image/svg+xml

De oorlog in theorie en praktijk (een artikel van 100 jaar geleden uit de Zwolsche Courant)

Verhaal

De oorlog in theorie en praktijk (een artikel van 100 jaar geleden uit de Zwolsche Courant)

Plaatje bij verhaal: de_oorlog_in_theorie.png

De oorlog in theorie en praktijk (een artikel van 100 jaar geleden uit de Zwolsche Courant)

Het kamp voor Belgen in legerplaats Oldebroek is interessant voor de Zwolse buren en dus stuurt de krant z’n sterreporter-met-literaire-ambities die kant op. Hij komt thuis met een juichend verhaal over aardige Belgen in een vakantie-achtige omgeving

De oorlog in politiek en praktijk

 

Honderd jaar geleden in de Zwolsche Courant

 

 

De oorlog is in de dagelijkse praktijk van de Nederlandse samenleving van 1914 prettig overzichtelijk. De gemobiliseerde soldaten bewaken het land en verder is er alleen de zorg voor geïnterneerden en vluchtelingen. Het kamp voor Belgen in legerplaats Oldebroek is interessant voor de Zwolse buren en dus stuurt de krant z’n sterreporter-met-literaire-ambities die kant op. Hij komt thuis met een juichend verhaal over aardige Belgen in een vakantie-achtige omgeving. Vooral het schilderen van die omgeving is een kolfje naar des verslaggevers hand: Rondom is het een kleurenschakeering van paars tot blauw en van groen tot grijs, afgewisseld door de hel-geele zandvlekken en overspannen door het blauw van den bijna wolkenloozen hemel.Prettige omstandigheden dus, maar vakantie is het toch niet, iedereen wordt aan het werk gezet, de vrouwen met huishoudelijke bezigheden, de mannen met grondwerk.Dat gaat zonder mopperen, over ’t algemeen zijn de menschen uiterst gewillig, en vooral de laatste zending, die hier Dinsdag aankwam, bestaat grootendeels uit zeer bruikbare mannen en vrouwen. “Gewillig” en “bruikbaar”, dat is nog terminologie uit de tijd van de slavernij, en die was toch al een tijdje afgeschaft, al ruim een halve eeuw…

 

 

Een ander staaltje oorlogspraktijk vinden we in een oproep van de Huishoudschool: De onderwijzeressen willen wol kopen, waarvan zij met hare meisjes-leerlingen op de handwerkles handschoenen zullen breien, die straks, als de strenge winterkou is gekomen, onschatbare diensten zullen bewijzen aan onze militairen.Op de uitrusting van onze militairen viel blijkbaar nog wel het een en ander aan te merken.

 

 

Daar komt de politiek om de hoek kijken. In Den Haag is heftige discussie over de oorlogsinspanningen van Nederland. De sociaal-democratische oppositie heeft onder leiding van Troelstra een klassiek klassen-standpunt betrokken: Het leger is een instrument in handen van de heersende klasse, dus we gaan het proletariaat niet laten dokken voor een dreigende oorlogs-begroting. Maar nu, zo citeert de krant verontwaardigd uit Christendom en Maatschappij, heeft Troelstra toegestemd in het gevraagde mobilisatie-krediet. Waarom? Heeft hij geleerd, dat de nationale gedachte de nationale geschillen zal overheerschen?Dat wel, maar het leidt bij de socialisten niet tot een plotselinge nationalistische overtuiging, hoogstens tot het inzicht dat voortgezet antimilitarisme heel erg schadelijk zou zijn voor de partij: Erkent de partij niet, dat alleen de nationale gedachte helaas den doorslag geeft in een tijd, dat het nationale bestaan op het spel staat, dan keert zich het gansche volk tegen haar en wreekt zich de oorlog allereerst aan haar zelve, aldus wordt Troelstra met verbijstering uit “Het Volk” geciteerd. Partijbelang vóór landsbelang, schandelijk. En volgens de anti-socialisten zedelijk absoluut onverdedigbaar. Want het socialistische gedraai gaat nog verder, men zal bij volgende gelegenheid weer tegen de oorlogsbegrootingenstemmen. Nu keert de woede zich definitief tegen de sociaaldemocraten. De oorlogsbegroting afkeuren, maar vóór de mobilisatiekredieten stemmen, dat kan niet allebei. Blijkbaar nemen die “rooien” als anti-militaristen genoegen met een zwak leger, maar dat willen ze dan wel mobiliseren tegen een veel sterkere tegenstander, om nationalistische redenen. De verontwaardiging aan het burgerlijke front is groot, want Troelstra zoekt sympathie van vele kringen. Zoo snijdt het mes van twee kanten.De klassenstrijd woedt nog volop, ook in oorlogstijd.

 

Sjaak Onderdelinden

Trefwoorden:Troelstra, Artikel, 1900-1950
Periode:1900-1950
Thema's:Honderd jaar geleden in de Zwolsche Courant

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.