenstoel staan. Meer een reeds lang bestaande kerk die verplaatst moest worden. Het is wel als zeker aan te nemen dat het water, dat uiteindelijk het hele gebied het aanzien zou geven zoals we het nu kennen, het wenselijk maakte dat de kerk verplaatst werd. Een kerk verplaatsen doet men natuurlijk niet voor genoegen. Het was eerder een bittere noodzaak. De kerk werd verplaatst naar een wat hoger gelegen gebied. Dat was even benoorden waar nu de Ronduite is en nu de golven van de Beulake klotsen. Voora...
|
De moord van Domino de Geer
‘Een vreselijk drama is Donderdagmorgen te Losser afgespeeld. Tegen circa 6 uur bevond zich de fabrieksarbeider Jan Posthumus uit Losser, van nog twee arbeiders vergezeld, op weg naar de fabriek te Gronau in de nabijheid der tramhalte bij Essenhuis. Eensklaps sprong uit eenige struiken te voorschijn ds. L. de Geer, predikant der Herv. Gemeente te Losser, loste een schot uit een revolver Er is een bizar lied dat betrekking heeft op een bizarre gebeurtenis in het jaar 1904’ We hebben het over het straatlied dat hieronder is afgedrukt. De naam ‘ straatlied ’ slaat op de wijze van verspreiding...
|
|
Dokter-Dominee Seyger van Rechteren uit Dalfsen en de VOC
‘1600 Slag bij Nieuwpoort’. Afgezien van wat men zich daarbij voorstelt, voor velen is dat het enige jaartal uit de lagere schooltijd dat is blijven hangen. Veel meer moeite hebben we met het daarop volgende jaartal: ’1602 De Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) opgericht; Oldenbarnevelt; de Heren Zeventien’. Maar het is wel het jaartal dat we in het jaar 2002 regelmatig zullen tegenkomen: 400 jaar VOC, in kranten, tijdschriften, boeken, tentoonstellingen, websites enz. Wat heeft de VOC echter te maken met ”Rondom Dalfsen”? Eén van de nakomelingen van het geslacht Rechteren te Dalfsen, Se...
|
Dominee Rozendaals kommer en kwel (Dalfsen, 1812-1816)
De tijd van de inlijving van ons land bij het Franse keizerrijk (juli 1810-november 1813) bracht voor vele beroepsgroepen een aanzienlijke verarming met zich mee. Dit kwam vooral door het verbod om handel te drijven op Engeland, de onmogelijkheid handelswaren uit de koloniën in de Indische archipel naar het moederland te vervoeren en door de veldtocht van Napoleon naar Rusland. Of de opneming in het Franse bestuursapparaat ook nadelige gevolgen heeft gehad voor de inkomens van de Nederlandse ambtenaren, weet ik niet. Wel is zeker, dat met name de predikanten van de Gereformeerde Kerk te make...
|
Ds Egbertus Lubeley (1672-1739), de predikant die in Steenwijk in één week tijd drie kinderen verloor
Egbertus Lubeley werd op 20 januari 1672 in Neuenhaus in de graafschap Bentheim geboren als zoon van Berend Lubeley, burgemeester en koopman aldaar, en Anna Grim. Hij overleed op 23 augustus 1739 in Steenwijk. Egbertus Lubeley was door zijn ouders bestemd voor het ambt van predikant. Hij bezocht de Latijnse school van Lingen, waarna hij in Groningen, Leiden (1690) en Franeker (1692) theologie ging studeren. Nadat hij zijn studie beëindigd had, werd hij predikant. Hij diende een drietal gemeenten: Weidum (1696-1703), Menaldum (1703-1704) en Steenwijk (1704-1739). Op 15 januari 1699 trouwde ...
|
Ds Gerardus Benthem (ca. 1630-1698) de predikant die in Steenwijk versneld beroepen werd
Nadat ds Jacobus de David op 27 juli 1672 overleden was, werd in Steenwijk in zijn plaats ds Gerardus Benthem uit Dwingeloo beroepen. Deze beroeping gebeurde versneld, dat wil zeggen dat de uitgebreide procedure, die daar gewoonlijk voor stond, werd ingekort. De reden was de politieke toestand in ons land in die dagen. Noord- en Oost-Nederland werden bedreigd door de troepen van de bisschop van Münster, Bommen-Berend. Het gevolg was dat ds Benthem al op 2 augustus 1672, een week nadat de vacature was ontstaan, beroepen kon worden. Mogelijkerwijs was men met hem eerder dat jaar in contact gek...
