image/svg+xml

Huize Hessum en zijn bewoners in Dalfsen

Verhaal

Huize Hessum en zijn bewoners in Dalfsen

Plaatje bij verhaal: hh3-2.jpg

Aan de verloofde van den Heer T. E. J. van der Ketten:

Hartelijk voeren wij’t welkom u tegen
Schoon wij u nimmer nog hadden gezien
Wij nog zoo ras niet beschaamd en verlegen
Nemen de vrijheid u hulde te bien

Zouden wij u en uw welzijn waarderen
En u aan d' ingang van ’t huwelijkspoor
Met uw verloofde niet feliciteren
Neen Baronnetje dat kon er niet door

Welkom hier kom in midden vertoeven
Breng er mijnheer van der Ketten uw groet
Neem er voorloopig besluiten en proeven
Zie hoe u keuken en kelder voldoet

Wilt nu samen den trouwdag bepalen
Lang genoeg heeft uw verkeering geduurd
Zeg binnenkort maar vaarwel aan Westfalen
Denk er om eerlang verwacht u de buurt

Heil u inmiddels jeugdige schoone
Strooi voor de toekomst hier welvaart in ’t rond
Welvaart gezondheid en zegen bekome
Hier in ons midden uw liefdeverbond

Wandel op rozen door Hessemer dreven
Leef hier bijzonder gelukkig gepaard
Smaak er het zoete van’t huwelijksleven
Vindt er als’t ware een hemel op aard.

Met dit welkomstgedicht werd freule Ida M.C.A.J.A. von Martels in 1861 ingehaald als verloofde van de heer Theodorus Everhardus Johannes van der Ketten. Zij vestigden zich op het huis Hessum, dat in 1830 nieuw was gebouwd op de plaats, waar reeds eens een eenvoudig landhuis (spieker) had gestaan. Ida overleed in 1898.

In 1902, na het overlijden van de kinderloos gebleven Theodorus, is het landgoed vererfd aan Alfred C.E.A.M. von Martels, petekind van de laatste Van der Ketten.

Geboren in 1884 te Vreden (Duitsland), verhuisde hij naar Hessum, waar hij tot 1958 bleef wonen. In 1922 verwierf hij het Nederlands staatsburgerschap, waardoor hij de Duitse inlijving in de adelstand verloor. In 1964 werden hij en zijn nakomelingen ingelijfd in de Nederlandse adel. Hij overleed in 1972.

Het huis werd in eerste instantie als herenhuis gebouwd, maar kreeg een agrarische functie toen in 1852 aan de noordkant een stal werd gebouwd. Als landeconoom ging Alfred von Martels zich meer bezighouden met het boerenbedrijf van de erve Rouwenkamp, het oorspronkelijke domeingoed, dat in de Middeleeuwen horig was aan de landheer, zodat het hele landgoed een agrarische eenheid werd.

In 1862 werd het landgoed beschreven als ”een kapitaal heerenhuis, zeer geschikt tot zomer- en winterverblijf, bevattende negen kamers en verdere commoditeiten, annexe paarden- en koestallen, met daarbij gelegen tuin, weid-, hooi- en bouwland en boschgronden,” tezamen groot ruim 47 hectaren.

Het huis Hessum werd in 1950 gerestaureerd ter ere van het voorgenomen huwelijk van jhr. Hubert met mevrouw Marita Felicie Baurichter, waarbij de zijmuren op hoogte gebracht werden en het dak verbouwd van zadeldak tot het schilddak in de huidige toestand. Ook werd aan het comfort van het huis gewerkt door aanleg van centrale verwarming, die alleen met hout kon worden gestookt (arme dienstboden). De open haarden bleven in stand, zodat deze een bijdrage aan gezelligheid en bijverwarming konden geven. Het sanitair werd naar toenmalige maatstaven verbeterd van een bad in een kast op een van de kamers tot een echte badkamer, waarbij de aanleg van stromend water een enorme verbetering was. Daarvóór was in de keuken een pomp de enige watervoorziening geweest. Het bad werd met akers door dienstboden met water gevuld, die in de keuken op temperatuur waren gebracht en daarna naar boven gezeuld.

Tegen de gewoonte in werden vanaf 1852 de bouwhuizen niet aan het voorplein, maar aan de achterzijde van het huis geplaatst, zodat men vanuit de gezellige woonkeuken op het intieme achterplein uitkijkt, geheel in de boerentraditie zicht houdend vanuit de meest bewoonde ruimte op het bedrijf. In deze bouwhuizen waren de veestallen en woning voor de knechten gevestigd. Na een brand omstreeks 1930 in het linker bouwhuis werd dit herbouwd met niet alleen een stal, maar ook met een woning. Het rechter bouwhuis werd in 2002 ingrijpend verbouwd, zodat een  geriefelijke woning op de begane grond kon worden ingericht ten behoeve van jhr. Hubert en zijn vrouw Marita. Op de bovenverdieping werd een aangename bed and breakfastruimte ingericht, natuurlijk met een eigen ingang, bestaande uit enige salonachtige ruimten en twee slaapkamers met eigen badkamers.

Onder het beheer van de familie Von Martels werd het landgoed omgebouwd van herenhuis met boerderij tot boerderij met herenhuis. Het accent werd in de loop van de jaren verlegd van landbouw naar veeteelt, waarbij de nadruk hoe langer hoe meer op natuurlijk en duurzaam evenwichtig beheer werd en wordt gelegd. De noodzakelijke mestboekhouding en de verdere ontwikkeling van het landbouwbedrijf vergen de nodige aandacht van jhr. Maurits von Martels, waarbij het streven is de productiviteit van de veestapel te verhogen met het gezinsbedrijf zonder eigen personeel als uitgangspunt. Loonbedrijven worden ingeschakeld voor de grote mechanische werkzaamheden.

