Bewoners van Het Weijtendaal op bootreis
We schrijven zondag 28 maart 2004. Vijftig bewoners van het zorgcentrum Het Weijtendaal te Wijhe scheepten zich op De Welle te Deventer in voor een vijfdaagse tocht door Nederland aan boord van de Prins Willem Alexander.
De PWA is een vakantie-hospitaalschip, eigendom van de Stichting Varende Recreatie. Alles is aan boord: staf, vrijwilligers, proviand, rolstoelen, medicijnen en sjoelbakken. De weergoden werden muzikaal ondersteund door het optreden van de "Tismawajewentband" uit Raalte. Het weer was dus prima en de stemming zat er meteen goed in. Van zondag op maandag bleef men in Deventer aan boord overnachten.
De volgende ochtend, maandag 29 maart, stak het schip van wal voor de vaartocht over de IJssel, stroomafwaarts richting Zwolle. Om half acht passeerde men Wijhe. Op de Loswal stonden tientallen mensen de opvarenden toe en uit te zwaaien. "Dat was een mooi moment", zoals een van de gasten later in zijn bootdagboek zou schrijven, "ze hebben lang moeten wachten, want we waren ook nog een half uur te laat."
Zolang men over de mooie IJssel vaart heb je de eigen provincie nog niet verlaten. De tocht ging verder langs Kampen en door het Keteldiep. Zelfs toen men "over" het "IJssel"meer voer, was er nog een beetje het gevoel "thuis" te zijn. Aangemeerd in Hoorn was Overijssel evenwel uit zicht verdwenen. Hoorn kent van oudsher een bloeiend cultureel leven en heeft een rijke geschiedenis. "Geschiedenis leeft", ook in deze stad. Er is een groot aantal monumenten bewaard gebleven. De gasten hebben zich door vrijwilligers laten rondrijden om al dit erfgoed van dichtbij te kunnen bekijken.
De volgende dag leidde de kapitein het gezelschap weer over het IJsselmeer, langs Marken en Volendam, richting Amsterdam. Het doel voor deze dag was Schoonhoven in Zuid Holland. Een behoorlijke tocht waar men zes uur over zou doen. Via Amsterdam ging men de binnenwateren op. Het was de dag van de uitvaart van prinses Juliana. Op een groot scherm aan boord konden de opvarenden hiervan getuige zijn. Het dagprogramma werd hierop aangepast.
Ook in Schoonhoven is aan historie geen gebrek. Een bezoek aan Schoonhoven is een reis door het verleden. Bekend geworden is de plaats door de zilverindustrie. Dit is de gasten uit Wijhe niet ongemerkt voorbij gegaan. Of er voor zilveraankopen veel goudgeld is betaald, vermeldt het scheepsjournaal niet. Waar ouderen bijeen zijn, varend of niet varend, bingo moet er gespeeld worden en dat gebeurt dus ook. Iemand wint een leuk kistje en vermeldt dit met trots in zijn dagboek. Wist u dat dit spel in bepaalde regio's in Nederland "kienen" wordt genoemd? In plaats van "bingo" roept men "kien" bij een volle kaart.
In Wijhe wordt er vanouds her nog een bijzonder kaartspel gespeeld, het bostonneren. Ouderen kennen dit nog. In Het Weijtendaal speelt een groep bewoners, samen met mensen van buiten het zorgcentrum, met enige regelmaat dit oude kaartspel. "Boerenbridge" heet het in de volksmond. Dit spel had niet misstaan aan boord van het cruiseschip PWA. In het programma noch in het scheepsdagboek is een vermelding naar dit spel aangetroffen.
