image/svg+xml

Carbidschieten Kampen

Verhaal

Carbidschieten Kampen

Plaatje bij verhaal: icoon_9.JPG

Wanneer:
Jaarwisseling

Het lijkt haast een mechanische handeling: carbid in de melkbus, scheutje water erbij, deksel erop, bus op zijn kant, aansteeklont bij de opening aan de onderkant – en kaboem! De jongelui bij het Bolwerk in Kampen schieten met zeven, acht bussen tegelijk. De oorverdovende knal is kilometers verderop nog hoorbaar. Niet voor niets dragen ze gehoorbeschermers. Om de paar minuten klinkt opnieuw een dreun. Even verderop staan twee jongetjes rotjes af te steken. Het principe is vergelijkbaar, alleen hoeven de omstanders hun oren niet af te schermen voor de knalletjes.

Biertje, vuurtje, knalletje

Kampen en carbidschieten lijken onlosmakelijk met elkaar verbonden. Buren en vrienden brengen Oudjaarsdag drinkend en schietend op straat door. In de straten zijn partytenten en muziekinstallaties ingericht. Het carbidschieten begint in de stadswijken en langs de randen van het centrum. ’s Avonds trekken de jongelui op het centrum aan en verwelkomen het nieuwe jaar op uitgaansplein de Plantage en de Oudestraat met de laatste knallen. De tijd dat daarbij menige winkelruit sneuvelde, is voorbij. De overlast is de laatste jaren aanzienlijk verminderd en de veiligheid verbeterd. De deksels zijn voorzien van natgemaakte spijkerbroeken, zodat ze niet meer dan een meter of 10 wegschieten. Ook de zogenaamde vreugdeveuren zijn aan banden gelegd.

 

Gestage opmars

Het schieten met melkbussen vindt zijn oorsprong aan het begin van de 20ste eeuw. De opkomst van veelal coöperatieve melkfabrieken had op grote schaal ijzeren melkbussen in omloop gebracht. Carbid was indertijd ruim voorhanden, omdat de stof gebruikt werd voor fietsverlichting en voor smeedwerk. Afgaande op berichtgeving in historische kranten, lag de bakermat van de zogenoemde donderbussen in Friesland. Van daaruit verspreidde het verschijnsel zich na de oorlog richting Kampen en omgeving. Pas de afgelopen decennia kwam het gebruik ook in andere delen van Overijssel op. Elders schiet men met ballen of een deksel waaraan een koord is bevestigd; soms zelfs met een complete giertank. Bij gebrek aan oude melkbussen, die rond 1980 in onbruik raakten, worden tegenwoordig speciaal voor het carbidschieten zelfs nieuwe bussen gemaakt.

 

In het gezicht getroffen

In de jaren zestig grepen jongeren in Kampen het gebruik aan om te rebelleren tegen het gezag. De jaarwisseling van 1968 bijvoorbeeld liep volledig uit de hand. Het Nieuwsblad van het Noorden meldde: “De Kamper politie heeft in de nieuwjaarsnacht in het oude stadsdeel enige charges moeten uitvoeren tegen nieuwjaarsvierders die de omgeving onveilig maakten door het schieten met melkbussen. De politie werd, toen zij wilde optreden, bekogeld met stenen en flessen, die zelfs vanuit dakramen werden geworpen. Een 16-jarig meisje uit IJsselmuiden, dat familie in Kampen wilde bezoeken, werd door het deksel van een melkbus in het gezicht getroffen en lag bewusteloos op straat, terwijl het schieten doorging. Met een kaakfractuur en een hersenschudding is het meisje in een ziekenhuis opgenomen. Later in de nacht werden door de politie nog enige forse charges uitgevoerd.”

 

Strenger optreden

Na jaren van gedoogbeleid heeft de gemeente Kampen in 2010 maatregelen genomen om de uitwassen tijdens de jaarwisseling tegen te gaan. Na overleg met jongeren, buurtbewoners en andere partijen is het carbidschieten formeel toegestaan, zolang het op een verantwoorde manier gebeurt. Het ontsteken van vuren mag alleen nog in containers. Overtredingen worden bestraft met een boete van 1000 euro. De maatregelen hebben duidelijk effect gesorteerd: het aantal vernielingen is verminderd en de overlast teruggedrongen. Maar luidruchtig blijft de jaarwisseling in Kampen zeker.


Auteur:
Ewout van der Horst

Trefwoorden:Feesten, Oud en nieuw, Project Streekcultuur, Tradities
Locatie:Kampen gemeente
Thema's:Feesten

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.