Na de oorlog vechten we gewoon door

De ontwrichting van de maatschappij is na vier jaar wereldoorlog niet gering, daar helpt ook Nederlands neutraliteit niet veel tegen. Politiek, wereldbeschouwelijk valt er veel na te denken over een nieuwe koers – maar er moet ook armoede bestreden worden. Vlak na elkaar worden in Zwolle twee initiatieven genomen, die richting moeten geven. Het ene initiatief is een lezing met aansluitende discussie, georganiseerd door Ds. Van Noppen, waarbij de spreker, dr. K. Brouwer, de gewenste toekomst onder christelijk perspectief beziet, hij trok er een stampvolle zaal mee. Het andere initiatief is een tentoonstelling in Odeon: overleven in tijden van armoede. Die leverde gelijk ruzie en gedoe op.

Maar eerst de christelijke lezing. De heer Brouwer ging uit van het begrip solidariteit, wel wetende dat je dat begrip al naar gelang de doelgroep heel verschillend kunt invullen. Zo wordt het gekaapt door de socialistische vakbeweging, die er eenheid binnen de arbeidersklasse mee wil beschrijven. Maar pal daar tegen over staat de leer van de Manchesterschool, een vorm van extreem individualistisch liberalisme waarvan de spreker meent, dat die al lang weer over het hoogtepunt heen is. Honderd jaar later kan men alleen maar verzuchten: hij moest eens weten… De solidariteit van de arbeiders-vakvereniging kan de heer Brouwer ook maar zeer gedeeltelijk bekoren, want die blijft beperkt door de klassenstrijd tot een solidariteit van socialisten onder elkaar. Daarmee is die kwalitatief altijd minder dan de christelijke solidariteit, want die is echt ‘allen voor allen’. Dus voor Christenen zou het perspectief duidelijk moeten zijn: Elke vorm, waarbij niet het geheele volk solidair is, is voor het Christendom onvolkomen en kan zonder bezwaar van zijn kant plaats maken voor een betere. Maar ja, wat die betere maatschappijvorm dan zou moeten inhouden, dat vermeldt deze theorie niet. Verder dan een alomvattend solidair Christendom reikt de visie niet – al kan het natuurlijk slechter.

Nee, dan is het initiatief van de Zwolse vrouwenvereniging een stuk praktischer. Die organiseert in Odeon een bezuinigings- en besparingstentoonstelling, waar vooral onze huisvrouwen kunnen leren, hoe ze met de heersende schaarste en armoede moeten omgaan. Maar ach, er ontstaat al direct onvrede, die zelfs uitmondt in een heuse ‘bitch fight’. Bij de opening heeft burgemeester Van Royen de grap gemaakt, dat de vrouwenkiesvereniging met deze tentoonstelling overtuigend heeft aangetoond, dat de Zwolse vrouwen hier al heel wat te kiezen hebben. Een inderdaad nogal seksistische grap, die dan ook helemaal verkeerd valt bij de dames, te meer omdat het vrouwenkiesrecht helemaal niets met deze tentoonstelling te maken heeft. De Zwolse voorzitster van de vrouwenkiesrechtvereniging laat zich de kans niet ontgaan daar fijntjes op te wijzen en in een ingezonden brief gelijk ook maar gehakt te maken van de hele tentoonstelling. Er worden veel producten aangeboden tegen veel geld – het is maar een commerciële bedoening. Ze vertelt hoe het beter had gemoeten: We hadden gehoopt hier te zien hoe we van resten en overschotjes smaakvolle kussens en andere kleinigheden konden maken om onze huizen gezellig te maken. Hier waren op hun plaats geweest de warme pantoffeltjes, gemaakt van wol van een uitgehaalde kindermuts en de stevige vilten huisschoentjes, gemaakt uit vader’s ouden hoed. Dat was er dus allemaal niet, de organiserende dames sturen gelijk een antwoordbrief waaruit moet blijken dat de tentoonstelling in handen gegeven was van de redactie van het vrouwenblad “Voorwaarts”, weliswaar in samenwerking met “Het comité voor maatschappelijke opvoeding en voorlichting uit den Nederlandschen Bond voor Vrouwenkiesrecht”, onder presidium van Douairière van Heerdt tot Eversberg – Quarles van Ufford. Dus toch vrouwenkiesrecht, zij het onder leiding van zéér oude adel. De tentoonstelling wilde bijdragen aan het tot stand brengen van iets goeds door de handeldrijvende en industrieele middenstanders, daar gaan we dus geen ruzie over maken!