Woensdag ging de tocht verder naar Gorinchem, ook wel Gorkum genoemd. Niet rechtstreeks, maar via Rotterdam, een van de grootste havens van de wereld. In dit enorme centrum van overslag, grote zeewaardige transportschepen, containerschepen, de veelheid aan maritieme activiteit, was de PWA maar een klein nieuwsgierig Aagje. Maar dat deerde de watersporters uit Wijhe niet. De PWA schipperde prinsheerlijk tussen dit scheepgeweld door. Iemand dacht zelfs "een schip met zure appels" te hebben gezien, maar gelukkig, het bleef droog. De algehele conclusie was dan ook dat men meer van de haven heeft gezien dan in een gewone rondvaartboot.
In Gorkum was men 's middags om 14.00 uur al weer aan wal. Ook hier oude huizen, oude gevels, monumenten, monumentale kerk, oude toegangspoortjes. Mar ach, het merendeel van de gasten hield het toch maar bij een terrasje met een glaasje. Ook winkelen stond hoog in het vaandel. 's Avonds aan boord een "Diner by candlelight", oftewel "Warme maaltijd bij kaarslicht". U begrijpt: dat viel er in als een preek in een ouderling.
De week is dan al weer voor meer dan de helft voorbij. Donderdag ging de reis oostwaarts, van Gorinchem naar Arnhem. De meest oplettende varensgezel had het al lang gezien: het water rondom, de oevers, de vergezichten kregen weer het vertrouwde karakter van een rivierenlandschap. Stroomopwaarts weliswaar, maar men voelde aan het water dat er weer richting Wijhe werd opgestoomd. Eerst moest Arnhem nog even worden aangedaan. Daar is het IJsselgevoel dan weer helemaal terug.
Nog ver voor Arnhem kreeg de PWA bezoek van een paar controleurs van Rijkswaterstaat. Inspectie! Is het "olieboek" in orde, worden de etensresten goed opgeslagen, is er schoon schip gemaakt, voldoet het schip aan de milieu-eisen, is er niets tussen de wal en het schip gevallen? Gelukkig, geen man overboord. Alles klopte volgens de regels.
Er werd meegedeeld dat vanwege de sterke stroming het schip een tijdlang andersom moest varen. Dit is heel vervelend voor de watergeuzen die last van zeeziekte hebben. Geadviseerd werd om de (rol)stoelen om te draaien, waardoor men het gevoel heeft vooruit te varen. Zakjes om in over te geven konden worden afgehaald bij de bar. Daar aangekomen las men een andere mededeling: 1 april.
Wat is een vakantieweek aan boord van een koninklijk schip zonder bonte avond? Dat is als schipbreuk lijden in het zicht van de haven. Vrijwilligers en personeel zorgden daarom voor een oergezellige dolle laatste avond, waarvan men nog lang heeft nagenoten. Een paar vrijwilligers waren hiervoor zelf uit Wijhe speciaal naar Arnhem gekomen. De avond voltrok zich in een aaneenschakeling van verkleedpartijen, sketches, typetjes uitbeelden en grappen.
De dag na de laatste avond is er een van de terugkeer naar de eigen veilige haven. Het stukje varen van Arnhem naar Deventer werd gebruikt voor een terugblik op deze week. Iedereen had zo zijn eigen herinneringen. Langs Doesburg varende moest een enkeling toch even met weemoed denken aan die prachtige gietijzeren peilschaal, die zo veel jaren met zijn sierlijke vorm en, bij avond, als silhouet boven op de Dijk bij Wijhe heeft staan pronken en nu door Rijkswaterstaat brutaalweg staat opgesteld op het terrein van deze rijksinstelling aldaar. Doesburg pronkt met andermans veren. U begrijpt, er zaten leden van de Historische Vereniging Wijhe aan boord!
In Deventer keerde de wal letterlijk het schip en moest iedereen weer de kade op. Over de weg werd het gezelschap van Deventer naar de thuishaven Wijhe vervoerd. In Het Weijtenaal te Wijhe stond de koffie klaar en kon de hele groep zich tegoed doen aan het eten van pannenkoeken. De vermoeide cruisegangers waren terug in het "behouden huys".