image/svg+xml

De school in Rossum/Volthe (in t Twents)

Verhaal

De school in Rossum/Volthe (in t Twents)

Plaatje bij verhaal: odb_117_2011-01-18.jpg

De school in Rossum/Volthe (in t Twents)

De school in Rossum/Voalt

t Woord “school” hef as een van de ierste vuurolders t Griekse ΣΧΩΛΈ (oetsproak ca scholea). De betekenis is vrieje tied. Raar of nich dan? In de vrieje tied kö’j wat doon, woara’j zin in hebt en dat kan studie wezn. In t Latien as opvolger van t Grieks hef schola bloos de betekenis van studie (leern).

 

De school in Voalt ?

 

In 1778 koump vuur t ierst, dank zij bod van G. Welberg, in Voalt nen schoolmeaster vuur met n loan van 25 gl. In 1786 kom ik in miene studie van Rossum en Voalt hetvolgende tegn: De rechter van Oldnzel hef nich ontdekt, dat der in de maarke Voalt nen schoolmeaster was ansteld duur de goedsheern en dat he ok gen loan hef kregn van de owwerheed, in ieder geval nich van t drostambt Twente, mer he hef wa mearkt, dat Herm Griep in t oold Smienk in de vurige weinter wat keender hef onderwezn en dat döt he van t weinter ok, mer he krig der gen geald vuur, wa tuffel en braandhoolt en dat hef he nöarig, want he hef ziene vrouw zien zuster nog bie zik en den is biejzinnig en he hef eer an de ketn legd en möt eer onderholdn.

t Oold Smienk lig in Voalt. Vandoar mien idee, dat de ierste school in Voalt hef legn en ie könt wa annemn, dat op t oold Smienk onderricht is gövn.

Drei joar doarnoa was Gerrit Bonken schoolmeaster van Voalt en Rossum; doarum mos he n dubbel loan hebn; dus measter van 2 maarkn. Zol Rossum dan ok apart ne school hebn had? Bonken is genne oorspronkelike achternaam oet Rossum en Voalt.

As Nederlaand n deel van Fraankriek wördt, bepoalt de Fraansn, dat de school an de gemeente koump en nich meer an de keark of maarke.

 

Measter Ikink

Measter Ikink oet Deernkaamp gef les op de school van Rossum en Voalt (ene school!) en mos in 1806 vuur n rechter verschienn, umdat he owwertredingn har maakt tegn de leagere schoolwet. He wus nich te better. He gaf alleen an 45 keender les.

Woarschienlik is de gemeente gen baas owwer de leagere school, want in 1808 wördt op t Rikhof in Voalt ne maarkehölting holdn owwer ne neie school. De onkostn zint vuur de maarkn Rossum en Voalt. Rossum hef n joar dernoa nog gen geald tot ere beschikking. De vertegnwoordigers van Rossum warn: Gerrit Engberink en Jan Hersmöl. Op t Wolcherman in Rossum klassineert ze, woo ze t geald bie mekaar könt kriegn.

In 1811 hef de school nommer 75 en steat onder Voalt.

t Loan vuur de schoolmeaster möt de leu per half joar betaaln. Doartoo zint de leu in klasn indeeld. Rossum: Klas 1 betaalt 2 gl 10 st.: Hersmöl en Vrielman. Kl.2. 2 gl. 5 st.:Bosch, Engelbertink, Höakman, Loak, Reamer, Roatger, pastoor Steffens, Tidhof, Tijman, Wöastman. Kl.3. 2 gl.: Heerman, Vealdman. Kl.4. 1 gl 15 st.: Benneker, Bleank, Hesselman, Katnpöller, Scheaper, Stege, Wolcherman. Kl. 6. 1 gl.: Hofsstee. Dat warn allemoal gewaarde earvn. Kl.7 15 st.: Achterwöast, oold Hofstee, Kaamphoes. Kl.8. 10 st: oold Tidhof, Rensen, oold Benneker, oold Heerink, oold Wolcherink, oold Höakman, oold Bleank, oold Roatger, oold Scheaper, oold Loak, oold Bos, Pesenkaamp, oold Vrielink, oold Wöast, oold Hersmöl, oold Engberink, Helthoes, Leemhoes, Koorhoes, Niejhoes, Beantert, oold Tij.

