Koninklijk bezoek in 1895

Oktober 2013 is Maand van de Geschiedenis met het thema 'Vorst en volk'. Uit de HCO-collectie een stuk karton met een afbeelding erop geplakt. Achterop van alles geklad. Nummers, data, stempels namen van schenkers, vorige en vroegere eigenaren.

Meestal is de kartonnen achterkant van een afbeelding net zo spannend als de voorkant. Toch keren we hem om.

We zien de Burgemeester van Rooijensingel (vroeger heette dit Klein Weezenland). Rechts is het water nog net zichtbaar. De prachtige villa’s zijn versierd. De vlaggen hangen uit. Vier wagens rijden in een statige stoet met ernaast beveiligingsruiters te paard. Mensen staan aan de kant van de weg. Er wordt met de pet gezwaaid, dienstboden dragen dienstbodenmutsjes, sommige vrouwen lopen in klederdracht, met knipmuts, met de typerende brede strook kant. De meeste mensen (vooral langs de villa’s) dragen deftige kleren met deftige hoeden. Van sommige afgebeelde toeschouwers zijn zelfs de namen bekend.

In de eerste koets zitten regentes Emma en Wilhelmina, koningin in witte jurk en witte hoed. Een hofdame houdt een paraplu op. Waarom? Niemand anders op de foto heeft een paraplu. Tegen de zon? Dit koninklijk bezoek vond plaats begin september.

Een bijzondere foto, hoogstwaarschijnlijk gemaakt door F.W.H. Deutmann. Met  Duitse wortels  was hij de eerste  beroepsfotograaf in Zwolle. In 1865 vestigde hij zich in Zwolle, in een atelier aan de Bitterstraat. Later heeft hij ook een atelier in de Kamperstraat gehad. Deutmann maakte portretten maar ook stadsgezichten. Kennelijk had hij veel historisch besef, want hij maakte opnamen van historische gebeurtenissen.

Foto’s maken was vroeger nog niet zo gemakkelijk. In de tijd dat Deutmann fotograaf was, werkten fotografen met platen glas. Deutmann vervaardigde foto’s met het natte collodion procedé. Deze werkwijze werd van 1880 tot 1940 toegepast. Op de glasplaat werd een chemisch middel, collodion met kaliumjodide aangebracht. Vlak voordat de fotograaf een foto maakte,  dompelde hij de plaat in een bad met een oplossing van zilvernitraat in water. Op deze emulsie kwam als het ware de afbeelding te liggen bij het maken van de foto. De foto werd gemaakt als de plaat nog nat was, en meteen erna moest de foto worden ontwikkeld omdat anders het zout kristalliseerde en de afbeelding zou mislukken. Daarna kon je de afbeelding afdrukken op papier.

Deutmann fotografeerde vanaf 1875 tot 1900 veel  op straat. Deze foto moet wel een buitenkans geweest zijn. Zo te zien moet hij op een balkon gestaan hebben. Waarschijnlijk op de hoek van de Burgemeester van Rooijensingel en de Stationsstraat. Voor ons is het ook een buitenkansje. De foto is gemaakt op 2-4 september 1895 en is misschien wel de eerste keer dat een stoet van het koninklijk bezoek in Zwolle fotografisch werd vastgelegd.

Meer over de Maand van de Geschiedenis op:

http://www.maandvandegeschiedenis.nl/

Door Ester Smit.