image/svg+xml

42. Een vreselijke tijd-----Borne in de oorlog (1940-1945)

Verhaal

42. Een vreselijke tijd-----Borne in de oorlog (1940-1945)

Plaatje bij verhaal: 42.2.png

42. Een vreselijke tijd-----Borne in de oorlog (1940-1945)

Op bovenstaande afbeelding het herdenkingsmonument aan de Parallelweg. De oorlog heeft Borne beslist niet onberoerd gelaten. Binnen enkele uren na het begin van de oorlog op 10 mei 1940 waren de Duitsers al in het dorp en pas laat in de avond van 3 april 1945 hadden soldaten van het Engelse Dorset Regiment het dorp van de Duitsers bevrijd. Voor Bornerbroek kwam de bevrijding pas vijf dagen later. In die tussentijd kende Borne ontberingen, oorlogshandelingen, bombardementen, Duitse terreurdaden, verzet, en jodenvervolging.

Ontberingen
De ontberingen bestonden voornamelijk uit gebrek aan voedsel, kleding en energie. Bonkaarten voor de bevolking moest de ellende enigszins eerlijk verdelen. Borne is drie keer gebombardeerd, waarbij gelukkig relatief weinig doden en gewonden vielen, maar wel erg veel materiële schade werd toegebracht. Zes geallieerde en Duitse vliegtuigen zijn hier neergestort; zowel militaire als burgerslachtoffers waren te betreuren. Een Amerikaanse bommenwerper maakte een noodlanding, gelukkig vielen er toen geen slachtoffers. Bij café Platenkamp aan de Bornerbroeksestraat werd een V1 lanceerinstallatie opgesteld, andere stonden in het Nijreesbos bij Almelo. Bedrijfszeker was de lanceerinrichting niet, zeker vijf vielen in de naaste omgeving neer en verwoestten boerderijen.

Verzet en slachtoffers
Verzet was er ook: tientallen personen hielden zich ermee bezig. Zij verzorgden onderduikers, verborgen gedropte wapens, boden hulp aan geallieerde piloten, pleegden sabotageacties en gaven militaire inlichtingen door. Een aantal verzetshelden is gedood. Voor zover bekend zijn 61 mensen, onder wie acht bemanningsleden van geallieerde vliegtuigen, uit Borne om het leven gekomen. Gesneuvelde Duitse soldaten zijn niet inbegrepen in deze telling. Één verzetsgroep wordt nader beschreven.

Bornse verzet op de Lidwinahoeve.
Het verzet tegen de Duitsers concentreerde zich in de zomer van 1944 in rusthuis de Lidwinahoeve aan de Lidwinaweg te Zenderen. Men steunde onderduikers en vormde een knokploeg om aan distributiebescheiden en persoonsbewijzen te komen. Vanaf 1943 voerden Twentse knokploegen vele overvallen succesvol uit. In 1944 verschool de Twentse groep onder leiding van Cor Hilbrink zich in de Lidwinahoeve. Door verraad van de verloofde van kaptein A.F. Lancker, die tegen zijn zin een ondergeschikte rol had bij de knokploeg, vielen Duitsers op 23 september 1944 de Lidwinahoeve binnen. De groep was juist bezig de hoeve te ontruimen. Cor zelf was net met zijn vrouw op weg naar Zenderen en hij moest machteloos toekijken hoe zijn vader Sietse, zijn broer Coen, medeleden als Daan Hillenaar, Dick Ruiter, Chiel Ploeg, Koos Michel, de koeriersters Jo Krabbenbos en Mini ter Horst aangevallen werden. Sommigen konden nog even vluchten, maar werden al snel opgepakt en doodgeschoten. De dames konden aannemelijk maken dat zij ‘toevallig’ op bezoek waren. Zij ontkwamen aan de slachtpartij. De verkoolde resten van drie slachtoffers werden na de oorlog herbegraven. Een gedenkteken aan de Lidwinaweg herinnert aan de tragische gebeurtenis.

42.1.png
De villa Lidwinahoeve van de familie Hilbrink in Zenderen
die na de executie van de verzetsgroep door de Duitsers
werd opgeblazen.

 

Joodse slachtoffers
De joodse gemeenschap heeft het meeste geleden onder de Duitse bezetting. Al in januari 1941 kregen zij het bevel van de burgemeester om zich te laten registreren, een J in het paspoort te laten stempelen en een gele ster op de kleding te dragen. De lijst telde toen 117 personen. Uiteindelijk zijn in totaal 131 mensen vanuit Borne weggevoerd; de meesten zijn in Auschwitz (59) en in Sobibor (51) omgebracht. Aan hen herinneren de ‘Stolpersteine’ (letterlijk vertaald struikelstenen) die voor hun voormalige woonhuizen zijn gelegd.

Bevrijding
Kort na 5 uur op 3 april 1945 bereikten soldaten van het Dorset Regiment Borne. Het duurde tot 9 uur ‘s avonds voor alle overgebleven (60) Duitsers gevangen genomen waren. Bornerbroek werd door fanatiek tegenstand van de Duitsers pas 5 dagen later bevrijd. In het tussenliggende gebied werden 30 boerderijen volledig vernield en vele andere beschadigd.

42.3.png
Op 4 april 1945 is het dorp Borne bevrijd door het Engelse
Dorset regiment. Dit plein is later naar het regiment vernoemd.

 

Auteur:Annemie Mulders-Gordijn en H. Gloerich
Trefwoorden:1900-1950 Wereldoorlogen, Borne in de oorlog (1940-1945), Canon van Borne
Personen:Hilbrink,Cor, Lancker,A.F., Hilbrink,Sietse, Hilbrink,Coen, Hillenaar,Daan, Ruiter, Dick, Ploeg,Chiel, Michel, Koos, Krabbenbos,Jo, Horst,ter Mini
Thema's:Canon van Borne

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.