|
1528 - Het wapen van Overijssel
Karel V beschouwt de door hem ingelijfde landschappen Twente, Salland en Vollenhove niet alleen als een territoriale, maar ook als een bestuurlijke eenheid. Om dit te bevestigen krijgt het nieuwe gewest Overijssel een eigen wapen. Bij de vormgeving zijn propagandistische motieven doorslaggevend. Het wapen moet duidelijk laten zien dat het gewest onderworpen is aan de Habsburgse vorst. Daarom prijkt in het schild de Hollandse leeuw. Karel V heeft het gezag over Overijssel immers aanvaard in zijn functie als graaf van Holland en hertog van Brabant. Achter de leeuw staat een blauwe golvende dwa...
|
1634 - Hendrick Avercamp overlijdt
In 1634 overlijdt in Kampen op 49-jarige leeftijd de schilder Hendrick Avercamp. Hij is in Amsterdam geboren, maar verhuist al vroeg naar de stad aan de monding van de IJssel. Zijn vader is hier als apotheker werkzaam. Omdat Hendrick doof is en niet kan spreken, luidt zijn bijnaam de Stomme van Kampen. Hij specialiseert zich als eerste kunstenaar in het vervaardigen van winterlandschappen. De tijd leent zich daar ook voor. Nederland bevindt zich immers midden in de zogenoemde ‘kleine ijstijd’, een relatief koude periode met strenge winters vol sneeuw en ijs. Zijn levendige schilderijen van s...
|
1667 - Gerard ter Borch schildert de magistraat van Deventer
Gerard ter Borch jr., de beroemdste Overijsselse kunstenaar aller tijden, komt in 1617 in Zwolle ter wereld. Hier groeit hij op in een artistiek gezin. Na zijn huwelijk in 1654 woont en werkt de schilder in Deventer. De overtuigende wijze waarop hij stoffen en met name satijn weergeeft roept alom bewondering op. Ter Borch is een veelzijdig schilder, maar geniet vooral bekendheid als portrettist. In 1667 maakt hij een sober en statig groepsportret van de magistraat van Deventer, dat voor het stadhuis is bestemd. Het is een uitzonderlijk schilderij. Groepsportretten van bijvoorbeeld schutters ...
|
1942 - Een kunstbunker in Paaslo
Op 26 mei 1942 gaat in Paaslo de bouw van een imposante bunker van start. Opdrachtgever is de Nederlandse overheid, die hier een deel van de nationale kunstcollectie, waaronder topstukken uit het Rijksmuseum te Amsterdam, veilig wil opslaan. Het hele gebouw wordt opgetrokken uit gewapend beton. De bovengrondse bouw vereist een zeer zware constructie. De muren zijn dan ook 4,60 meter dik. Het kegelvormige dak, dat het effect van een bominslag moet verkleinen, is zelfs 9,50 meter dik. Reeds op 15 september 1942 kan als eerste schilderij Het Straatje van Vermeer in de bergplaats worden ondergeb...
|
|
1948 - Theo Wolvecamp betrokken bij Cobra
De in 1925 in Hengelo geboren Theo Wolvecamp bezoekt direct na de Tweede Wereldoorlog twee jaar de kunstacademie in Arnhem. Vervolgens vestigt hij zich in Amsterdam. In de hoofdstad leert hij experimentele schilders als Karel Appel, Corneille en Constant kennen. In 1948 is Wolvecamp één van de oprichters van de internationale Cobra-groep, die de behoudende kunstwereld op z’n kop zet. Omstreeks 1955 keert hij terug naar Hengelo. Hier blijft hij zijn hele leven trouw aan een kernpunt van Cobra: vrije, spontane schilderkunst met veel ruimte voor improvisatie. De teruggetrokken levende Wolvecamp...
|
1970 - Hildo Krop bezwijkt aan een hartaanval
Op 20 augustus 1970 bezwijkt de 86-jarige Hildo Krop in zijn Amsterdamse atelier aan een hartaanval. De uit een welgesteld, vrijzinnig bakkersgezin in Steenwijk stammende kunstenaar volgt beeldhouwlessen op de Amsterdamse Rijksacademie en in het buitenland. In 1916 volgt zijn benoeming tot stadsbeeldhouwer van Amsterdam, een functie die hij de rest van zijn leven zal vervullen. Op tal van plaatsen in de hoofdstad is zijn symbolistische werk te bewonderen. In zijn geboorteplaats ontwerpt Krop gebruiks- en sieraardewerk voor de in 1919 opgerichte Eerste Steenwijker Kunst-Aardewerk Fabriek (ESK...
