image/svg+xml

38. De Bornse Courant-----Lokale nieuwsvoorziening (1902)

Verhaal

38. De Bornse Courant-----Lokale nieuwsvoorziening (1902)

Plaatje bij verhaal: 38.1.png

38. De Bornse Courant-----Lokale nieuwsvoorziening (1902)

Op bovenstaande afbeelding de dorpsomroeper Knipp'n Toon. Zolang de mensheid bestaat, is er behoefte geweest aan informatievoorziening. Dagelijks nieuws als het uitbreken van ziekten, geboorten, huwelijken en sterfgevallen werden door ‘noabers’ doorgegeven. Kerken vervulden een sleutelrol in de publieke informatievoorziening. De overheid liet door de pastoor en de predikant mededelingen vanaf de kansel verkondigen, de zogenaamde kerkespraak. De koster deed mededelingen vanaf een speciaal katheder buiten de kerk. Ook de kerkklokken speelden een rol van betekenis.

De kerkklokken
De klokken riepen de gelovigen niet alleen op tot gebed of kerkgang, maar gaven ook informatie van algemene aard door. Kerken hadden als het even kon vier klokken met ieder een eigen toon. Je kon aan de toon horen of er bijvoorbeeld brand was. Iedereen was dan verplicht om te komen helpen blussen. De doodsklok heeft (nog altijd) de laagste toon. Overleed een inwoner van Borne dan werd de klok van half twaalf tot kwart voor twaalf uur geluid. Woonde de overledene in het buitengebied van Borne, dan was de luidtijd van kwart voor twaalf tot twaalf uur. Andere klokken gaven de tijd aan: wanneer het tijd was om op te staan en wanneer het werk gedaan was. Om 12 uur werd het Angelusklokje geklept, waarmee werd opgeroepen tot gebed en de middagpauze begon. Iedere zaterdagmiddag werden de klokken gebeierd, opdat de mensen hun werk beëindigden ter voorbereiding op de zondag. Dan ging iedereen na elkaar zich baden in de wasteil. Om te beieren werden de klepels met een touw tegen de klokken getrokken. Als men dan op de touwen klopt, gaan de klokken zingen.

De dorpsomroeper
In Borne liep jarenlang een dorpsomroeper rond voor nieuwtjes. Bekende omroepers waren Jan met de Pan en Knipp'n Toon, hier boven afgebeeld. Door op een pan te slaan vroegen zij aandacht. Ze riepen de noodslacht om, maar ook als er wegens een sterfgeval een veiling van huisraad plaatsvond. Kortom: alle nieuwtjes die voor de inwoners van Borne van belang waren. Jan met de Pan, na 1945 was dat de heer Leeftink, is tot 1950 in Borne actief geweest.

Bornse Courant
Nadat in de 19de eeuw het onderwijs aanzienlijk verbeterde en de alfabetiseringsgraad toenam, was er meer behoefte aan gedrukt nieuws. De heer Heise startte daarom in Borne een krant die tot op de dag van vandaag verschijnt: de Bornse Courant. Heise was oorspronkelijk chef van de staatsdrukkerij in Zuid-Afrika. In de boerenoorlog werd hij door de Engelsen gevangen genomen en later op transport gesteld naar Nederland. Als lid ven het vluchtelingencomité haalde Albert Spanjaard Heise over, om naar Borne te komen. Zo kon hij drukwerk voor Spanjaard leveren. Heise begon daarop ook de Bornsche Courant. De eerste uitgave kwam in 1902, nadat eerst twee weken een proefnummer was uitgebracht. Iedere week stond er een feuilleton in de krant, dat werkte als een uitstekende klantenbinder. Vanaf het begin stonden er advertenties van de plaatselijke middenstand in de krant en dat is tot de huidige dag zo gebleven. In 1920 werd de krant door J. Over overgenomen. A. van Loon nam het bedrijf over in 1962. Sinds 1996 is de krant in het bezit van T. Stegeman. Drukkerij Immerman besloot in 1934 ook een weekblad, De Wegwijzer, uit te geven. Het weekblad bracht aardige artikelen over Bornenaren en hun wetenswaardigheden. In 1963 werd het blad overgenomen door de heer van Loon en samengevoegd met de Bornsche Courant.

38.2.png
Johan Christoph Heise (Assen 1865-Rolde 1933) werd
twee keer weduwnaar. Op deze foto is hij waarschijnlijk
afgebeeld met zijn derde vrouw Ida Dijkema (1871-1943).
38.3.png
Kop van het eerste nummer van de Bornsche Courant op 14 juni 1902.

 

 

 

Regionale kranten
Ook de regionale kranten werden goed gelezen. De katholieke De Twentsche Courant en de algemene Tubantia verzorgden zowel het landelijke als het regionale nieuws, ieder voor de eigen gezindte. Momenteel zijn de kranten, samen met het Dagblad van het Oosten, gefuseerd tot één krant: De Twensche Courant Tubantia. In Borne zendt sinds 1996 RTV Borghende naast ontspannende programma’s ook plaatselijk nieuws uit op radio en TV. De uitzendingen vinden sinds 2004 plaats vanuit de studio in het Kulturhus De Bijenkorf.

Auteur:Martin Thiehatten
Trefwoorden:1900-1950 Wereldoorlogen, Lokale nieuwsvoorziening (1902), Canon van Borne
Personen:Spanjaard,Albert, Leeftink,dorpsomroeper, Heise,Johan Christoph, Dijkema,Ida, Over,J., Loon,van A., Stegeman,T.
Thema's:Canon van Borne

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.