Grenzen

Grenzen zijn van alle tijden: landsgrenzen, provinciale grenzen en gemeente grenzen maar ook de grens tussen percelen in een straat of weilanden.

In deze bijdrage gaat het om de grens tussen twee voormalige gemeenten. 

Ambt Vollenhove was een grote plattelandsgemeente tot aan de herindeling met de gemeente Stad Vollenhove. Twee gemeente die ingeklemd lagen door die grote plattelandsgemeente waren de gemeente Blokzijl en Stad Vollenhove. Alles wat buiten de stadsgrens lag was al gemeente Ambt Vollenhove.

In Stad Vollenhove lopen ze nogal eens te hoop tegen de slechte toegangsweg naar de haven en in Blokzijl kon geen woning meer gebouwd worden binnen de stad. De beschikbare ruimte was benut. Net ten oosten van de kern van Blokzijl ligt een eilandje: Rietvink. Kennelijk is er in het verleden een afspraak gemaakt tussen Blokzijl en Ambt Vollenhove dat hier gebouwd kon worden, Blokzijl kreeg weer een beetje adem om aan de vraag naar woningen te kunnen voldoen. Bouwen op andermansgrond. Deze situatie zou in ieder geval tot 1934 blijven voortbestaan. Toen werd de grens verlegd en kwam Rietvink bij de gemeente Blokzijl.

In het archief van Ambt Vollenhove komt een paar keer een opmerking van raadsleden voor over de slechte staat waarin de brug van de Rietvink verkeert, de kosten van herstel komen voor rekening van de gemeente Ambt Vollenhove.

In 1912 was er opnieuw een grenscorrectie tussen de gemeenten Ambt en Stad Vollenhove, die wijziging loopt vooral over kadastrale percelen die minder goed herkenbaar zijn. Niet anders dan met een oude kadastrale kaart binnen handbereik.

In het gemeentearchief van Steenwijkerland worden de raadsverslagen van de voormalige gemeenten bewaard. In de notulen van Ambt Vollenhove komt plm. 110 jaar geleden een nota binnen gericht aan de burgemeester van Ambt Vollenhove van de gemeente geneesheer werkzaam in Blokzijl. Hij heeft geneeskundige hulp gegeven aan een gezin op de Rietvink. Dat was buiten zijn werkgebied en voor dat deel ontving hij geen vergoeding van Blokzijl, het was gemeente Ambt Vollenhove. Dus adresseert hij zijn nota om vergoeding aan het gemeentebestuur van Ambt Vollenhove.

Een ander voorbeeld van het betalen van verpleeg- of zorgkosten was de opname van een kind uit de Rietvink in het doofstomme instituut in Groningen of een vergoeding aan iemand die zijn broer in huis had genomen. Dat laatste valt heden ten dage onder de categorie mantelzorg, er is in dat opzicht anno 2019 niets nieuws onder de zon. 

Dat Ambt Vollenhove wel een grote plattelandsgemeente met als enige dorpskern Sint Jansklooster, verder zijn we vooral buurtschappen en streekjes. Gemeente Ambt Vollenhove zit bij tijd en wijle ook krap bij kas dat komt naar voren als de gemeente Blokzijl een bedrag van 8.500 gulden vordert van de gemeente Ambt Vollenhove. Kosten die verband houden met de aanleg van de spoorweg Zwolle - Blokzijl. Voor de aanlegkosten staan de gemeenten die aan deze spoorlijn liggen garant zo ook Ambt Vollenhove. Een bedrag van 8.500 gulden op tafel leggen kost de nodig hoofdbrekens, de begroting en rekening van deze gemeente laat een jaarlijks bedrag zien van plm. 18.000 gulden. Goede raad is duur maar een goede buur is beter dan een verre vriend. 

Het gemeentebestuur van Ambt Vollenhove biedt een grenscorrectie aan ter waarde van 8,500 gulden, Ambt een stukje kleiner en Blokzijl heeft zijn geld. Deze grondruil kon alleen na verkregen toestemming en voorafgaand overleg met het College van Gedeputeerde Staten plaatsvinden. Dat zou heden ten dage niet anders zijn. 

Wie nu vanuit de Kerkstraat naar de Rietvink loopt zal zich niet direct bewust zijn van dit historische gegeven. Dankzij de nota van de gemeente geneesheer van Blokzijl en kaartmateriaal kan de belangstellende hiervan op de hoogte komen. Aan de hand van hetzelfde kaartmateriaal is te zien dat er ook een grenswijziging plaats heeft gevonden tussen de gemeenten Ambt en Stad Vollenhove. Stad Vollenhove lag vooral ingeklemd en had zelfs geen directe zeggenschap over het havengebied omdat dit grondgebied van Ambt Vollenhove was. In 1933 komt de haven binnen de gemeente Stad Vollenhove te liggen. 

In de gemeente Ambt Vollenhove wordt altijd met enige argwaan gekeken naar een schrijven van de Commissaris van de Koningin als het om een grenscorrectie gaat en het initiatief daartoe bij de provincie ligt. Kennelijk voelt de gemeente zich een beetje bedreigd in het zelfstandige voortbestaan. Aan die zelfstandigheid zou pas tijdens WO II een einde komen.

bijdrage geplaatst: 23 januari 2019

afbeelding Rietvink Blokzijl: auteur

bron: Notulen gemeenteraad Ambt Vollenhove, boek 28.7