De straat, het dorp, de stad

Hoe herkenbaar is het straatbeeld van nu ten opzichte van plus minus 20 of 30 jaar geleden?

Wim Sonneveld zong ooit het liedje: ,,Het Dorp".

Een korte passage uit dit lied: Thuis heb ik nog een ansichtkaart/ waarop een kerk een kar met paard.....

Twee regels die direct een bepaald sfeerbeeld oproepen. Wat geschreven en gezongen wordt over Het Dorp maar onduidelijk is welk dorp en daarmee kan het ieder dorp maar ook iedere woonomgeving zijn kan ook van toepassing zijn op een stad. Bij sommige bijdragen staat wel eens een verwijzing naar de website Topotijdreis. En iedereen die daar wel eens naar kijkt kan 200 jaar topografische geschiedenis aan zich voorbij laten gaan. Dorpen en Steden veranderen. Vooral na 1960 groeide steden en dorpen bijna explosief. In dorpen verdween de kleine middenstand verdween en de supermarkten kwamen er voor in de plaats. Het is bijna onvoorstelbaar dat er in het Groningse dorp Niehove (beschermd dorpsgezicht in Middag Humsterland) ooit 15 winkeltjes zijn geweest. Alleen het dorpscafe, met een uitstekende keuken, overleefde de kaalslag.

Maar wat heeft Wim Sonneveld nu met het hier en nu te maken? Hij bezingt een situatie die er niet meer is, een kar met paard is uit het straatbeeld verdwenen. En dat maakt het beeld ook wel weer uniek als het in beeldvorm zou zijn vastgelegd. Die verandering die zich geleidelijk aan heeft voltrokken staat misschien nog het geheugen gegrift.

Onlangs liet iemand een foto zien van een straat uit 1958, de enorme auto die er op staat is uit het straatbeeld verdwenen verder was de straat in dat jaar helemaal verlaten. Op de afbeelding die bovenaan deze bijdrage staat valt het het aantal auto's nog mee, sterker nog bij wijze van uitzondering stond er op dat moment niet een auto op de Noordersingel. Toch zijn er straten waar de rij geparkeerde auto's het beeld zullen gaan overheersen omdat het autobezit in de afgelopen decennia enorm is toegenomen. 

Op de afbeelding een geheel willekeurige straat in Steenwijk, in de wijk Torenlanden. Woningen die nu plm. 100 jaar oud kunnen zijn. De hele verandering die in het liedje van Wim Sonneveld wordt bezongen hebben deze woningen aan zich voorbij zien trekken. De woningen zijn zelf ook aan verandering onderhevig misschien wat minder aan de buitenkant maar wel achter de voorgevel. Woonconfort is tenslotte belangrijk, nu is er een c.v. en niet langer een kolenkachel, er is een badkamer in plaats van een lavet.

In de komende jaren, want zo'n omvang project is het wel, zullen meerdere straten in heel Steenwijkerland in beeldvorm worden vastgelegd. Niet alleen de straat maar ook de panden, bomen, de singels, wat was er in een stad of dorp zo in het 1e kwart van de 21e eeuw. En wat straks veel interessanter is: is er ouder beeldmateriaal beschikbaar waardoor de veranderingen zichtbaar kunnen worden gemaakt? En vervolgens wat laat deze generatie na aan de volgende generaties?

Wat is er zoal te zien op de afbeeldingen: eigenlijk de meest alledaagse dingen. Het verkeer, pratende buurtbewoners en wat ook bij dat dagelijkse leven hoort zijn een trouwstoet, een uitvaart en een verhuizing. Vroeger verhuisde je het schamele huisraad met een handkar nu met een goed geoutilleerde verhuiswagen of op zijn minst met een bestelbus.  

Om alvast een voorproefje te zien van de beeldcollectie die gaat ontstaan kunt u alvast een kijkje nemen in de rubriek: Foto's kaarten en prenten van het gemeentearchief Steenwijkerland, dan komt u vanzelf bij de beeldbank. Momenteel zijn er plm. 3500 afbeeldingen zichtbaar gemaakt. Daar staan ook woningen in die er nu al niet meer staan. Wie wekelijks de gemeentelijke berichten leest zal het niet ontgaan dat er wel eens een sloopvergunning wordt aangevraagd. Rijtjes woningen in Sint Jansklooster, Steenwijk en Vollenhove zijn het meest aansprekend maar ook losse woningen verdwijnen ineens uit het straatbeeld vaak ergens in het buitengebied. Vaak wordt de op de vrijkomende kavel ook wel weer een woning gebouwd maar er is nauwelijks enige overeenkomst tussen oud en nieuw. 

Misschien heeft u nog fotomateriaal in huis waarvan het de moeite waard zou kunnen zijn om dat bij het archief te laten digitaliseren. 

bijdrage geplaatst: 30 augustus 2018

afbeelding: auteur