|
1572 - Inval van graaf Willem van den Berg
Na de inname van Den Briel door de Watergeuzen op 1 april 1572 kiezen veel Hollandse en Zeeuwse steden partij voor de Staatse opstandelingen. In de zomer valt graaf Willem van den Berg, een zwager van Willem van Oranje, Overijssel binnen. Op 9 augustus slaat hij het beleg voor Kampen. Van den Berg zegt toe de bestaande privileges te eerbiedigen en vrijheid van godsdienst toe te staan, waarna het stadsbestuur de poorten voor hem openzet. Ook Zwolle geeft zich zonder slag of stoot over. Het ongedisciplineerde gedrag van de graaf en zijn soldaten maakt de Staatse troepen echter niet erg populai...
|
1582 - Verdugo neemt Steenwijk in
Na het overlopen van Rennenberg nemen de Spanjaarden eind september 1580 Oldenzaal in. Van daaruit kunnen ze heel Twente terroriseren. Ook vinden er regelmatig krijgskundige expedities in de rest van Overijssel plaats. Een poging van Rennenberg in de winter van 1580-1581 om de vestingstad Steenwijk in te nemen, draait echter op een mislukking uit. De graaf blaast kort daarop zijn laatste adem uit. Zijn opvolger, Francisco Verdugo, slaagt er op 26 oktober 1582 in Steenwijk in slechts één nacht te overrompelen. De verdedigingswerken zijn na de recente belegering nauwelijks hersteld, zodat het ...
|
1665 - Eerste inval van Bommen Berend
Als de Republiek in 1665 weer eens in oorlog verkeert met Engeland, sluit de krijgslustige bisschop van Munster zich bij de vijand aan. In september rukt Berend van Galen oftewel Bommen-Berend met een grote troepenmacht Twente binnen. Aangezien de landsverdediging is verwaarloosd, ondervindt het bisschoppelijke leger weinig tegenstand. De soldaten plunderen naar hartelust en leggen de bewoners zware schattingen op. Pas nadat zo’n zesduizend Franse militairen te hulp zijn geschoten en Bommen-Berend door gebrek aan financiële steun uit Engeland platzak is, wordt op 18 april 1666 vrede gesloten...
|
1814 - De vesting Deventer bevrijd
Tijdens de winter van 1813-1814 wordt Deventer als één van de laatste plaatsen in Nederland nog altijd door de Fransen bezet. Zo’n 1.600 soldaten hebben zich in de vestingstad verschansd en weigeren zich over te geven. Nederlandse troepen leggen een blokkade rond de stad. Een poging om Deventer gewapenderhand in te nemen blijft achterwege, omdat de legerleiding ervan uitgaat dat de Fransen het niet lang zullen volhouden. Bovendien is de gedachte een Nederlandse stad door Nederlands geschut te laten beschieten weinig aanlokkelijk. De bezettingsmacht is echter taaier dan verwacht. Pas na een b...
|
|
30 juli 1826 - Vrijwillig naar de Oost
De stad Harderwijk was opgetogen, toen in 1814 werd besloten de gebouwen van de voormalige Gelderse Munt om te bouwen tot kazerne voor ca 600 man. De vrijwilligers zouden daar in 6 weken klaargestoomd worden voor een 6-jarige militaire loopbaan in Nederlandsch Oost Indie. In de dagbladen verschenen regelmatig wervende teksten en overal in het land waren ronselaars actief om jonge ongehuwde mannen er toe te bewegen om te tekenen voor Indie. Een mooi lokkertje daarbij was het handgeld. Tien gulden direct in het handje voor iemand die normaal niet meer dan een paar stuiver op zak heeft. Dat ...
|
De enige Wierdenaar die sneuvelde bij de Grebbeberg
Nadat het Nederlandse leger op 15 mei 1940 tegenover de Duitsers had gecapituleerd begon een spannende tijd voor de familieleden van de militairen die het vaderland hadden verdedigd. De familie vroeg zich af wat hun zoon, vader of broer allemaal had meegemaakt en of hij überhaupt de oorlog had overleefd. Van sommigen werd lange tijd niets gehoord; van anderen kwam al snel bericht. De Wierdense Egberdina Gottemaker-Schipper wachtte tevergeefs op een goed bericht. Haar man Johan Gottemaker was op maandag 13 mei 1940 rond half 3 in de middag gesneuveld in de gevechten met de Duitse troepen. Kle...
