Emmanuelshuizen
Emmanuelshuizen
Emmanuelshuizen
De Stichting Emmanuelshuizen bezit een bijzondere collectie archiefstukken, boeken en museumvoorwerpen. Een deel hiervan behoort tot de gebruikelijke inventaris van een hofje, zoals delen van de 17e-eeuwse inrichting van de collatorenkamer, portretten uit de familie Van Twenhuysen en andere historische voorwerpen. Ook het Stichtingsarchief en Familiearchief Van Twenhuysen werden zorgvuldig bewaard.
Stichtster Anna van Haerst en haar man Emmanuel van Twenhuysen waren katholiek en hoewel hieraan geen ruchtbaarheid werd gegeven, werden in de Emmanuelshuizen alleen katholieke vrouwen opgenomen. Sinds de reformatie in 1580 was de uitoefening van de katholieke eredienst in Zwolle verboden. Kloosters werden gesloten en kerken werden toegewezen aan de gereformeerden. Omdat de Stichting officieel niet als katholiek bekend stond, had zij geen last van controles van de overheid. De Emmanuelshuizen konden hierdoor een toevluchtsoord worden voor katholiek erfgoed.
Heel bijzonder is de grote collectie middeleeuwse handschriften en oude drukken, waarvan vele kostbaar zijn versierd. Deze zijn, net als een verzameling middeleeuwse charters, afkomstig uit kerken en kloosters in en rond Zwolle. De handschriften bevatten overwegend Nederlandse meditatieve teksten die in verband gebracht kunnen worden met de Moderne Devotie. Binnen deze laatmiddeleeuwse geloofsbeweging hechtte men grote waarde aan de verinnerlijking van het religieuze leven, waarbij teksten een belangrijke plaats innamen.
De geschiedenis van de Zwolse Stichting Emmanuelshuizen begint bij Anna van Haerst (ca. 1555-1639). Zij trouwde in 1585 met Emmanuel van Twenhuysen, een doctor in de rechten, afkomstig uit een aanzienlijke, katholieke, Zwolse familie. Zij kregen een zoon, Zacharias. Na de dood van Emmanuel, voor 1625, en van Zacharias enkele jaren later, bleef Anna alleen achter.
Zij besloot een tehuis op te richten voor de opvang van oude vrouwen, dat ter nagedachtenis aan haar man de naam Emmanuelshuizen kreeg. In 1638 kocht ze daartoe drie panden in de Praubstraat en de Goudsteeg. In haar testament bepaalde zij dat deze woningen bestemd waren voor ‘enige bedaechde ende eerbare vrouwpersonen’. Na haar overlijden in 1639 zorgden haar naaste erfgenamen Joan van der Merssche en Cornelis van Twenhuysen ervoor dat haar laatste wil werd uitgevoerd.
Het tehuis bleef bestaan tot 1964, waarna de gebouwen aan de stad werden verkocht en de Stichting Emmanuelshuizen van functie veranderde. Voorzitter van de Stichting is tegenwoordig de pastoor van de Basiliek Onze Lieve Vrouw ten Hemelopneming te Zwolle. De andere bestuursleden (collatoren) zijn vertegenwoordigers van de Zwolse locaties van de Thomas a Kempis parochie en van het Rectoraat Thomas Aquino. De Stichting biedt financiële ondersteuning aan activiteiten op pastoraal, cultureel en maatschappelijk terrein binnen deze parochie en het Rectoraat.
Daarnaast beheert de Stichting het vermogen en zorgt voor haar ‘vermogensbestanddelen van historische waarde’: de bijzondere collectie boeken, archiefstukken en historische voorwerpen die in de loop der tijden in het bezit van de Stichting Emmanuelshuizen is gekomen