Sinds de geschiedenis van Nederland extra aandacht heeft gekregen binnen het Nederlandse onderwijsveld, is het gebruikelijk dat iedere provincie, zelfs iedere stad en ieder dorp, een eigen Canon maakt. Ook in de provincie Overijssel is met dit doel een project opgezet, ondersteund door de besturen van provincie en gemeenten. Wat verstaan we in dit verband onder een Canon? Het is “een chronologische presentatie van essentiële onderdelen van de cultuur en de geschiedenis in maximaal vijftig zogenaamde vensters, die via een concrete persoon, gebeurtenis of kunstuiting uitzicht bieden op een achterliggend breder thema.” De vensters (verhalen) zijn verdeeld over tien tijdvakken die vooraf bepaald en uniform zijn voor alle deelnemende werkgroepen in de provincie. Een groep vrijwilligers heeft enthousiast gewerkt aan de totstandkoming van de Canon van Borne. Het enthousiasme zorgde aanvankelijk zelfs voor meer onderwerpen dan de toegestane vijftig. Als werkgroep waren wij zelf verantwoordelijk voor de keuze van de vijftig onderwerpen, maar wij zijn ons ervan bewust dat de gemaakte keuze enigszins arbitrair is. Wij hopen ons binnen de opgelegde beperkingen een ‘meester’ te hebben getoond. Voor de Canon van Borne begint de chronologie bij de vondst van de mammoetbotten bij de Bornse Beek. Daaruit blijkt dat in onze omgeving al heel lang ‘leven’ is. Vervolgens verhaalt de Canon hoe Borne zich in de loop van de tijd heeft ontwikkeld. Van een plaats waar jagers/ verzamelaars af en toe een jachtkamp opsloegen tot en met de traditie van de Pinksterbruidjes. Markante gebouwen als de havezate Weleveld, de eerbiedwaardige Oude Kerk en het deftige Bussemakerhuis komen aan bod. Vanzelfsprekend staan we ook stil bij de belangrijke initiatieven van 19de-eeuwse industriële pioniers in Borne, met Spanjaard voorop. Kortom, in 50 vensters wordt de geschiedenis van Borne geschetst.
Tijdlijn met daarop de 50 vensters (rechtsboven kunt u door de vensters bladeren)
Overzicht van de vensters
1. 34.000 jaar geleden Boris van Borne Vondst van een wolharige mammoet
2. 900 v.C. Urnen onder de es Een begraafplaats uit de bronstijd
3. 400 v.C. Boerderijen in de Bornsche Maten Sporen uit de ijzertijd
4. ±100 Een lavezbeker uit circa 100 n.C. Romeinse invloeden
5. 400 De Hondeborg Borgen in Borne
6. ±792 Een Karolingische ruiter Bondgenoot van Karel de Grote
7. ±1000 Essen en woeste gronden Het oude Twentse boerenbedrijf
8. ±1200 Landweren Tegen invallers en weglopers
9. 1385 De Meijershof Heren, hofmeiers en horigen
10. ±1300 Weleveld Een Twentse havezate
11. 1385 Hoenders voor de Hofmeijer Pacht en belasting
12. 1420 De Oude Kerk Een eenvoudige hemel op boerenaarde
13. 1582 Welevelder windmolens Molens van Borne
14. 1598 De Reformatie De doopsgezinde gemeente
15. ±1600 Een zandstenen kansel Het interieur van de Oude Kerk
16. 1646 Kleigaten in het landschap De steenfabrieken
17. ±1650 De Klopjeswoningen Kloppen in Borne
18. 1675 Huiswevers en fabrikeurs Vroege textielnijverheid
19. 1643-1705 Gerard Potcamp Apostolisch vicaris van de Republiek
20. 1722 Markeschool Zenderen Het onderwijs
21. 1744 Grutterij Erven Ten Cate Bornse Melbuuln
22. 1774-1778 Heisa rond de zusjes Hesselink Religieuze onverdraagzaamheid
23. 1779 Het Bussemakerhuis Een voorname bedrijfswoning
24. 1800 Schipperen op de Schipbeek Handel en verkeer
25. 1801 Kerk op de Kolk Katholieke bedehuizen
26. 1823 Het Brouwershuisje Bornse bierbrouwerijen
27. 1825 Peekoffie Cichoreifabricage
28. 1828 Spanjaard Textielconcern van formaat
29. 1848 De markenverdeling Ontginning van de woeste gronden
30. 1855 De karmelietenkloosters Kloosterleven in Borne
31. 1859 Meijling en Stork Metaal- en elektrotechnische industrie
32. 1865 Het spoor in Borne Einde aan het isolement
33. 1876 Het gemeenteziekenhuis De gezondheidszorg
34. 1891 De Werkliedenvereniging De arbeidersbeweging
35. 1895 Het St. Josephgebouw Verzuild verenigingsleven
36. 1896 De Boerenbond van Borne Landbouwcoöperaties
37. 1898 Een gouden bijenkorf De bijenteelt
38. 1902 De Bornsche Courant Lokale nieuwsvoorziening
39. 1875-heden Johan Tibbe Lokale kunstenaars
40. 1935 Twentsche Automobiel Maatschappij Van lokaal naar internationaal vervoer
41. 1930 De watertoren Nutsvoorzieningen in Borne
42. 1940-1945 Een vreselijke tijd Borne in de oorlog
43. 1943 Sluiting van de synagoge Vernietiging van de joodse gemeenschap
44. 1950 Nieuwbouwwijken Dorpsuitbreiding
45. 1962 Heemkundevereniging Bussemakerhuis Boorn vrooger
46. 1966 Borne blijft zelfstandig Politiek en bestuur
47. 1991 Beschermd dorpsgezicht Oud Borne
48. 1994 Zooi in Zenderen Afvalverwerking en milieubewustzijn
49. 2004 Kulturhus van Borne Cultuuraanbod onder één dak
50. 2011 Pinksterbruidjes Folklore en traditie
| Auteur: | Jan ter Beke †, Hans Gloerich, Tonnie Monnink, Annemie Mulders-Gordijn, Martin Thiehatten en Tonny Vrijkorte |
| Trefwoorden: | Canon van Borne |
