70 jaar Molukkers in Overijssel

70 jaar Molukkers in Overijssel. In 29 interviews vertellen Molukkers over de pijn uit het verleden, de behoefte aan erkenning en excuses en de mooie kansen voor de toekomst. Aflevering 16: Lucas Labobar uit Rijssen.

Paspoort:

Naam: Lucas Labobar
Geboortedatum: 3 april 1981
Woonplaats: Almelo/Rijssen
Wie is je vader: Anton Herman Labobar
Wie is je moeder: Josephina Batlajeri
Burgerlijke stand: Getrouwd, drie kinderen
Behoort tot de derde generatie Molukkers in Nederland
Beroep: ambtenaar bij de gemeente Almelo

,,Ik ben in de Molukse wijk in Rijssen geboren en dat vertel ik altijd vol trots. Ik was 24 jaar toen ik de wijk verliet. Oom Badmas stimuleerde mij en zei: ‘Je moet de wijk ook eens uit gaan om de wereld vanuit een ander perspectief te bekijken. Dat heb ik gedaan, ik woon nu al jaren met mijn gezin in Almelo. Maar eerlijk is eerlijk, mijn behoefte om terug te keren naar de wijk is nog steeds heel sterk.”

‘Je moet niet altijd in de achteruitkijkspiegel kijken’

Het is die grote onderlinge saamhorigheid die in de Molukse wijken heerst. Lucas verhuisde in zijn jeugd één keer binnen de Rijssense wijk en dat was om dichter in de buurt van opa te wonen. Zo konden ze hem, bij het ouder worden, beter ondersteunen. Het is óók de Molukse geschiedenis, die in de wijk voelbaar en tastbaar is. In het stichtingsgebouw hangt aan de wand een statieportret van alle Molukse mannen van de eerste generatie, met hun vrouwen. Ze vertelden weinig tot niets over hun verleden als KNIL-militair. En ondanks het feit dat ze zo weinig vertelden, was hun verdriet en pijn goed te zien en bijna tastbaar.
Niemand van de mannen leeft meer, enkele vrouwen nog wel. Lucas kan lang naar deze foto turen. ,,Zij hebben hun strijd hier geleverd en hebben nu hun rustplaats. Wij, de derde generatie, heeft weer onze eigen strijd te voeren.”

De wijk
Hij duidt op de perikelen in de Rijssense Molukse wijk, gebouwd in 1961. De wijk bestaat uit vijfentwintig huizen aan de Graaf Ottostraat en de De Ruyterstraat. In de wijk staat een kerk en het wijkgebouw van de stichting Teripang. De woningen voor alle Molukse wijken in Nederland vielen in de jaren ’60 onder de Dienst der Domeinen, die de roerende eigendommen van de Nederlandse staat beheerde. Ergens in de jaren ’80 werd het eigendom naar de woningstichtingen overgeheveld. Wat Lucas betreft ging het daar mis. ,,De huurwoningen in Rijssen zijn nu eigendom van Viverion en die woningbouwvereniging hanteert een inkomenstoets. In sommige gevallen worden Molukkers afgewezen voor een woning in de Molukse wijk omdat ze te veel verdienen. Onbegrijpelijk! De maatregel is ook in strijd met de speciale status die de Molukkers in 1961 gekregen hebben. Daar beroepen wij ons op. Die inkomenstoets moet er af, zodat het voor iedere Molukker die dat wil mogelijk is om zich in de Molukse wijk te vestigen. ”

Samenwerkingen
Lucas Labobar is inmiddels bestuurslid van de stichting Teripang in Rijssen geworden. Hij wil de handen uit de mouwen steken en vooruitkijken. ,,Je moet niet altijd in je achteruitkijkspiegel kijken. Als je dat wél doet, dan kom je niet vooruit. We mogen de geschiedenis nooit vergeten, maar we moeten er juist kracht uit putten om naar de toekomst te kijken.”
Als het gaat om de Molukse wijk in Rijssen wil Lucas gaan kijken naar samenwerkingen; met de gemeente en met verenigingen en stichtingen. ,,Neem ons stichtingsgebouw. We hebben twee jaar geleden een culturele dag gehouden voor de hele bevolking. Het was er bomvol. Goh, zei iemand uit Rijssen, ik woon hier al m’n hele leven, maar ik ben nog nooit in de Molukse wijk geweest. Toen wist ik: hier liggen echt mooie kansen voor samenwerking. Denk aan koorrepetities, dagbesteding en vergaderingen en activiteiten van verenigingen. Kortom, we willen ons gebouw openzetten voor de hele Rijssense gemeenschap. Dat ondersteunt het wijkbehoud, biedt mogelijkheden voor meer en betere samenwerking én we kunnen onze Molukse geschiedenis uitdragen en op de kaart zetten.”