|
2001 - Brood is dood
Op 11 juli 2001 pleegt Herman Brood zelfmoord door van het dak van het Amsterdamse Hilton-hotel te springen. De in 1946 in Zwolle geboren rock-'n-roll legende is al vanaf zijn zeventiende levensjaar actief in de muziek. Hij speelt onder meer piano bij de legendarische Drentse bluesformatie Cuby + Blizzards. Eind jaren zeventig start de charismatische Brood een zeer succesvolle solocarrière met zijn band Wild Romance. Later manifesteert hij zich ook als beeldend kunstenaar. Zijn tekeningen, zeefdrukken en action paintings vinden gretig aftrek bij een breed publiek. In de media bouwt de geesti...
|
De Avercamps en hun betekenis voor de topografische kennis over Kampen
Vele kunstenaars hebben het IJsselfront van Kampen in de loop der eeuwen in al zijn gedaanten op velerlei wijzen weergegeven. Voor wie zich bezig houdt met de verdedigingswerken van Kampen, vormen vele van deze schilderijen, prenten en tekeningen een zeer belangrijke informatiebron. Uiteraard zijn vele gezichten op de stad niet zonder meer betrouwbaar. Kunstenaars veroorloofden zich nogal eens de vrijheid om de werkelijke situatie ondergeschikt te maken aan compositorische uitgangspunten. Iedere weergave van de stad Kampen dient dan ook nauwgezet op haar topografische waarde en betrouwbaarhe...
|
|
De Brulfteneugers
Voor een Twentse bruiloft van ongeveer vijftig jaar geleden werd men uitgenodigd door twee ′brulftenneugers′, broers van bruid en bruidegom, die met een mooie spreuk de uitnodiging overbrachten. In elk gezin waar zij kwamen, kregen zij koffie (cichoreiwater) en wat 'in 't glas'. Op de zondag dat het bruidspaar voor het eerst in de kerk werd aangekondigd, werd 'broetstroal' gehouden: een feest waarop alleen familieleden werden genodigd; de beide families konden dan alvast met elkaar kennismaken. De laatste week voor de bruiloft kwamen de 'noabers' in actie. ′s Zondags was het 'reuskesmaken' v...
|
De Gouden Eeuw van Gesina ter Borch
Aan de Sassenstraat in Zwolle, op het huidige nummer 21, woonde van 1631 tot 1690 een echte kunstenares. Gesina ter Borch, een halfzus van de beroemde schilder Gerard ter Borch, maakte enkele van de leukste tekeningen uit de zeventiende eeuw. Haar oeuvre wordt bewaard in het Rijksmuseum.
Gesina werd op 15 november 1631 geboren en op 13 december gedoopt als ‘Geesien’. Ze was de zesde van dertien kinderen van Gerard ter Borch de Oude (1583-1662). Haar moeder was Wiesken Matthys (1607-1683), Gerards derde vrouw. Gesina bleef ongetrouwd en woonde haar hele leven in het huis aan de Sassens...
|
Dirk Hannema, kunstkenner en -verzamelaar
Dirk Hannema werd op 16 september 1895 te Batavia (Nederlands-Indië) geboren). In 1900 keerde Dirk met zijn ouders terug naar Nederland. Het gezin vestigde zich te Den Haag, waar hij opgroeide in een milieu dat vooral bekend zou worden door de romans van Couperus. Hannema’s moeder, afkomstig uit een kunstzinnige familie, ontving vele kunstenaars thuis. Het huis richtte zij modern in met Arts & Crafts-meubelen en tapijten die zij liet ontwerpen door Theodoor Colenbrander. Zij bracht haar zoon in contact met H.P. Bremmer, bij wie zij cursussen in esthetica volgde, en met de kunstkenner dr....
|
Door het oog van Ter Borch: 'Zo'n beroemde kunstenaar uit Zwolle?!'
