Gemeentelijk monument, Elektriciteitshuis Benedendijk bij 14 te Olst

Adres Benedendijk bij 14 8121 AD Olst

Inleiding

Het elektriciteitshuis is in circa 1925 gebouwd in opdracht van G.E.B. Olst. Diverse ingangen zijn later gewijzigd. Het pand is gelegen aan een kruising nabij de dijk.

Beschrijving

Het elektriciteitshuis staat op een rechthoekige plattegrond en telt een bouwlaag. Het schilddak is met pannen gedekt en heeft een piron op de hoeken.

De gevels zijn opgetrokken in machinale baksteen en worden gekenmerkt door strekken, kruisvormige ventilatie-openingen met keramische ventilatiekappen en tanden.

De lange gevel kent twee lisenen met verticaal geplaatste bruingeglazuurde bakstenen.

Waardering

Het elektriciteitshuis is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische, cultuurhistorische, stedenbouwkundige en zeldzaamheidswaarden:

• voor de geschiedenis van de elektriciteitsvoorziening van Olst-Wijhe
• als voorbeeld van een nutsgebouw uit 1925, in het bijzonder als voorbeeld van een  transformatorhuisje. Het transformatorgebouw is uitzonderlijk in zijn omvang
• vanwege de architectonische details als de pironnen en baksteenornamentiek
• vanwege de redelijke gaafheid van het exterieur
• vanwege de beeldbepalende ligging aan een kruispunt

Historie

In 1916 werden Olst en Boskamp als eerste dorpen in de vroegere gemeente Olst aangesloten op het elektriciteitsnet van de N.V. IJsselcentrale te Zwolle. Een schaars lichtpunt tijdens de donkere jaren van de Eerste Wereldoorlog. De stroom werd via hoogspanningskabels naar een transformatorzuil bij de Rijksstraatweg getransporteerd, gelegen ter hoogte van de Hendrik Drosstraat, en van daaruit overgebracht naar gemeentelijke transformatorzuilen die zich op de hoek van de Aaldert Geertsstraat-Hendrik Droststraat en bij de kerk van Boskamp bevonden. De gemeente verdeelde vervolgens de stroom over de gebruikers. Daarvoor moesten speciale voorzieningen in de woningen worden aangebracht, waaronder stroommeters. Ook een deel van de straatverlichting ging over op elektriciteit.

De zuilvormige transformator aan de Rijksstraatweg, gebouwd in 1916, noemde men "peperbus". Ze is nog op oude foto's te bewonderen. Omstreeks 1925 werd de zuil afgebroken en vervangen door het huidige elektriciteitshuisje, dat is gebouwd in opdracht van het toenmalig Gemeentelijk Energiebedrijf van Olst. De afgebroken transformatorzuilen in Olst-dorp en Boskamp zijn niet vervangen.

Bronnen:

- Bron onderdeel waardering: Het Oversticht, kennis- en adviescentrum ruimtelijk kwaliteit

-Bron onderdeel historie: -J.D. Hilferink, Geschiedenis van Olst, september 2009

Foto: eigen foto historische vereniging Olst