Heimwee
Lucas is al 24 jaar samen met zijn vrouw, woont in Almelo, maar heeft nog elke dag heimwee naar ‘de wijk.’ ,,Als ik in de wijk ben, dan ervaar ik de grote band met Molukkers die daar wonen. We delen dezelfde pijn en ook dezelfde vreugde. En dezelfde herinneringen aan onze geschiedenis. Het is in de wijk: mét elkaar en vóór elkaar. Genieten van het samen zijn, vaak met meerdere families bij elkaar. Ik vind het belangrijk dat we onze cultuur blijven behouden. Toen ik als kind opgroeide in de Molukse wijk in Rijssen, hingen de touwtjes uit de brievenbussen. Alle kinderen speelden op straat. ‘Mam, ik ga naar de wijk, zei ik dan. En daarmee bedoelde ik het pleintje en het stichtingsgebouw, een klein eindje verderop.

Jeugd
,,Ik heb geen goede jeugd gehad, integendeel. Mijn vader werkte in de bouw en had moeite om de eindjes aan elkaar te knopen. Mijn moeder kampte met psychische gezondheidsproblemen. Ik ben voor een deel opgegroeid en opgevoed door oom Badmas en tante Annie. Daar ben ik dankbaar voor!”
Lucas was een beetje een einzelgänger, een gevoelige jongen. Toen de Oranjeschool in Rijssen na een inbraak in de fik werd gestoken en tot de grond toe afbrandde, was dat een traumatische ervaring voor hem. ,,Ik was 8 jaar en de school, mijn veilige haven, was ineens veranderd in een hoopje as. We werden, ter overbrugging, op De Klimtuin geplaatst. En toen de nieuw gebouwde Beatrixschool klaar was, moesten we wéér verhuizen.
Op het schoolplein waren er veel vechtpartijtjes. Ook ik hield me vaak niet aan de regels. Ik was eigenlijk altijd kwaad en tegendraads in die tijd, altijd zoekend ook. Dat had vooral te maken met hoe ik ben opgegroeid. Ik had in mijn jeugd weinig steunbronnen.”

Studeren lukte niet, Lucas raakte een tijdje helemaal van het pad af en belandde in de jeugdgevangenis. ,,Ik werd in de Molukse wijk niet met de nek aangekeken, maar ik was dan ook niet de enige uit de wijk die vastliep. Het leek alsof ik pas kon leren als ik met m’n hoofd tegen de muur liep. Gelukkig keerde het zich ten goede toen ik mijn vrouw leerde kennen. Ik ben gaan studeren en heb m’n hbo-diploma maatschappelijk werk gehaald. Sindsdien werk ik in de hulpverlening. Op dit moment ben ik werkzaam als ambtenaar voor de gemeente Almelo.

Vader zijn
Dat mijn vrouw op m’n pad kwam, heeft gezorgd voor een kentering in mijn leven. Alles keerde zich ten goede. Achteraf realiseer ik me dat mijn worsteling grotendeels te maken had met de manier waarop ik ben opgevoed. Daardoor zat ik niet op de juiste rails. Ik moest het leven op de harde manier leren, maar wil voor mijn eigen kinderen een warme vader zijn. Een respectvolle vader, die hen meegeeft dat je mag zijn zoals je bent. En ik wil hen leren dat je je eigen pijn altijd kunt hergebruiken en omzetten in positieve energie.”

Zowel in mijn rol als vader als in die van bestuurslid van de stichting Teripang, is het doorgeven van de Molukse geschiedenis voor mij belangrijk. Het onrecht wat de Molukkers is aangedaan willen we anno 2021 rechttrekken, vanuit eer en respect naar de vorige generaties.