image/svg+xml

Het erve Soppe (Bergstie) in gammelke

Verhaal

Het erve Soppe (Bergstie) in gammelke

Plaatje bij verhaal: bergstee.jpg

Het erve Soppe (Bergstie) in gammelke

Het erve Soppe (Bergstië)

 

Vermelding in oude registers In het verpondingsregister van 1601/1602 wordt de Soppe nog niet genoemd, maar in de kerkelijke doopboeken wordt in 1659 Hilleken Soppen ingeschreven als dochter van Geerdt en Fenne Soppen uit Gammelke. Waarschijnlijk is de Soppe dus in de eerste helft van de 17" eeuw ontstaan als één van de ongewaarde erven, ook wel brinkzitters of kotters genoemd. Keuterboertjes, die stiekem een hutje in de marke bouwden. De overlevering beweert dat ze niet werden verjaagd indien het de clandestiene bouwer lukte om zijn schoorsteen voor zonsopgang aan het roken te krijgen zonder dat de markeboeren hem betrapten. Het erf grenst ook niet direct aan de rand van de es, het staat iets buitenaf. Vermoedelijk kwamen de Soppes uit Drenthe, daar komt de naam namelijk veelvuldig voor als patroniem van de voornaam Soppe, Sopo  of Supe.

Het erf heeft zich tot nu toe altijd kunnen handhaven hoewel het leven op de Soppe in de 17' en 18" eeuw heel erg moeilijk moet zijn geweest, getuige de volgende registers:

1675 Register van hootdgeld; Sopken, brinksitter. Pauper.

1682 Register van vuursteden; Soppe, I vuurstede. Pauper.

1702 Register van zoutgeld; Soppe, betaalt 10 stuiver.

1709 Register van achterstallige belastinggelden; Soppe, eigenaar H.van de Pol; 11 gld. I0 stuiver.

 

Pauper betekent zoveel als zijnde 'arm' en dus niet in staat deze vormen van belasting te betalen. Dat gold vaker voor dit soort boerderijtjes. In 1764 gaat het al beter met de Soppe. Ze kunnen weliswaar geen hoofdgeld betalen maar hoeven ook geen beroep te doen op een vorm van bijstand, dus ze redden zich als de overheid maar niet komt zeuren om geld:

1764 Register van hoofdgeld, Soppe; 3 personen. Is niet in staat hoofdgeld te betalen maar trekt niet van de armenstaat. De Soppe kloppen*-), 3 personen, die van de markte onderhouden worden.

 

Wellicht als eigenaar, in tegenstelling tot de bewoners (pachters) van de gewaarde erven kreeg G. Soppe een functie in het markebestuur:

1798 Resolutie van het intermediair Administratief Bestuur van Overiissel. G. Soppe is volgens deze resolutie geregistreerd als Municipaal (vertegenwoordiger) van de marke Gammelke.

 

De marke Gammelke was de eerste marke in Twente waar de veld- of markeverdeling heeft plaatsgevonden (1819). Formeel bestond ze daarna niet meer. Bij deze verdeling zal ook het erf Soppe zijn uitgebreid met de toegewezen (woeste) markegrond.

 

Soppe wordt Bergstede (Bergstië)

 

In 1919 overleed de laatste Soppe, Soppennaats. viel zijn nalatenschap aan het rijk. Er gaat een verhaal rond dat Soppennaats een knecht had aan wie hij zljn erf wilde achterlaten na zijn dood. Op weg naar de notaris, met paard en wagen, werden ze echter overvallen door een geweldig onweer en gedwongen om te keren. Voordat de reis hervat kon worden stierf Soppennaats in zijn slaap, zonder testament. Het erf werd door Gerardus Johannes Bijen uit Weerselo gekocht. Nu leeft de 3de generatie Bijen, Johan Bijen met zijn vrouw Annemarie en hun 3 kinderen op het erf dat in de omgeving beter bekend is als Bergstede. Dit was de naam van de boerderij van Gerardus Bijen, meegenomen uit Weerselo. (Verderop in dit blad, in de rubriek 'Verdan, de zuivelfabriek in Weerselo (2)'kunnen we lezen dat één van de bezwaarmakers tegen de uitbreiding van 1911 was omdat stankoverlast vreesde van een open afwatering

Inventarisatie van het erf

 

Bij aankoop was de boerderij een los hoes, in 1950 is het uitgebouwd nadat in 1919 gelijk al de bedsteden waren vervangen door slaapkamers voor de l0 kinderen van Gerardus Bijen. Ook de opvolger van Gerardus Bijen, zijn zoon Johan Bijen, had een groot gezin met 9 kinderen, waarvan de op één na oudste zoon het bedrijf overnam. Vanaf 1919 tot nu toe is het grondbezit van het erf niet veranderd, was er toen 16 ha in eigendom, tegenwoordig zljn evenzoveel ha gronden van derden in gebruik. Let wel, in 1919 was niet meer dan 4 ha van het land bruikbare grond, de rest was heide of woeste grond. Johan Bijen weet nog dat zijn vader vertelde dat hij 's winters, als het vroor, de schaatsen op het ondergelopen weiland achter zijn schuur kon onderbinden en dan kon schaatsen, richting de Loolee helemaal naar Almelo. Johan Bijen, hoewel niet de oudste, heeft de boerderij van zijn vader overgenomen. In eerste instantie had hij een heel andere carrière voor ogen hoewel hij best affiniteit had met het boerenbestaan. Hij brak zijn studie af toen zijn vader begin 80er jaren ziek werd en de oudste zoon een andere toekomst ambieerde. In het begin werden studie en werken nog gecombineerd, al spoedig legde hij zich geheel toe op het boerenwerk. Bestond het agrarisch arsenaal in de 80er jaren uit 20 koeien, 20 fokvarkens, 100 vleesvarkens en een paar honderd kippen, nu is dat gestroomlijnd naar 60 melkkoeien en 40 stuks jongvee als aanwas voor het melkvee.

 

Het heden en de toekomst

Groei is op dit moment niet aantrekkelijk vanwege het melkquoteringssysteem. In 2014 zal dit worden afgeschaft waardoor eerdere investeringen een riskante keuze zijn. ook een potentieel risico voor een rendabele bedrijfsvoering is de lopende herinrichting Saasveld-Gammelke. Een gedeelte van 20 Het erf na uitbreiding in 1950 de beschikbare landbouwgronden zou kunnen worden aangeduid als overloopgebied voor de Gammelkerbeek die achter de boerderij loopt. Niet alleen deze beleidsbeslissingen van overheden maken de toekomst van Soppe (Bergstede) onzeker. Daarnaast is de jongste generatie nog niet toe aan het maken van een keuze over de overname van het bedrijf. Op de vraag of 60 melkkoeien een goed bestaan kunnen geven antwoordde Johan Bijen dat het bestaan van een agrariër tegenwoordig meer te maken heeft met efficiency, gedegen vakkennis en handelsgeest. Als je die zaken goed beheerst zijn momenteel 60 koeien voldoende. Of dat in de toekomst ook zal gelden, moet nog blijken.  

 

*)De Soppe kloppen': de zogenaamde'klópkes'of geestelijke dochters dÍe in een afzonderlijk onderkomen bij het erf wonen.

 

Bronnen: Interview met Johan Bijen en'Historie van de marke Gammelke'waarin meer uitgebreide historische gegevens en fotomateriaal afgedrukt zijn.

 

Maria Hoogendijk

Auteur:Maria Hoogendijk in Oet de Boerschopn 2008 nr.4

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.