Bewoners

Jhr. Hubert Louis Maria von Martels (1917-2008) was gedurende 22 jaar lid van de gemeenteraad van Dalfsen en was actief in verschillende bestuurlijke functies. Hij had een grote belangstelling voor paarden en was actief in springconcoursen, waarbij hij zowel deelnemer als later jurylid en speaker was. Hij was actief lid van de Heideruiters en werd tot erelid benoemd. Op het landgoed was hij onder meer actief met het fokken van paarden met een stal die tot 15 paarden uitgroeide.

Iedere zondagmorgen werd met het gezin een tocht te paard in de omgeving gemaakt. Natuurlijk werden gasten per rijtuig (brik) van het station van Dalfsen opgehaald. Ook had het boerenbedrijf zijn belangstelling. Hij richtte als een van de eersten in 1969 een loopstal voor de koeien in, ter verhoging van de efficiency.

Uit zijn huwelijk met Marita Felicie Baurichter werden vier kinderen geboren.

In 1952 jhr. Reinoud Alfred Maria, landbouwkundig ingenieur, die als zaadteler in Ridgetown Ontario, Canada, woont.

In 1953 jkvr. Rita Elna Maria, die in 1973 Nederlands in Groningen studeerde en trouwde met drs. Geert Heikens. Hij is ambtenaar bij de Europese Gemeenschappen. Zij wonen in Overijse, Belgisch Brabant.

Jhr. dr. Zweder Rudolf Willem Maria, geboren in 1954, studeerde klassieke talen in Groningen en is wetenschappelijk medewerker aan de Rijksuniversiteit te Groningen. Hij woont met zijn gezin in Glimmen.

Jhr. Maurits Rolof Hubertus Marie werd geboren in 1960 en volgde de middelbare landbouwschool als opleiding tot zijn agrarische loopbaan. Hij trouwde in 1993 jkvr. Aimée Romelia Helene de Blocq van Scheltinga, een van oorsprong Friese familie. Het laatste echtpaar heeft drie zonen: Justus Reinout (1994), Ewoud Livius (1995), Floris Willem Huibert (1998). 

Jhr. Maurits en zijn gezin zijn de huidige bewoners van huize Hessum en beoefenen het boerenbedrijf. Hij is thans gemeenteraadslid in Dalfsen. Hij vervulde veel verschillende bestuursfuncties, onder andere op agrarisch gebied en samen runnen zij een bloeiend bed & breakfastbedrijf in het oostelijk achterbouwhuis.

In Rondom Dalfsen nummer 48 wordt verteld over de afschietplaats van V2’s op het landgoed achter de uitspanning Madrid. Van begin januari 1945 werd een aantal V2’s naar Antwerpen gelanceerd, waarna men de lanceerplaats omstreeks 12 februari naar Mataram verplaatste. De familie Von Martels werd geheel in het ongewisse gelaten, ondanks het feit dat zij een aantal Duitse officieren ingekwartierd hadden. Zij ervoeren het afschieten alleen wanneer er weer een V2 de lucht in ging. Een nare ervaring, vooral omdat er nog al wat raketten problemen gaven en tijdens de lancering weer terug vielen en ontploften.

In 1943 kreeg de familie bezoek van een Belgische graaf, die als geallieerd piloot met zijn vliegtuig in de linker wei vóór het huis neerstortte. Na de oorlog is hij nog eens op bezoek geweest.

Dit artikel is eerder gepubliceerd in Rondom Dalfsen, december 2009. Rondom Dalfsen is het huisorgaan van de Historische Kring Dalfsen.

Auteur:Rien van Santen
Trefwoorden:Bewoningsgeschiedenissen, Huize Hessum, Adel Overijssel
Personen:Ida M.C.A.J.A. Von Martels, Theodorus Everhardus Johannes Van Der Ketten, Alfred C.E.A.M. Von Martels, Marita Felicie Baurichter, Hubert Louis Maria Von Martels, Maurits Von Martels, Maurits Rolof Hubertus Marie Von Martels, Aimée Romelia Helene De Blocq Van Scheltinga
Periode:1830
Locatie:Dalfsen
Thema's:Adel in Overijssel, Wie woonde waar in Overijssel?

Reacties

In de winter van 1945, ik schat in februari, fietsten mijn ouders met hun twee kinderen, ikzelf (3.5 jaar) en mijn zusje (5) door de sneeuw van Zwolle naar Vilsteren. Mijn ouders woonden daar met hun gezin op een boerderij van de familie Koggel. Mijn vader had een meubelhandel in Zwolle in de Diezerstraat ( de Twaalf Apostelen) maar zocht met zijn gezin de veiligheid van het platteland omdat in de handel geen droog brood meer te verdienen viel. Ter hoogte van de lanceer-inrichting (ik weet niet of het Mataram of Madrid was) zagen wij een VII zich in het luchtruim boren en loeiend boven onze hoofden blijven steken. Een paniekerige soldaat beduidde ons weg te duiken in een droge sloot. Zóver kwam het niet want de loeiende sigaar kreeg plots een impuls en verdween achter de horizon. Volgens mijn ouders hebben mijn zus en ik tot Vilsteren gehuild van angst. Al met al vormt deze gebeurtenis één van mijn vroegste herinneringen.
Algemeen door anoniem op 19 Mar 2018 om 19:11:52

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.