Vierhonderd jaar geleden werd Gerard ter Borch (1617-1681) in Zwolle geboren. Voor kunstcollectief ZoGemaakt was dit een mooie aanleiding om met twee groepen leerlingen een kunstproject te doen, waarin de leerlingen een ‘ontmoeting’ hadden met deze wereldberoemde kunstenaar. Onder leiding van docent Marjolein Verbruggen doken negen leerlingen van Atelier ZoGemaakt in het leven van Gerard ter Borch. Een kort (en eigenwijs) filmpje was het resultaat. In zijn jonge jaren trok Gerard ter Borch er regelmatig op uit om Zwolle en haar omgeving vast te leggen. Zo ontstonden prachtige s...
|
|
Durgerdammer vissers drijven veertien dagen op een ijsschots
Op zaterdag 8 juli 2000 werd in Vollenhove een beeldhouwwerk onthuld, dat de herinnering levend houdt aan de "Durgerdammer vissers". Het beeld heeft een plaats gekregen aan de westkant van de Grote Kerk, tussen de binnenhaven en de buitenhaven. Het initiatief tot plaatsing is genomen door de Belangenvereniging Vollenhove-Stad. Het beeld is vervaardigd door de kunstenaar Henny Zandjans uit Diepenheim. Waarom nu dit beeldhouwwerk en waarom in Vollenhove? Wel, omdat dit beeld herinnert aan één van de grootste drama's uit de geschiedenis van de Zuiderzeevisserij, een drama, waarin ook een rol wegg...
|
Een aquarel van 'Het Stift' in Weerselo
Al in 1200 bestond er te Weerselo in Twente een klooster van de orde van Sint Benedictus. De kloostergemeenschap bestond uit vrouwen en had de status van 'Stift' met een abdis aan het hoofd. Een sticht of stift is een klooster of een gebied, waarover een abt of een bisschop als vorst wereldlijke zeggenschap had. De afbeelding De kerk was gewijd aan de heilige Remigius. Na de hervorming in de 16e eeuw werden de kloostergoederen in bezit genomen door de Staten van Overijssel. De opbrengst werd bestemd voor het onderhoud van adellijke dames, maar deze dames hoefden niet ter plaatse t...
|
Een glas in lood raam op de Boerhaar
In 1993 werd door de heer Klaes Sierksma († 2007) een onderzoek gedaan naar de Heilige Liudger (Liudgerus, Ludger, Lutger) die leefde van 742 tot 809. Hij was de eerste christelijke prediker die in de lage landen werd geboren. Zijn voorgangers die het christelijk geloof in West-Europa kwamen brengen, kwamen meestal uit Engeland; denk aan Bonifatius en Willibrord. Nederland was heidens en moest worden gekerstend. De heer Sierksma was deskundig op het gebied van vlaggen en wapens (banistiek en heraldiek). Dit onderzoek resulteerde in een boek "Liudger Thiadgrimszoon, leven en voortleven van een ...
|
Een uniek paspoort uit 1811
Ook in het verleden diende men zich te kunnen identificeren. Zo verleenden bijvoorbeeld in de 17de en 18de eeuw de Staten paspoorten aan rondreizende burgers. In de collectie van het Historisch Centrum Overijssel bevindt zich een uniek paspoort voor de portretschilder Johannes Anspach, in februari 1811 verleend door de stad Rotterdam. Wat deed hij in 1811 in Zwolle en wie portretteerde hij? Het paspoort van Johannes Anspach Zeer opmerkelijk is dat het paspoort voorzien is van een zelfportret van de schilder ‘en profil’ in pen in bruine inkt. De letterlijke tekst van het paspoort luidt: “De...
|
|
Fedor van Kregten, kunstschilder uit Wierden
Fedor van Kregten werd geboren op 16 januari 1871 in het plaatsje Diever. Zijn eigenlijke naam was Johannes Aurelius Richard Fedor van Kregten. Zijn vader heette Hermanus Jacobus van Kregten, geboren op 31 juli 1847 te Amsterdam. Zijn moeder was Anna Jufina Rienks die op 8 augustus 1845 te Hoogeveen geboren werd. Ze hadden acht kinderen, waarvan Fedor de oudste was. Hij kwam op 1 oktober 1884 met zijn ouders van het mooie Opsterland naar het kleine plaatsje Wierden. Zijn vader was hoofd van de openbare lagere school (bovenmeester) in het buurtschap Notter. Daar is ook de ‘van Kregtenweg’ te v...
|
Gerard ter Borch: 'Satijntjes'
Gerard sr. overleed in 1662. Hij heeft het succes van zijn zoon dus nog meegemaakt. En hij had er vast een mening over. Als schilder is hij ongetwijfeld trots geweest op het vakmanschap van zijn zoon, maar wat als vader te denken van de roem en levensstijl die daarbij waren gekomen? De verguisde wereld van vertoon was zijn zoons broodwinning geworden. Het is denkbaar dat Gerard jr. zelf zich aanvankelijk ook wat ongemakkelijk heeft gevoeld. Als schilder stond hij dan wel aan de goede kant, maar hoe zag hij de geportretteerde, zijn opdrachtgever? Die liet zich immers van zijn voornaamste kant...