|
De rare wereld van 1915 (honderd jaar geleden in de Zwolsche Courant)
Tot diep in de twintigste eeuw, voor de verrekijk oppermachtig werd, was een populaire tijdspassering in de avonduren de lezing met lichtbeelden. Organisator was veelal, zeker in dorpen, de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen, kortweg ’t Nut. Een heer Nonhebel vertelt in de krant van 8 januari 1915 hoe hij met zijn lezing over Egypte in een Gelders dorp belandde, waar hij bij de burgemeester mocht logeren. Die werd toen maar aangesproken om iemand te leveren, die bij de lezing de projector kon bedienen. Daar wist de burgemeester wel raad op: een achttienjarige foto-amateur wilde zich wel me...
|
Een dappere generaal sterft voor Ootmarsum
In de 16e eeuw werd de oorlog voor onze huisdeur in Ootmarsum uitgevochten. In de tijd van de Tachtigjarige Oorlog stond Nederland onder Spaans bewind. De Spaanse legers hielden Nederland bezet en er werd veel geplunderd. Prins Maurits van Oranje bracht een leger op de been en voerde strijd om onder het Spaanse juk van Hertog Alva uit te komen. De legers van Prins Maurits trokken door het hele land en verschillende steden werden achtereenvolgens ingenomen en bevrijd. Een belangrijke slag leverden de legers van Maurits in 1592 toen Steenwijk, Coevorden en Ootmarsum werden bevrijd. Een herdenk...
|
|
Engelandvaarder, geheim agent en jachtvlieger Ab Homburg stort neer bij Borne
Een zoon van Frederika Helena Homburg - Hoogendijk (1887-1968) is tijdens de Tweede Wereldoorlog niet alleen geheim agent, maar ook jachtvlieger geweest bij 322 squadron. Deze Aart Albert “Ab” Homburg (1917-1945) was één van de weinige Nederlanders die als Engelandvaarder tot twee keer toe Groot-Brittanië wist te bereiken. Een verhaal op zich. Ab Homburg sneuvelde uiteindelijk op 1 april 1945 toen zijn Spitfire XVI (RR249 "V") in de buurt van Borne (Ov) werd neergehaald. In hoeverre was de familie Hoogendijk betrokken bij zijn heldhaftige werk en waren ze er destijds überhaupt van op de hoogte...
|
Henk Brinkgreve, chef-staf van de BS in Overijssel
Reservemajoor Henk Brinkgreve (06.06.1915–05.03.1945) bekleedde als chef-staf van de Gewestelijk Commandant der Binnenlandse Strijdkrachten in Overijssel en de Noordoostpolder een positie van grote betekenis binnen het verzet in Oost-Nederland. Voor zijn moedig, tactvol en standvastig optreden werd hem in 1946 postuum de Militaire Willemsorde verleend. Enkele weken voor de bevrijding verloor hij aan de huidige Deppenbroekweg 8 in Losser het leven bij een overval op zijn tijdelijk hoofdkwartier. Ter nagedachtenis is op die plaats op 5 maart 2013 een klein monument opgericht. Br...
|
Het Nederlandse leger in de Zwolse bioscoop (honderd jaar geleden in de Zwolsche Courant)
Juist in vredestijd moet je veel reclame maken voor het leger. Als je vrede wilt, moet je je goed voorbereiden op de oorlog, dat is een oude stelregel, waar ook nog eens het prijskaartje ‘wapenhandel’ aan hangt. Oorlog is een prachtig verdienmodel, maar vrede ook – blijkbaar en helaas. Het gaat bovendien niet alleen om duur wapentuig, er moeten ook mensen geworven worden. In de eenentwintigste eeuw zie je dan ook aantrekkelijke reclamespotjes op de tv, waarin een spannend, avontuurlijk leven voorgespiegeld wordt. Van bloedige, bloederige oorlogsellende nooit een spoor, de propaganda doet net o...
|
Het moreel van ons leger (honderd jaar geleden uit de Zwolsche Courant)
Nu de Grote Oorlog in augustus 1915 een jaar oud is, begint in het neutrale Nederland de mobilisatie storend door te drukken, er is sprake van een in ons leger groeiende ontstemming. Volgens een beschouwing in de Nieuwe Amsterdammer , gretig overgenomen door de Zwolsche , ligt dat aan een totaal gebrek aan flexibiliteit bij de legerleiding, die er voor past zich in burgerlijke belangen te verplaatsen. De groeiende spanning tussen militaire eisen en burgerlijke wensen zorgt er voor, dat juist de menschen met gezond verstand en goeden wil, dat de eenvoudige plichtdoeners met en zonder stre...