In Voalt zint ze zoa indeeld: Kl.1: Schooltn Leend, Steanhof, Weernman, Leferman, Meansman, Niejhoes, Obnkot, Reanink, Roolman, Rikhof, Ewwerloa. Kl.2.: Bels, Eansman, Griep, Hobbelt, Lasschof, Lesscher, Mölman, Timmersboer. Nich allemoal gewaarde earvn. Kl.3. Sanderman. Kl.4.: Hams, Loarhoes, Lechtnbearg, Schreur, Smienk. Kl.5. 1 gl. 5 st.: Kaampsmellink. Kl.6.: Nijenboer, Kearkhof, Smellink, Vealdhoes, Wassink. Kl.7.: Brookhoes, oold Eansink, Hulsbeke, oold Smienk, Tölk. Kl. 8.: Pierik, oold Leferink, oold Weernink, oold Alink, oold Rikhof, Goorhoes, oold Vealdhoes, 14 oold Reanink, oold Scholtn, oold Möl, oold Rolink, oold Hobbelink, oold Niejhoes, oold Sanderink, oold Obnkot, oold Lessink, Kothoes, ter Linde, Huuskes, Schophoes, Aalman, oold Rolink, oold Lasschof, Hörsthoes.

De ontvanger van de gemeente Weersel betaalt 86 gl an Ikink, schoolmeaster in Voalt. He har 78 leerlingn. Heel wat meer as in 1806. t Volgend joar(1815) hef Ikink 2 keender meer. He krig 2 gl per keind.

De maarkebestuurn van Voalt en Rossum wilt eigenaar blievn van ere school, mer de gemeente krig t toozicht, of t gebouw wa goad onderholdn wördt. Schoolmeaster Ikink kof oet ne verkoap oet t oold Huikink ne pan en iezer vuur f 1,70.

In 1927 constateert ze, dat der vuur 30 gl wat möt wördn doan an de raamn en t dak en vuur 10 gl an de baankn. De gemeente trekt dei 40 gl oet vuur de school van Voalt.

De ierste kadasterkaartn in 1832 loat de school zein op n schead van Rossum en Voalt. Op de Hottingerkaart van ca 1780 stund he nich intekend.

In 1838 krig de school op n schead van Rossum en Voalt f 192,50 oet t schoolfonds.

Measter Ikink koump in 1844 oet de tied en de gemeenteroad van Weersel veindt t goad, dat zienn zön Albert (1798-1877) an de school in Rossum en Voalt dörf lesgevn.

In 1846 verkof Racer Palthe n langwearpig stuk laand tusschen t Mariakapelleke en Eansman an Albert Ikink, den op Goossen wount. Dat hoes is vot en lag tegnowwer Vennegoor dicht an de Vennegoor Steg. Goossen wörn ofbrökn en op de stie van Steggink wör n neid hoes bouwd. met n bienaam van Measters-Graads. Zoa kö’j begriepn, woo at ze an den naam zint kömn.

n Joar doarnoa leent Berend Lesscher op oold Steanhof 100 gl van Albertus Ikink.

De school wördt vuur 1715 gl verneid met n neid schoolokaal.

In 1853 verkof B. en W. materiaal van de school: steann, latn, duurn, kozien, dakpann, plaankn, balkns, zitbaankn, kestke, hooltn spoorn, raamn. Totaal f 163,65. Ikink kof steann, dakpann, plaankn, kestke, raamn.

Loan enz van Ikink: in 1858 krig he 75 gl van t riek, 25 gl van de gemeente en f 227,70 an schoolgeald. Tehoap f 322,70. t Joar derop krig he 365 gl en 35 gl vergoeding van t hoes en hof. In 1872 krig Ikink nog ne toelage van 40 gl, umdat he zien weark goad döt en umdat de leavnsmiddeln zoa duier zint. He hef ok an keender oet Lemsel les gövn, umdat doar gennen measter was. Ikink is nich tevrea, want t volgende joar vrög he minstens 100 gl meer loan, mer de gemeenteroad wis t of, mer wil ne toelage van 40 gl gevn vuur ziene nerigheed.

In 1874 is de maarknverdeling van Voalt. 74 Leu kriegt der wat van met. Op de 69ste plaats van grötte is Ikink met 16 ½ are in n Sprakelmörs. In dit joar krig Ikink ne toelage van 50 gl.

t Joar doarnoa in 1876 dezölfde toelage. He krig op 1 februari eervol ontslag en n pensioen van 267 gl per joar. He was 78 joar(!). t Joar doarop kwam he a oet de tied. De leu mogn em geern, umdat he slicht en eerlik was. Um n volgende bovnmeaster te kriegn hef de gemeenteroad t loan verheugd tot 700 gl met 40 gl hoeshuur.

