Het was er goed
Althans in onze herinnering, nostalgie gevoelens over lang vervlogen tijden en even veel onvervulde dagdromen. Bijzondere gang van zaken, nee amper, althans niet waar lang over gesproken werd.
In het dichte bladerdek van linde en kastanje bomen die de dorpsstraat een bijzondere fleur gaven wisten roddels - van horen zeggen - zich razendsnel te verbergen. Hier geen Nedersaksisch taalgebruik maar vooral door de jeugd eigen onbegrijpelijke “bargoens “ dialect. Geen streektaal of dorpsvoertaal, zeker weten, ieder zijn eigen steenkooluiting en aangeboren mengelmoes uit diverse wind- richtingen van het land.
Maar toch ondanks de aangeboren taal, wij begrepen elkaar zonder veel woorden. Als jeugd bleven we van elkaars reilen en zeilen op de hoogte, na schooltijd soldaat spelen, vriendinnetjes als verpleegster met heel veel ernstig gewonden in een ver achteraf veldhospitaal. Burenplicht zo elders in de provincie hier geen wet van Meden en Perzen. O jawel, zo te hooi en te gras wanneer er extra handen nodig waren kenden buren elkaar.
Dorpsdokter trouwe bezoeker bij nacht en ontij, op zijn fiets naar ver afgelegen boerderijen aan donker onbegaanbare modderwegen. Toch wist hij troost en bemoediging te brengen bij zijn oude patiënten die niet wisten dat “roobeten” bij de stoelgang zo’n kleur gaf.
TBC patiënten werden dicht bij huis in een draaibaar huisje verpleegd met veel zon en licht, een remedie tegen deze gevreesde ziekte. Tot op hoge leeftijd bleven mensen in hun vertrouwde huis wonen, veel boerderijen kregen een ander aanzien. Een soort aanleunwoning voor va en moe werd gebouwd om hun laatste dagen oud en der dagen zat in peis en vree te slijten.
De “manluu” in het dorp zorgden voor een paar harde “God zij met ons” rijksdaalders als week inkomen. Omliggende textielindustrieën zorgden voor arbeidsplaatsen zoals Ankersmid in Deventer, Ten Cate in Nijverdal, Hevea schoeisel fabriek in Raalte en enkele exportslagerijen in de omtrek. Ons eigen “N.IJ.L.” ijzerfabriek waar in het verleden klinknagel verbindingen werden toegepast, in verre omgeving als een zwaar attellerie geschut te horen.
Timmer en bouwbedrijven speelden een belangrijke rol in de werkgelegenheid.
Om dit alles gesmeerd te laten draaien: op elke straathoek voor nathalzen een cafévoorziening. Maar toch de algehele tendens: “armoe kom bi”n en vedriet gaot zit’n”.
Een enkeling moest een fiets voor zijn werk, een belastingplaatje sierde zijn rijwiel veelal met een gat er in ,daar er geen rijwielbelasting betaald kon worden.
Twee gulden vijftig per jaar. Met de hand op dit “edelmetaal” werd het door de omgeving onzichtbaar.
Herinneringen aan die “goeie ouwe tijd”, kleine dingen uit voorbije jaren, alleen maar even omkijken, heel even maar!!
Gevoelens opnieuw beleven.
i.o. Historische Werkroep Lemelerveld.
H. Huisman