|
|
Joseph Coutisson, de vluchteling van Urk
Een paar maanden eerder in 1916 was er opschudding in het interneringskamp voor Franse officieren op Urk. De aviateur Coutisson was ontsnapt! Met behulp van een roeibootje (bij Kampen teruggevonden) en met de auto van een onbekende dame uit Hattem had hij niet alleen het eiland, maar heel Nederland weten te verlaten. Nu, in augustus, heeft hij in Parijs de correspondent van het Handelsblad ontmoet, en de vruchten van dat gesprek worden in de Zwolsche met graagte nogmaals geserveerd – ze geven een indruk van de oorlog, die in 2016 volledig op de achtergrond geraakt is, vergeten naast al...
|
Luitenant Hugh Henry Anderson sneuvelde in Wijhe
Hugh Henry Anderson werd op 27-2-1921 geboren als zoon van Robert James Reekie Anderson en Violet Jessie Anderson, uit Chaudiere Basin, in de provincie Quebec (Canada). Na de middelbare school liet hij zich inschrijven aan de universiteit om een medische studie te beginnen. Na 2 jaar gaf hij zich net als vele andere Canadese jongens als vrijwilliger op om deel te gaan nemen aan de strijd in Europa. In het begin werd hij afgekeurd vanwege zijn slechte gezichtsvermogen, maar hij hield vol en kreeg uiteindelijk een militaire opleiding. In 1943 volgde uitzending naar Europa, waar hij via Engelan...
|
Mobilisatie in Zwolle (honderd jaar geleden in de Zwolsche Courant)
De paniek is enorm. Op internationaal politiek niveau begint direct een ingewikkeld spel, waarbij Rusland, Duitsland en Oostenrijk-Hongarije doen alsof ze vredelievend zijn, maar tegelijkertijd met de oorlog beginnen. Nederland wil buiten schot blijven en er zijn bij het uitbreken van de oorlog geen tekenen dat dat niet zal lukken. Maar de bevolking is er niet gerust op en ziet in de mobilisatie reden genoeg, zich buitengewoon on gerust te maken. Wat is dan het eerste, waar je als gewone burger aan denkt? Aan de dagelijkse boodschappen. Wie de geregelde voedselvoorziening wantrouwt, begint ...
|
Onze Weermacht in 1916 (honderd jaar geleden in de Zwolsche Courant)
Weermacht – als dat woord in 2016 ergens voorkomt, weet iedereen dat het over het Duitse leger gaat en dat “Weermacht” niets anders is dan een soort germanistisch-nederlandse schrijfwijze voor “Wehrmacht”. En dus wordt het vrijwel niet meer gebruikt, hoogstens nog “afweer” in sportverslagen, militair nog gebruikelijk in “afweergeschut”. Het sympathieke aan het woord is de concentratie op de verdediging, het onsympathieke de associatie met het Duitse leger en de bezetting in WO II. Van al deze overwegingen hadden ze in 1916 nog geen last, “onze weermacht” is gewoon het Nederlandse leger. ...
|
|
Oorlogsherinneringen van een Rijksduitser uit Losser
Niet alleen Nederlanders hadden het moeilijk in de oorlog! Ook voor Duitsers, die in Nederland woonden, liep niet alles van een leien dakje, getuige het onderstaande stukje “geschiedenis” uit het Leven van een dorpsgenoot. Voor 1940 Het was in 1930 toen ik, (A. Kortemeier) geboren op 5 dec. 1911 in het Duitse Rheine, in verband met de veranderde politieke omstandigheden, crisis en werkloosheid, verhuisde naar Losser, waar ik werk kreeg bij de firma L. van Heek. De overgang van een stad als Rheine naar Losser was aanvankelijk moeilijk, maar mede door de sport werd ik geleidelijk meer beke...