|
Gerard ter Borch: Het einde
In 1681 ging het bergafwaarts met de gezondheid van Gerard. Zus Gesina reisde met achterneef Bernard Keyser naar hem toe om zakelijke afwikkelingen te doen. Bernard tekende in zijn rekenboek aan: ’18 [november] sijn wij beyde naar Deventer gereyst en haer edel broeder seer sieck gevonden en alles op haer edele versoeck de noodige ordres gesteldt en mij voor haer edele op ’t gemaakte testament geïnquireert en op alles goede acht gegeven’. Op 6 december overleed Gerard en twee dagen later werd hij vanuit Deventer naar Zwolle overgebracht om daar in het familiegraf bijgezet te worden. Gesina ...
|
Gerard ter Borch: Opdrachten en manier van werken
Na zijn leerjaren en met de waardevolle adviezen van zijn vader in het achterhoofd kon Gerard jr. de wereld van de ‘sinjeurs’ met zelfvertrouwen tegemoet treden en hen met scherp schildersoog observeren. Dat kwam goed van pas, want hij kwam al op jonge leeftijd in de allerhoogste Europese kringen te verkeren. Zo was Gerard in 1647/8 aanwezig bij het sluiten van de vrede met Spanje na 80 jaren van oorlog. Hij was als ‘levend fototoestel’ in het gevolg van diplomaat Adriaen Pauw meegekomen. Gerards reputatie als vaardig schilder ging als een vuurtje rond in het internationale gezelschap. Het l...
|
|
Gerard ter Borch: jeugd van de schilder
Toen Gerard ter Borch in 1617 werd geboren – de precieze datum kennen we niet, omdat het doopboek uit die tijd er niet meer is – woonde zijn familie ten minste al drie generaties in Zwolle. Met een woonhuis in de Sassenstraat (nr. 21) en een buitenhuis De Ramhorst aan de Langenholterweg (nr. 100. maar inmiddels afgebroken), even buiten de stad, was de familie zo Zwols als wat. Alhoewel, helemaal Zwols toch niet. De mannen uit de familie Ter Borch vervulden hoge ambten in het bestuur, maar ze bewogen zich ook buiten de stad. De familie was door huwelijken verbonden met regenten in andere pla...
|
Gerard ter Borch: zelfstudie en opleiding
Vader Ter Borch had een baan bij het stadsbestuur van Zwolle als licentmeester (opzichter en ontvanger van in- en uitvoerrechten). Het schilderen deed hij ernaast – niet onverdienstelijk overigens – en hij had daarbij oog voor het tekentalent bij zijn kinderen. Hij moedigde hen aan veel te oefenen. Het oefenmateriaal vond Gerard jr. onder meer in zijn woonomgeving, want uit de beginjaren ’30 dateren de pentekeningen die hij maakte van Zwolse stadsgezichten. Met de ervaring van deze thuisoefeningen ging hij als schildersgezel in de leer bij Pieter Moulijn in Haarlem. Hij werd daar in 1635 to...
|
Gezicht op de Almelose haven van Evert Moll
Gezichten op havens hebben door de eeuwen heen zeer tot de verbeelding gesproken. Zeker in een zeevarende natie als Nederland waren en zijn havengezichten een populair thema. In onze stad worden momenteel volop ambitieuze plannen ontwikkeld om de oorspronkelijke contouren, van de in de jaren vijftig gedempte haven in ere te herstellen. De Almelose haven was in 1855 aangelegd als sluitstuk van het kanaal Almelo – Zwolle, beter bekend als het Overijssels Kanaal. De haven werd aangelegd voor het vervoer van bulkgoederen ten behoeve van de opkomende Almelose (textiel) industrie. De Almelose have...
|
Het Almelose wapen
Veel inwoners van onze stad vragen mij iets over de historie van ons gemeentewapen. Wanneer het huidige wapen van de Gemeente Almelo is vastgesteld, is over het algemeen wel bekend. Maar hoe zit het met de voorgangers van het wapen. In dit verhaal wil ik de historie van ons wapen behandelen. Het oudst bekende wapen is te zien op een stadszegel van Almelo uit het jaar 1396. Het omschrift luidt: S(igillum) CIVITATIS DE ALMELO. (Zegel van de Stad Almelo). In het midden van het zegel is een schild met 3 ruiten geplaatst. Dit schild met de 3 ruiten is hoogst waarschijnlijk ontleent aan het wapen ...
|
