De aankomst van Yakup & Sahyo Baysoy in Rijssen

Yakup & Sahyo Baysoy vertellen over hun tocht uit Izlo via Enschede naar Rijssen.

Yakup uit Izlo

Yakup: ‘Onze familie woont van oudsher verspreid over twee dorpen, Harabemisjka en Sederrie, in de bergachtige streek genaamd Izlo. Wij komen uit Sederrie, waar mijn vader Sahyo met de gezinnen van zijn twee broers en twee zussen onder één dak samenwoonde. We deelden alles samen en deden alles samen.

Turkse achternamen

Onze grootfamilie staat bekend onder de Syrische naam Baho, die herleid kan worden tot de persoonsnaam van een betovergrootvader Bahoo. Aangezien we in de vorige eeuw Turkse achternamen opgelegd hebben gekregen van de Turkse regering, vind je onze familie vandaag in het telefoonboek onder achternamen als Kara, Baysoy, Akin en Akan.’

De dienstplicht

Sahyo: ‘Voor zover ik meegemaakt heb, hebben alle christenen in Turkije het erg moeilijk gehad tijdens hun dienstplicht. We zijn meermaals gepest, geslagen en gediscrimineerd op grond van onze christelijkheid. Als onze voornamen onze achtergrond niet verrieden, dan waren het wel moslims uit onze contreien die ons als christenen wisten te identificeren en oormerken.

Naar Nederland (1980)

‘In maart 1980 was ik in mijn eentje naar Nederland gekomen en ik verbleef bij mijn  familie in Enschede. Ik verliet Turkije met de intentie om me hier permanent te vestigen en een veiligere en betere toekomst op te bouwen voor mijn familie. Zo werd ik op 6 augustus 1980 met mijn vrouw en kinderen herenigd. Per bus kwamen ze via België naar Nederland. Ik ben in 1930 in Sederrie geboren en kwam rechtstreeks uit mijn geboortedorp via Enschede naar Rijssen.’

Van Enschede naar Rijssen

We woonden met meerdere aan elkaar verwante gezinnen onder één dak. Aanvankelijk in Enschede, waar we een eigen huis toegewezen kregen. Korte tijd later werd ons onverhoeds meegedeeld dat we het land moesten verlaten! Als gevolg vonden we een onderkomen in Rijssen. Maar drie maanden later kregen we plots opnieuw te horen dat we het land zouden worden uitgezet.’ 

Yakup: Zo zijn we uiteindelijk hier in Nederland gebleven. We gingen eerst voor twee weken naar de St. Johannes de Apostelkerk in Hengelo en vervolgens enkele dagen naar Denekamp. In die tijd waren er veel kerken die hun deuren voor ons volk wilden openen.

Naar de Ontmoetingskerk in Rijssen

Waarom we uiteindelijk in Rijssen zijn beland, kan ik me niet herinneren. In ieder geval werden we op een avond uit Enschede met auto’s opgehaald, samen met de families Kara en Coga. Het was Tweede Paasdag, 20 april 1981. Onze bestemming was de Ontmoetingskerk in Rijssen.

Een groep vrijwilligers begeleidde ons naar de kerk, maar diezelfde avond verschenen de politie en de media. Koster Staman, die geen weet had van onze komst, werd niet enthousiast toen hij zag dat de kerk gevuld was met vluchtelingen uit Turkije, integendeel. Maar de vrijwilligers, zoals dominee Bouwhuis, hebben ons 199 dagen lang uitstekend verzorgd. 

Na onze opvangperiode in de kerk werden er huizen gebouwd. Wij kregen als eerste de sleutels in december 1981. Mijn vader en een ander gezin wonen nog altijd in die woningen. De gemeente van de Ontmoetingskerk heeft ons echt ontzettend veel gesteund en we zijn haar leden eeuwig dankbaar voor de opvang en alle hulp die ze ons geboden hebben. 

Een eigen gebedshuis en pastoor

Tot ongeveer 1990 bezochten de Syrische Rijssenaren de St. Johannes de Apostelkerk in Hengelo. Daarna kregen we steeds meer behoefte aan een eigen gebedshuis en pastoor. Eerst stelden we de heer Elyas Basmaci aan. Twee jaar lang heeft hij volgens de Syrisch-orthodoxe ritus zondagdiensten gehouden voor ons in een extern kerkgebouw. In 1993, toen we hier nog maar met 30 tot 40 gezinnen woonden, hebben we de St. Ignatius Nurono kerk in Rijssen gesticht. Het is de eerste nieuwbouw kerk van onze gemeenschap in Nederland.

Hoop op remigratie

Sahyo: ‘Mijn kleinkinderen hebben inderdaad geen zicht op terugkeer. Wel voor vakanties of een kort bezoek. Daarvoor heeft ons vaderland gelukkig nog voldoende aantrekkingskracht. Maar een definitieve remigratie en herstel van de dorpen lijkt mij niet bepaald een vraagstuk dat in de komende decennia door de huidige generatie serieus wordt opgepakt en uitgevoerd. Ik hoop dat ik er volledig naast zit!’