Blankenham een rustig dorp

Blankenham, een kleine gemeenschap aan de oever van de Zuiderzee

Nu alle inwoners van Blankenham tussen 1811 en 1939 terug te vinden zijn via de site van de gemeente Steenwijkerland dankzij het digitaliseren van de bevolkingsregisters is de volgende stap aan de beurt.

Blankenham is een lintdorp gebouwd naast de dijk waar de Zuiderzee tot 1932 tegen aan klotste. Maar in 1825 bij de storm aan de binnenkant zijn sporen nog steeds heeft nagelaten, te zien aan de verschillende kolken.

Wat speelde zich af in deze kleine gemeenschap.

Blankenham bestond uit de Kerkbuurt (eigenlijk de kern van de gemeente) Lageweg en Rondebroek telde plus minus 570 inwoners. Het politieke leven speelde zich af in Kuinre waar het waaggebouw tevens dienst heeft gedaan als stadhuis van Kuinre en gemeentehuis van Blankenham.

De gemeenteraad speelt een belangrijke rol in het burgerlijk leven en de agenda's en verslagen zijn bewaard gebleven. De raad telde zeven leden waarvan twee leden tevens wethouder waren. De burgemeester was tevens gemeentesecretaris.

De jaarlijkse cyclus is herkenbaar voor iedere gemeente in Nederland: de begroting en de rekening die ieder jaar wordt opgesteld en besproken.  

De kleine onderwerpen gaan over het benoemen van leden voor de Commissie tot wering van het schoolverzuim, of de Commissie tot toezicht op het lager onderwijs. De staat van onderhoud van de schoolgebouwen in de Kerkbuurt en de Lageweg en de benoeming van onderwijzend personeel of een ambtenaar ter secretarie.

Maar dan kondigt de burgemeester ineens twee onderwerpen aan die toch boven het dorpse niveau uitstijgen: verharding van de Lindedijk en de aanleg van een electriciteitsnetwerk in de gemeente. De aanleg van een netwerk komt ter sprake omdat de burgemeester van meerdere kanten rond hoorde gaan dat het tijd werd dat ook Blankenham van stroom zou worden voorzien.

De gemeente gaat niet over één nacht ijs. Er wordt advies gevraagd en uitgebracht door de directeur van de IJsselcentrale die een positief advies afgeeft. Er zijn in 1924 mogelijkheden om Blankenham aan te sluiten op het netwerk van de IJsselcentrale en daarmee te voorzien van stroom.

1924 is rijkelijk laat maar dat zal ook komen door de excentrieke ligging van het dorp, veel bebouwing is er niet en grote afnemers zijn er evenmin. Dat maakt dat het aanleggen van een netwerk een kostbare aangelegenheid is. Hoogstwaarschijnlijk moet er een kabel worden doorgetrokken vanuit Blokzijl. Helaas geeft het advies niet aan om ook Kuinre direct mee te nemen bij dit werk. Wel wordt er in 1925 een verbinding gemaakt met een aantal woningen langs de Lindedijk vlak in de buurt van Slijkenburg. Ook al is er nu een stroomvoorziening in het dorp dat wil nog niet zeggen dat iedereen daar ook direct gebruik van maakt. In een brief aan de gemeenteraad wordt door de Hervormde kerk gevraagd om in één van de schoollokalen aan de Kerkbuurt na schooltijd gebruik te mogen maken van de nu aanwezige lichtvoorziening.

Behalve dat er stroom komt in het dorp betekent dit ook het afscheid van een tijdperk van olielampen als openbare straatverlichting. Blankenham heeft het tijdperk van gasverlichting overgeslagen. Andere gemeenten maakten de overstap van olie naar gas en vervolgens electriciteit en moesten dus twee keer een voorziening aanleggen. Die omschakeling heeft Blankenham niet meegemaakt, waarmee duidelijk wordt dat enige vertraging en bezinning ook een voordeel kan zijn voor de gemeentelijke uitgaven.

Over de gemeentelijke uitgaven, de kas werd iedere twee maanden gecontroleerd en daarvan werd verslag gedaan aan de gemeenteraad. En een begrotingswijziging klein of groot moest ook door de gemeenteraad vastgesteld worden, heden ten dage is dat niet anders al zullen de bedragen van een andere orde zijn.

In Blankenham ging het bijvoorbeeld om een begrotingswijziging van 7,5 cent en een groter bedrag van 19,64 gulden. Op een jaaromzet van nog net geen 9.000 gulden moest je wel op de kleintjes blijven passen. 

Periodiek komt er ook een verslag of brief van de directie van de stoomtramlijn Zwolle - Blokzijl op de vergadertafel. Tijdens één van de vergaderingen vraagt de directie of de gemeenten aan deze tramlijn de directie willen steunen om passagiers in Zwolle tot aan het station van de Staatsspoorwegen (het huidige station Zwolle) te mogen brengen. Het station van de tramlijn lag aan de noordzijde van de singels waar ook een andere stoomtram eindigde. Voor passagiers betekende dat veel ongemak als je verder het land in wilde reizen, met een koets of lopend naar het station en de bagage meenemen of laten brengen.

Blankenham wist tot aan de herindeling met Kuinre en Oldemarkt in 1973 een zelfstandige gemeente te blijven en zou toen opgaan in de gemeente IJsselham.

Verhaal geplaatst: 18 december 2015

Afbeelding: Kerkbuurt Blankenham medio 1900

Foto: Beeldbank Gemeentearchief gemeente Steenwijkerland