 

Measter Plegt

 

Tot bovnmeaster wör no Hermanus Plegt beneumd, den hiervuur an de Lemseler school lesgaf. He wördt op 27 mei oet ziene wonning - t hoes lag doar woar n weinkel van Andries Koopman lig - ophaald duur geestelike, burgemeaster, wetholders, eankele roadsleedn en de schoolkinder onder leiding van oold-bovnmeaster Ikink. In optocht trökn ze noar de school hen, woar Ikink de schoolslöttels an Plegt owwerdröag. De school was met greun versierd. Plegt gaf n uur les, woarnoa de leu gezellig bie mekaar bleavn zitn.

In 1877 kof Plegt roem 2 buinder ground van Wildiek op Rikhof en Roatger vuur 150 gl.

t Joar doarop löt Plegt de school in noordelike richting vergrootn. Op nen septembermorgn in 1879 was der n zwoar grommelschoer. De bliksem slöag in nen boam bie de school, zoa slim, dat de ground n paar meter van n boam of nog losberstn.

In 1881 wördt Juffrouw Hofstede an de school ansteld vuur nuttige haandwearkn. Lubbert de Lange, geboorn in Sint Nicolaasga en onderwiezer in Bolsward, wördt in 1883 beneumd an de school vuur 600 gl per joar. He wount bie Plegt in.

Der koump in 1885 subsidie van t riek; doarvuur wilt ze 2 lokaaln maakn, mer t terrein is nich geschikt um oet te breidn. Ze zeukt in Rossum ne goo stie. Ze wilt van Roatger ground koapn. Roatger wil toessche. He wil de oolde school wa hebn.

Der wördt in 1886 ne neie school bouwd duur annemmer ter Ellen. Vuur t opheugn van t schoolterrein hef Plegt vuur f 13,50 geald vuurschötn an de gemeente.

Measter de Lange koump in 1889 oet de tied en zienn opvolger wördt Johannes Horsthoes (1862-1937). He trouwt in 1897 met Johanna Plegt oet t Langeven en trekt bie measter Plegt in. Plegt gef les an de 3 heugste en Horsthoes an de 3 leagste klasn.

In 1890 hebt de beare measters en eankele keender influenza. De school geat van 20 januari tot 5 februari too.

De oolde school wördt an verschillende gezinn verhuurd noa mekaar: Tiggelaar, van Hien, rieksambtenaar, Steffens, rieksambtenaar, Candel, commies, oude Bekke, van Schoor, diekwearker, Beuvink, fabrieksarbeider, Arends, neaister. Vuur ziene school krig Plegt ne joarlikse vergoeding vuur braandstof van 39 gl en vuur t kloarholdn van de school 8 gl.

Der koump nen deerdn measter successievelik: Leuvenkamp, Laarman (he hef mer 1 joar an school west), Wilmink (ok mer 1 joar), Schwering, Roelofs.

De school hef in 1900 last van de blekn. Völ keender zint der an stöarvn. Van de 120 schoolkinder warn de helft kraank. De umstandigheedn, woarin les mos wördn gövn warn wied van ideaal. Der warn te völ keender vuur de kleane lokaaln. Vaak kwam van t onderwies weinig terecht, umdat völ keender van school wegbleavn, umdat ze mosn helpn op t laand en op de boerderiej. Bloos in de weinterdag kwamn alle keender op school.

t Joar derop heersn de blekn wier. Veer keender van de Rossumse school kwamn oet tied. De school gung n paar daag dicht, want van de 120 keender warn der mer 15.

In de school warn 3 onderwiezers in 2 lokaaln. Der möt dus n lokaal biekomn. De leu oet Voalt wilt in ere maarke ne neie school, mer B. en W. zint t doar nich met eens. Annemmer Steggink dörf t deerde lokaal bouwn vuur 2335 gl.

Gesina Arends verhuust van de oolde school noar ne neie stie, woarat later fietsnmaker Nijmeyer kwam te wonn. Eer bruur Gerardus, weinkeleer, koetsier en kloumpnmaker gung met. Gerardus wördn School-Graads neumd en de verkloaring is wa dudelik.

De oolde school wördt luk vergroot en wördt postkantoor, in 1910 bemand duur Adrianus Snel oet Hekendorp (Zuud-Hollaand) met 9 dochters. Ok kondn ze nen kruideniersweinkel beginn. De neie school besteat zoawat 30 joar en is meer as vol. Der möt wat bie wördn bouwd. Ze zoln dan ne onderwiezeres könn beneumn.

 

Measter Helthoes

Measter Helthoes, jounk wördn op Meidnboer Lemsel, is de bovnmeaster wördn en wil meer loan, umdat he ne laandbouwacte hef haald. He krig 50 gl meer. De school möt n nei stanket hebn en de school lekt. De spölplaats wördt ok luk vergroot. De school wördt te klean. Der möt n veerde lokaal biekomn. De school wördt an de achterkaant oetbreid.

