image/svg+xml

Hoge nood in de keuken, Honderd jaar geleden in de Zwolsche Courant

Verhaal

Hoge nood in de keuken, Honderd jaar geleden in de Zwolsche Courant

Plaatje bij verhaal: sfa001004931.jpg

De winter van 1917/18 staat nog maar net voor de deur, daar nemen de zorgen, hoe de koude maanden door te komen, al in verontrustende mate toe. In de Randstad niet anders dan in de provincie. De berichtgeving in de Zwolsche Courant geeft een mooie kans vergelijkend onderzoek te verrichten naar de bestaande kloven in de samenleving. Overigens niet alleen tussen stad en land, maar ook tussen de verschillende vrouwenorganisaties, in Zwolle de Vereeniging van Huisvrouwen, in Amsterdam de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht. Beide clubs krijgen bezoek van de destijds zeer bekende keukenprinses Mej. Martine Wittop Koning. In Zwolle trad zij op in de bovenzaal van wat toen nog de Harmonie heette, en die was meer dan vol, zoo vol als we haar nog zelden zagen. De krant trekt daar de conclusie uit, dat de nood in de Zwolse keukens reeds hoog gestegen is – wat kooklessen kunnen de Zwolse huisvrouwen blijkbaar wel gebruiken. De voorzitter van de afdeeling Zwolle der Vereen. van Huisvrouwen verbond aan deze druk der tijden begrijpelijkerwijs de oproep, zich nauw aaneen te sluiten in de Vereen. van Huisvrouwen.

Dan is de beurt aan mej. Wittop Koning, die haar peptalk begint met een opmerking die honderd jaar later nog onverkort geldt: je kunt op twee manieren reageren op de dreigingen des tijds, op een verkeerde manier, nl. door er zich door te laten neerdrukken en op een goede wijze, nl. door er een prikkel in te vinden ze te overwinnen. Voor “prikkel” zouden we vandaag de dag “uitdaging” zeggen, of “beschouw de narigheid als een kans”, en dan is mw. Koning weer helemaal actueel. Bij haar demonstraties gaat het vervolgens hoofdzakelijk over de hooikist, door haar liever kookkist genoemd, maar in feite een papierkist, omdat ze het warmhoud-effect hoofdzakelijk uit opgefrommelde kranten betrekt. Ook buiten de keuken weet de spreekster wel raad met oude kranten. Ter bestrijding van de kou in de maar spaarzaam bestookte woonkamer heeft ze een speciaal kledingstuk meegebracht: Spr. demonstreerde een jakje, gevoerd met zes lagen kranten, dat over de kleeren heen aangeschoten wordt. Ook kierende ramen kunnen prima afgeplakt worden – natuurlijk met oude kranten. Met deze en dergelijke raadgevingen durft mevrouw Koning de Zwolse huisvrouwen wel de winter in te sturen. Ze oogst er hartelijk succes mee, een heel verschil met wat haar twee dagen eerder in Amsterdam overkomen was – de krant maakt er niet zonder leedvermaak melding van.

In de hoofdstad had mw. Koning dan ook een heel ander onderwerp dan in het gemoedelijke Zwolle, ze probeerde de kritische Amsterdamse dames van de voordelen van de centrale keuken te overtuigen. Zonder veel succes. Het regende den heelen avond spottende opmerkingen, waarvan de tendens steeds was, dat de elitaire grachtengordel een veel te rooskleurig beeld schetste van het volksvoedsel, Laat de Keizersgracht d’r ook ’s heengaan, was nog een van de vriendelijkste uitnodigingen. Ook werd uit de zaal het volgende aanbod gedaan: Ik zal ’t eten voor je halen, als jij het voor mijn ogen opeet. Dan, zo verwachtte deze verontwaardigde opposante, zou mevrouw Koning voor herstel moeten afreizen naar een Zwitsers sanatorium. Gehamer, gegil, gesis en gejoel, allerlei kreten werden gehoord. Weliswaar probeerde de spreekster nog te betogen, dat de centrale keuken geenszins bedorven voedsel verstrekte, maar de repliek was vrij dodelijk: Je eet ook geen koolstronken, maar biefstuk. Zo werd ze de zaal uitgeschreeuwd, en dus verliet spr. de zaal en werd het rustiger. Aldus afgestraft door de Amsterdamse volkswoede kon mej. Wittop Koning haar schreden naar het zoveel kalmere Zwolle richten, waar haar boodschap heel wat dankbaarder ontvangen werd. Maar de Vereen. van Huisvrouwen was dan ook heel wat vreedzamer dan de Vereen. voor Vrouwenkiesrecht. Of was Zwolle zoveel vreedzamer dan Amsterdam?

Auteur:Sjaak Onderdelinden
Trefwoorden:Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht, Kranten 1917, De Harmonie, Vereeniging van Huisvrouwen
Personen:Martine Wittop Koning, Aletta Jacobs, sjaak onderdelinden

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.