image/svg+xml

Bert Rakhorst: 'Er was een scherp onderscheid tussen de boeren en knechten langs de IJssel'

Verhaal

Bert Rakhorst: 'Er was een scherp onderscheid tussen de boeren en knechten langs de IJssel'

Plaatje bij verhaal: 4_paardenknecht_boerkolk.jpg

'Wat wij aan personeel in dienst hadden? We hadden een grote knecht, een kleine knecht, een paardenknecht en twee dienstmeisjes. Het personeel werd ieder jaar van mei tot mei ingehuurd. De grote knecht regelde de werkzaamheden op de boerderij. Hij genoot het meeste aanzien van het personeel. De kleine knecht was jonger: hij kwam net van de lagere school. Hij hielp met melken en zorgde dat alles klaar stond. Hij verdiende heel weinig. Zijn ouders waren al blij dat ze een kostganger minder hadden. De paardenknecht deed alles wat met de paarden te maken had. Hij verzorgde ze en ploegde of egde het land. De dienstmeisjes en beide vaste knechten woonden in huis. Er was een trap naar boven. Links bovenaan de trap sliepen de knechten; recht de dienstmeisjes. Ze vergisten zich nog wel eens een deur. Per ongeluk raakte zo’n meisje dan in verwachting. Voorbehoedsmiddelen waren er nog niet.

Naast de knechten hadden we drie arbeiders in dienst: de broers Eppe, Jan en Hendrik Roker. Ze woonden aan de weg naar Heerde op een klein boerderijtje en kwamen ’s ochtends om acht uur. Ze maaiden graan, rooiden aardappels… Het waren een soort seizoenarbeiders. Ik was niet zo’n makkelijk jongetje. Als ik straf kreeg werd ik in een kast op de deel gestopt: een hele grote kast waar Amerikaanse veekoeken in werden bewaard. Achteraf was dat een rare straf. Ik was nog klein. Mijn moeder was nogal streng. Maar je moet dat in die tijd zien. Ik was best een beetje bang als ik in die donkere kast opgesloten zat. Ik weet nog dat ik met mijn voet dan tegen de deur drukte zodat er een beetje licht door de spleet viel. De broers Roker zaten tussen de middag op de deel te eten. Ik wist precies wie ik hebben moest: “Eppe, laat mij eruit!” Hij zei: “Dat kan ik niet doen. Je moeder wil het niet hebben.” Ik zei: “Eppe, heel even, want ik moet pissen.” “Nou, heel even dan.” Dan was ik weer weg.

De verhouding tussen de boeren en knechten langs de IJssel was totaal anders dan hier. Daar was een scherp onderscheid, wat mij persoonlijk tegen de borst stuitte. Je kunt er niet over oordelen, want het was een totaal andere tijd. In onze boerderij zat een hele grote keuken. Daar aten we tussen de middag warm. In de ene hoek stond een tafel waar de knechten en de dienstmeisjes aten. In diezelfde keuken zaten mijn vader, moeder, broer, zus en ik aan een andere tafel te eten. Dat kenden ze hier in Enschede niet. Het was daar niet vreemd, omdat het van vroeger uit zo was. Het verschil was toen veel groter. Ik denk dat het personeel zich daar prettiger voelde dan bij ons aan tafel. De arbeiders aten op de deel hun meegenomen boterhammen op.'

Trefwoorden:Personeel, Project Streekcultuur, Bedrijf
Periode:1930-1950
Locatie:Salland
Thema's:Personeel

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.