|
Overijsselse jongens in de Grande Armée
In 1810 werd Nederland toegevoegd aan het Franse Keizerrijk. Voor het eerst moesten Nederlandse jongens zich melden voor hun dienstplicht. Om beter toezicht te hebben op wie gerekruteerd moest worden, voerde Napoleon de Burgerlijke Stand in. Een deel van de soldaten ging mee op veldtocht naar Rusland. Een korte voorgeschiedenis In 1789 brak de Franse Revolutie uit. Het ancién regime met zijn privileges voor de adel werd ingewisseld voor een samenleving gebaseerd op Verlichtingsidealen. Alle burgers waren vanaf dit punt voor de wet gelijk. Na de onthoofding van Lodewijk XVI werd Fra...
|
Sallanders als soldaten in vreemde, maar vooral katholieke krijgsdienst
De zouaven zijn de soldaten in vreemde maar vooral katholieke krijgsdienst, soldaten in het leger van Paus Pius IX (19e eeuw), van verschillende nationaliteiten en allen van onberispelijk gedrag. Soldaten die het grondgebied van de kerk, welk grondgebied al vanaf 756 bestond, moesten verdedigen. De Paus is hoofd van de katholieke kerk maar ook van de kerkelijke staat. Hij had geen geregeld leger tot zijn beschikking, maar kon enkel een beroep doen op een handjevol vrijwilligers. Hij wilde niet te afhankelijk worden van hem goedgunstig gezinde regeringen zoals die van Frankrijk en deed daarom...
|
Segeant Frans Timmermans (1926-1949) Borns slachtoffer van een zinloze koloniale oorlog
Frans Timmerman is de enige dienstplichtige militair uit Borne die is gesneuveld tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog (1947-1949). Hij was sergeant in het 5e Bataljon van het 5e Regiment Infanterie. Van dit bataljon overleefden er 37 de koloniale oorlog in Indonesië niet; 99 militairen raakten ernstig gewond. In militaire dienst Toen Frans Timmerman in 1947 werd opgeroepen voor de militaire dienst, werkte hij als modelmaker bij de Machinefabriek Gebr. Stork & Co in Hengelo. Hij was verloofd en woonde nog bij zijn ouders aan het begin van de Oude Hengeloseweg in Bor...
|
|
Staphorster deserteurs uit het leger van Napoleon
Bij decreet van 9 juli 1810 werd het toenmalige Koninkrijk Holland bij het Franse Keizerrijk ingelijfd. Eén van de gevolgen hiervan was dat hier de Franse wetgeving van kracht werd met inbegrip van de dienstplicht, de conscriptie. Deze kende men hier te lande niet. Het leger was een zogenaamd staand leger, bestaande uit vrijwilligers die voor een bepaalde tijd in dienst werden genomen. Deze dienstplicht was echter geen persoonlijke dienstplicht. Men kon een remplaçant stellen, dat wil zeggen een plaatsvervanger vinden die, uiteraard tegen betaling, bereid was de plaats van de dienstplichtige...
|
Waarom het Heilig Hart Beeld op De Boerhaar is opgericht
Het Heilig Hart Beeld op De Boerhaar. "Op 4 november 1940 werd voor de Kerk geplaatst een monumentaal H. Hart Beeld, gemaakt door den beeldhouwer J.P. Maas te Haarlem; een geschenk v/d parochianen. De geschiedenis is deze. Half Aug.werd in een der collecte bussen achter in de kerk een anonyme brief van een parochiaan gevonden. Inhoud: "al onze 22 soldaten zijn ongedeerd uit den oorlog in het ouderlijk huis teruggekeerd en niets is in onze parochie verwoest. Laten wij uit dankbaarheid jegens God een H. Hart Beeld oprichten op 't kerkplein". Een gift van f 25,- was er bij gev...
|
“…dat voor Koningin en Vaderland - en ook voor ons - is gevallen Bernard Hendrik Busser”
Het eerste nummer van het kerkblad van de Hervormde Gemeente Losser na 10 mei 1940 is een korte editie en er wordt niet direct over de oorlog geschreven. Wat - toen ik het voor de eerste keer las – wel veel indruk op mij maakte was het volgende bericht. “In de kerkdienst van 26 mei 1940 werd, terwijl de gemeente eerbiedig oprees, namens de kerkenraad de volgende mededeling voorgelezen: Met diepe ontroering hebben wij vernomen, dat voor Koningin en Vaderland - en ook voor ons - is gevallen Bernard Hendrik Busser.” Ik zie het verdriet en de ontreddering van de hele gemeenschap voor mij...
|
