image/svg+xml

Terug naar toen: koken op het petroleumstel

Verhaal

Terug naar toen: koken op het petroleumstel

Plaatje bij verhaal: img_0004_-_kopie.jpg

Oma gebruikte het vroeger vaak; het petroleumstel. Om de maaltijd op te koken. Ook het water voor de thee of de afwas werd erop verhit. De brandstof was te koop bij de drogist of bij het petroleummannetje, een kleine zelfstandige die met een kar langs de deuren ging.

Onze (groot)moeders hadden vaak een kolenfornuis en één of meerdere petroleumstellen tot hun beschikking om daarop de dagelijkse maaltijd te bereiden. Het koken op petroleumstellen had zijn charme, het bracht een speciale geur met zich mee die niet iedereen in die tijd waardeerde. Het is juist deze geur die velen in gedachten weer ruiken als ze aan oma’s keuken denken.

Een petroleumstel of oliestel is een kooktoestel dat als brandstof petroleum gebruikt. Het toestel bestaat uit een geëmailleerd reservoir voor de petroleum, waarin één of meer katoenen lonten hangen. Het reservoir is afgedekt met een geëmailleerde plaat met één of meer langwerpige gleuven, waar de lonten doorheen gaan en draaiinrichtingen voor de kousjes.
Bovenop het reservoir is een grijs of groen geëmailleerd opzetstuk geplaatst waarop de pan of ketel kan worden gezet. In de zijkant van het opzetstuk zit een met glas afgedekt kijkgat, waardoor naar de hoogte van de vlam gekeken kan worden. Er zijn verschillende groottes; van één tot vier pitten.

De lont kan omhoog gedraaid worden waardoor de vlam hoger gaat branden en er meer warmte afgegeven wordt. Als het petroleumstel in de keuken brandde, moest er altijd goed worden opgelet dat de vlam niet uit zichzelf hoger ging branden en dan ging walmen, wat nogal eens gebeurde. Voor het doven van de vlam wordt de lont zover naar beneden gedraaid tot de vlam uitdooft.

Op het kleine vuurtje stonden bouillon, runderlapjes of stoofpeertjes urenlang in de keuken zachtjes te koken om uiteindelijk zo zacht als boter gegeten te worden. Dat trekken, stoven en sudderen gaf oma’s gerechten iets heel speciaals.

Met de komst van stadsgas, butagas en later aardgas is deze wijze van koken praktisch verdwenen. Oudheidkamer IJsselstreek bezit nog enkele oude petroleumstellen. Ze vertellen hoe onze (groot)moeders maaltijden bereidden; langzaam, met geduld en een heerlijk eindresultaat.

Auteur:Rondom de Toren, nr. 88, 2011
Trefwoorden:Huiselijk leven, Petroleumstel, Wijhes Museum
Thema's:Huiselijk leven in Overijssel, Huiselijk leven: terug naar toen

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.