image/svg+xml

De stadsrechten van Almelo

Verhaal

De stadsrechten van Almelo

Plaatje bij verhaal: isbn-978-90-400-8397-6-00166_0_1.jpg

Als wij het over Almelo hebben gebruiken wij vaak ongemerkt de naam stad voor Almelo. Nu wordt ons regelmatig de vraag gesteld is Almelo wel een stad? En zo ja wanneer heeft Almelo haar stadsrechten gekregen?

In de loop van de 12e eeuw ontstond de gewoonte om aan plaatsen met een zeker economisch belang een aparte juridische status te verlenen. Als een plaats tot stad werd verheven kreeg de stad een eigen stadsbestuur zodat de burgers min of meer baas in eigen stad werden. Bovendien mocht de stad dan jaarmarkten houden waardoor de handel een flinke impuls kreeg. Dit recht om ‘dorpen’ tot stad te verheffen werd aanvankelijk door de landsheer uitgeoefend. De landsheer was toen iemand die de baas in een bepaald gebied was. Op 2 juni 1122 verhief de Duitse Keizer Hendrik V, Utrecht en Muiden tot stad. In Overijssel was Deventer al in het jaar 956 als eerste Overijsselse plaats tot stad verheven. Zwolle werd in 1230 door de Utrechtse bisschop tot stad verheven waarbij Zwolle dezelfde rechten als Deventer kreeg. Hierna volgden nog Delden (1333), Rijssen (1243), Oldenzaal (1249), Ommen (1248), Hasselt (1252), Goor (1263), Genemuiden (1275), Steenwijk (1296), Ootmarsum (1314), Enschede (1325), Grafhorst (1333), Vollenhove (1354), Hardenberg (1362), Wilsum (1394) en Oldemarkt (1438).

In een oorkonde van de heer van Almelo van 21 januari 1333 is voor het eerst sprake van vier personen die als schepenen (te vergelijken met stadsbestuurders!) werden aangeduid. Op 7 maart 1346 gaf de Utrechtse bisschop Jan IV (dit was toen de landsheer) aan de heer van Almelo toestemming voor het houden van twee jaarmarkten in zijn dorp Almelo. Dit was de laatste keer dat Almelo als dorp werd aangeduid.
Op 3 juli 1376 duiken opnieuw vier schepenen op in een oorkonde. Het zegel dat aan de oorkonde hangt wordt aangekondigd als het stadszegel. Dit keer treden de schepenen zelf op als mensen die een rechtshandeling verrichten. Dit kan als bewijs gezien worden voor de ontwikkeling van een zelfstandig stadsbestuur. 

Een exacte datum waarop Almelo stadsrechten heeft gekregen is niet te benoemen. Uit het bovenstaande moge blijken dat Almelo zich tussen 1346 en 1376 geleidelijk tot stad met de bijbehorende privileges wist te ontwikkelen. In het begin van de 15e eeuw werd de status van stad nog eens bevestigd, omdat in een document van 25 april 1404 sprake was van een stadspoort op de Oosteres. Sinds de invoering van de Gemeentewet van Thorbecke in 1851 heeft het begrip stad geen staatsrechtelijke betekenis meer. Vanaf 1851 bestaat Nederland volgens de Wet alleen nog maar uit gemeenten.

Trefwoorden:Stadsrechten, Stadszegel, Gemeentewet, Stad rukt op
Personen:Heer Van Almelo, Bisschop Jan Iv, Thorbecke
Periode:1122-1851
Locatie:Almelo
Thema's:De stad rukt op

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.