|
|
Een Joodse gemeente in opspraak: Blokzijl 1807-1813
Aan het einde van de achttiende eeuw breidde de kleine Joodse gemeenschap te Blokzijl zich gestaag uit. Haar omvang was nog steeds bescheiden te noemen toen in 1791 de Joodse koopman Alexander Jacobs een ruimte beschikbaar stelde om als synagoge gebruikt te worden. De volkstelling van 1795 geeft enig idee hoeveel Joden van deze synagoge gebruik konden maken. In dat jaar werden in Blokzijl en Vollenhove tenminste tien mannelijke personen, ouder dan dertien jaar, geteld die tezamen het minjam vormden, een vereist getal voor het houden van een Joodse Godsdienstplechtigheid. De kiem van het con...
|
Een korte schets van "den edele en welgeleerde heer" ds Johannes Altius (± 1647-1696)
Na het overlijden van dominee N. Overeem eind augustus 1671 werd in Steenwijk in het jaar daarop Johannes Altius, de predikant van Kuinre, in diens plaats beroepen. Deze nam het beroep aan. Johannes Altius kwam uit een predikantenfamilie. Zo was zijn grootvader Godschalcus Altius achtereenvolgens voorganger in Wilp op de Veluwe (1601-1606), Bolsward (1606-1619) en Arnhem (1619-1649), terwijl Johannes vader, Arnoldus Altius, van 1628-1657 predikant in Otterlo was. Daar werd hij omstreeks 1647 geboren. Zijn moeder heette Margarieta van Holten. Naast hun zoon Johannes telde het gezin te...
|
Het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in 1853 voor Kampen en IJsselmuiden.
Katholiek Kampen en IJsselmuiden 1853-1863 Wat waren de gevolgen van het herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in 1853 voor Kampen en IJselmuiden? Om die vraag te kunnen beantwoorden moeten we eerst een beeld hebben van de feitelijke situatie ten tijde van het herstel. In Kampen bestonden twee staties, de Franciscusstatie en de Nicolaasstatie. Beide hadden een eigen schuilkerk. De Onze Lieve Vrouwe Kerk was de gemeenschappelijke "Zondagskerk". Daarnaast waren er de volgende Katholiek-sociale instellingen: het weeshuis, dat geheel onafhankelijk van het Katholieke kerkbestuur was; een ...
|
Johannes Brinckerinck en de stichting van het Regularissenklooster Diepenveen in 1400
Op Sacramentsdag van het jaar 1400 riep pater Johannes Brinckerinck (1359-1419) de oudste zusters van het Meester-Geertshuis in Deventer bijeen. Hij had belangrijk nieuws. Vage plannen die al een aantal jaren in de lucht hingen, werden nu definitief: er zou in Diepenveen een nieuw zusterhuis worden gesticht. Om dat ideaal te verwezenlijken, had Brinckerinck de instemming en de medewerking van de zusters beslist nodig. De nieuwe stichting in Diepenveen zou namelijk worden opgezet als een dependance van het Meester-Geertshuis. Bovendien werden van de zusters concrete bijdragen verlangd. De stich...
|
|
Joods leven in Twente en aangrenzend Duitsland, 1930-1960
Froukje Demant verrichtte aan het Duitsland Instituut – dat is verbonden met de Universiteit van Amsterdam – het promotieonderzoek Joods leven in Twente en aangrenzend Duitsland, 1930-1960. Zij interviewte daarvoor joodse personen uit Twente, het Munsterland en het graafschap Bentheim, maar ook hun vroegere (niet-joodse) buren en klasgenoten. Met haar onderzoek hoopt zij meer te weten te komen over het leven van alledag in dit gebied vóór, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog. Veel van haar vragen kunnen alleen worden beantwoord door interviews met mensen die deze periode hebben meegemaakt. ...
|
Klaas Schilder en de Vrijmaking van 1944
In de Tweede Wereldoorlog ‘scheurden’ de Gereformeerde Kerken in Nederland. Onder leiding van de geboren Kamper predikant en hoogleraar Klaas Schilder (1890-1952) maakte een deel van hen zich in 1944 ‘vrij’. Wat bezielde die gereformeerden elkaar het leven zuur te maken, terwijl de wereld in brand stond? En wat was de rol van Schilder? Klaas Schilder werd geboren als zoon van een sigarenmaker en een wasvrouw. Zijn vader overleed toen Klaas zes jaar oud was, waarna zijn moeder van de hervormden overstapte naar de gereformeerden. De stille, enigszins dromerige maar pientere Klaas, kreeg ...
