image/svg+xml

23. Het Bussemakerhuis-----Een voorname bedrijfswoning (1779)

Verhaal

23. Het Bussemakerhuis-----Een voorname bedrijfswoning (1779)

Plaatje bij verhaal: 23.1.png

23. Het Bussemakerhuis-----Een voorname bedrijfswoning (1779)

Op bovenstaande oude afbeelding het Bussemakerhuis aan de Ennekerdijk. Het Bussemakerhuis aan de Ennekerdijk is het enige fabrikeurs- of linnenredershuis in Twente dat in vrijwel oorspronkelijke staat bewaard is gebleven. Het voorname huis uit 1779 heeft een klokgevel in Louis XVI-stijl met aanzetstukken van zandsteen. Dit rijksmonument is nauw verbonden met de Twentse textielgeschiedenis.

Voorgangster
Op deze plaats stond voordien al een vermoedelijk dubbele woning met één woonlaag uit 1655. Uit bouwhistorisch onderzoek is gebleken dat de gevel in 1779 opnieuw is opgetrokken, maar de kapconstructie vertoont kenmerken van hergebruik.

Fabrikeur Jan Bussemaker en zijn vrouw Trijntje Hulshoff

Het huis is genoemd naar de doopsgezinde linnenhandelaar Jan Bussemaker (1730-1796) die in 1763 trouwde met Trijntje Hulshoff (1727-1799). Hun namen staan voluit gebeiteld binnen de lauwerkrans op een grote zandstenen gevelplaat. Op de hoeken van de steen staan de initialen A.B. en M.B. van hun kinderen Adam en Martje. Jan en Trijntje Bussemaker lieten het pand in 1779 verbouwen tot het huidige ‘Bussemakerhuis’. Hoewel het gebouw in de eerste helft van de 19de eeuw en ook nog omstreeks 1900 werd aangepast, bleef de oorspronkelijke indeling nagenoeg bewaard. Dat is voornamelijk te danken aan het feit dat het huis slechts enkele malen van bewoners wisselde. De Bussemakers woonden er meer dan honderd jaar.

 

23.2.png
De steen in de voorgevel van het Bussemakerhuis

 

Een functioneel ingedeelde bedrijfswoning
De indeling van het pand is opmerkelijk efficiënt. Midden door het huis loopt een twintig meter lange gang met een vloer van Bentheimer zandsteenplaten. Door de deuren aan de uiteinden van de gang kruiden de huiswevers hun linnen stukken naar binnen. De linkerkant van de woning is het leefgedeelte. Hier bevindt zich de stijlkamer met bedstee; heel sober uitgevoerd, zoals gebruikelijk bij doopsgezinden. Aan de rechterzijde liggen de bedrijfsruimten.

Kwaliteitscontrole
Rechts voor, aan de straat, is de ruimte waar de wevers hun stukken ter keuring afleverden. Vanaf een verhoging in een open opkamer werden de weefsels geïnspecteerd. Op de eerste etage zijn de oorspronkelijke bewaarruimten voor de ingekochte textiel. In een ruimte tussen de vloeren werden de lichtgevoelige stoffen bewaard. In de nok van het dak is nog steeds het eikenhouten luiwerk (een hijsinrichting) te zien, waarmee de goederen naar de opslagzolder werden gehesen. Bussemaker kocht het geweven linnengoed van de huiswevers op, maar hij had ook eigen wevers in dienst.

 

23.3.png
Met deze eikenhouten takel of luiwerk in het Bussemakerhuis
werden de geweven stoffen naar de opslagplaats op  de
bovenverdieping gehesenCaption

 

 

 

 

 

23.4.png
Overlijdensannonce in de Groninger Courant

 

 

 

Latere bewoners
Van 1882 tot 1891 huurde de oprichter van de Hengelosche Bierbrouwerij, Herman Meijling, het huis. Daarna woonde notaris P.A.J. van Uden (1864-1942) hier, tot in 1905 Adam Hulshoff (1863-1945), bestuurslid van de firma Erven ten Cate, het  pand kocht. In 1955 verliet zijn weduwe Anna Berndina Hulshoff-Lögters als laatste Hulshoff-telg het huis. Dankzij de medewerking van de laatste eigenares en het gemeentebestuur van Borne werd de Stichting Bussemakerhuis in het leven geroepen. In 1957 kocht de stichting het huis aan, met als doel het unieke fabrikeurshuis in de oorspronkelijke staat te bewaren.

Museum
Het Bussemakerhuis is nu een prachtig museum. Het geeft een beeld over de woon- en werkwijze van een linnenfabrikeur in de 18e eeuw. Het schetst de eeuwenoude geschiedenis van de huiswever, het vlas, het linnen en de linnenhandel en de rijke historie van de Bornse linnengeschiedenis. De stijlkamer is ingericht in de sobere stijl van de doopsgezinden waartoe de Bussemakers behoorden. Op de zolder is een aantal authentieke weefgetouwen opgesteld, waarop weefdemonstraties worden gegeven. Ze komen van Twentse boerderijen; sommige zijn honderden jaren oud. Vanuit de tuinkamer heeft men een prachtig uitzicht op de tuin. Er zijn regelmatig exposities. De ruimtes kunnen worden gebruikt voor besloten bijeenkomsten, vergaderingen en lezingen.

Auteur:Hans Gloerich
Trefwoorden:1700-1800 Eeuw van de Verlichting, Een voorname bedrijfswoning (1779), Canon van Borne
Personen:Bussemaker,Jan, Hulshoff,Trijntje, Bussemaker,Adam, Bussemaker,Martje, Meijling,Herman , Uden,van P.A.J., Hulshoff,Adam , Hulshoff-Lögters,Anna Berndina
Thema's:Canon van Borne

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.