|
Over een oude preekstoel en het eerste orgel in de kerk van Zwartsluis
Voor het vergroten van de preekstoel werd in 1669 door de kerkenraad van Zwartsluis twintig gulden uitgetrokken. Waarschijnlijk heeft het gestoelte de bezettingsjaren door de Munsterse troepen (1672-1674) niet doorstaan. Zoals gebruikelijk met kerkmeubilair in de nabijheid van soldaten, zal ook hij de koude winter niet hebben overleefd. Enkele jaren na de bevrijding kwamen plannen ter tafel voor het maken van een nieuwe preekstoel. Wie de opdracht kreeg om hem te vervaardigen, is niet bekend. Wellicht was het de Zwolse beeldsnijder Hermannus van Arnhem. Tot in het midden van de vorige eeuw bez...
|
Prof. dr. K. Schilder
Reeds in de eerste uitgave van de IJsselakademie is aandacht gevraagd voor de man wiens kwartierstaat hier thans in de genealogische rubriek van ons huisorgaan wordt opgenomen. Daar heette het: 'De biografie van Schilder moet nog worden geschreven,' en het artikel bedoelde dan ook daarvoor een bijdrage te leveren vanuit deze regio, 'het land van IJssel en Vecht.' Nu het straks honderd jaar geleden zal zijn dat Klaas Schilder werd geboren in Kampen, mogen we er van uitgaan dat er over zijn leven en werk meerdere publicaties zullen verschijnen. Een enkele zag reeds het licht. Hier volgt slechts ...
|
|
Rondom dominee Frederik van Leenhof (deel 1)
Frederik van Leenhof werd geboren in augustus 1647 te Middelburg als zoon van Wouter en Magdalena van den Berge, diens eerste echtgenote. Hij bezocht aldaar het gymnasium van 1656 tot 1663, studeerde daarna theologie. Na in 1668 door de classis van Walcheren geëxamineerd te zijn was hij van 1670 tot 1671 predikant bij de Vlaamse gemeente te Abbéville in Picardië. Hij bleef daar niet lang, werd in december 1672 beroepen tot predikant te Nieuwvliet, onder Oostburg in Staats-Vlaanderen, alwaar hij op 8 januari 1673 werd bevestigd. Echter in 1678 was hij predikant bij de Buitengewone Ambassade...
|
Rondom dominee Frederik van Leenhof (deel 2)
Deel 2 "Rondom dominee Frederik van Leenhof" In juni 1681 kwam met attestatie uit Middelburg Magdalena van Leenhof, de volle zuster van de predikant. Op 29 augustus 1686 trouwde zij te Windesheim (ondertrouw te Zwolle op 14 augustus) met Joan Brouwers, gedoopt te Zwolle op 13 december 1659, als zoon van Lambert en Anna van Rijssen. De reeds eerder genoemde dochters Magdalena en Dina Brouwers werden uit dit huwelijk geboren. Magdalena werd op 3 juli 1687, Dina op 6 maart 1692 te Zwolle gedoopt. Dina Brouwers trad, voor zo ver mij bekend niet te Zwolle, in het huwelijk met Hendrick Huntum te...
|
Vermaning in de Wolweverstraat te Zwolle
Het is ruim 375 jaar geleden dat de Menistenbroeders te Zwolle een stuk grond aan de Wolweverstraat kochten om hier hun Vermaning te bouwen. Het in 1638 gebouwde kerkje bleek in 1666 al te klein: op 12 oktober 1666 koopt de Mennonieten gemeente het belendende pand van Matheus Hendrix, een huis strekkende van voor aan de straat tot achter aan de where van het burgerweeshuis. De gemeente bestond volgens de tekst op de avondmaalbekers van 1661 uit 'de vereenigde Flamen ende Hoegdutsen'. Twee eeuwen ligt het kerkje verscholen achter burgerwoninkjes tot op 21 juni 1837 van Cornelis ...
|
Religieus leven in Overijssel
MijnStadMijnDorp verwelkomt u in het nieuwe jaar met het thema “religie”. In 2017 is het precies 500 jaar geleden dat Luther de 95 stellingen vastspijkerde op de deuren van de kerk in Wittenberg in Duitsland. Deze gebeurtenis wordt gezien als het begin van de Reformatie. Overijssel kent, een van oudsher, divers religieus leven. Momenteel zijn er rond de 60 kerkgenootschappen in Overijssel. Elk kerkgenootschap heeft haar eigen, bijzondere religieuze gebruiken. Tijdens het januari thema kunt u daar volop over lezen.
|