Wie noteert 1918 en de Spaansche griep is op school, in 2 wek zint der 14 stöarvn

t Oranjecomité wördt opricht vuural vuur t vuurbereidn van de school- en volksfeestn. Ze begunn zoaterdagsmorgns altied met de heilige mis; doarnoa kondn de keender gratis in de dreaimöl, dei nog duur n peerd in beweging wördn zet. Ok was der chocolademelk met kedetkes en vuur de kleinstn n cadeau. Der wördt an de zuudkaant n nei lokaal biebouwd.

In 1921 wördt measter Roelofs ontsloan, want he wördt bovnmeaster an de school van Hassel. Everard Weustink oet Oatmörssche koump vuur em in stie. Noa 45 joar geat he met pensioen. De school was eignlik ziene hobby. Doo he veerdig was vuur onderwiezer, kwam he ‘s anderdaagns langs de school in Rossum. He möak n pröatke met bovnmeaster Helthoes, den em vröag of he nich in Rossum an de school komn wol. Dat wol he wa en 2 daag doarnoa stund he a vuur de klas. He hef nooit ne sollicitatiebreef hoovn te schrievn.

Measter Helthoes stelt vuur n lokaal te gebroekn vuur t vervolgonderwies.

Johannes Horsthoes (zee bovn) was met Plegt trouwd en wonn ierst bie measter Plegt in. Ze trouwn in 1897 en gungn wonn op t Bosch-Bets in Rossum en in 1902 wonn ze op dei stie, woarat Bernard Horsthoes, trouwd met Truus Helthoes, wonn. Frans Horsthoes, zön van Johannes, löat nöast t oldershoes n neid hoes bouwn en trouwn in 1927 met Maria Snel. He was in 1922 beneumd an de school in Rossum.

Ca 1923 zet de parochie Rossum zik in um n zustershoes te kriegn, woarin ne bewaarschool.

In 1928 hef de regering t 7e leerjoar invoerd. B. en W. wilt de school met 2 lokaaln oetbreidn, umdat t aantal leerlingn tot 204 zal oploopn. t Wördt n klaslokaal en ne ruumte vuur de berging van leermiddeln. Juffrouw Hassink, in 1906 geboorn op Meansman in Voalt wördt measteres van de ierste klas.

In 1936 vund der n oongeluk plaats bie de school. n Stuk of wat schoolkeender warn op ne töarfwaag goan zitn, den langs de school gung. Doo de waag dicht bie de school was kömn, sprung n keind van de waag, eavn vuurdat de voerman de waag har stilzet. t Keind koump te valn. De voerman trok an de töggel, zoadat t peerd en waag teruwgungn en t keind onder een van dei rear kwam. t Rad roln owwer nen aarm, zoadat n aarm kneusd was.

In 1938 wördn de oopnbare schooln in Rossum en Lemsel umzet in katholieke. In 1917 wör t biezunder onderwies gelieksteld an t oopnbaar onderwies; pastoor Dames vund t nich nöarig um der katholieke schooln van de maakn; der gungn ja bloos katholieke keender noar school hen en ze kreagn alleen mer onderricht van katholieke onderwiezers.

Vlak vuur n oorlog is de bewaarschool bouwd duur de annemmers Stegging en Groote Punt. Mulder was de architect. Der zint 4 lokaaln. Der is ok ne neaischool. De school krig de titel van Philomenaschool neumd noar Philomena, abdis van de zusters in Oatmörssche.

In n oorlog hebt de Mofn vaak de pastorei, bewaarschool en de leagere school vorderd. Onder schooltied wör der vaak oefend in t dekking zeukn. Op commando mosn de keender onder de baank kroepn en zik plat tegn de vloor an drukn. Goddaank is t bie oefenn blevn.

 

Measter Horsthoes

In 1961 viert juffrouw Grada Horsthoes eer 25 jeurig jubileum. Ze kreag van t schoolbestuur ne pendule en van t personeel en leerlingn nen gooldn aarmbaand.

Doo de Sint Hendrikusfanfare eer 40 jeurig bestoan viern met ne taptoe, organiseern ze vuur t ierst ne taptoe. Vanof ne boernwaag, dei op n spölplas stund opsteld, teunn de corpsn eer könn.

Begin 60er joarn wör de oolde school tegnowwer oold Steanhof ofbrökn.

De ierste geruchtn komt op vuur ne neie school. He is ok a 80 joar oold. De 250 keender huust met ere leerkrachtn in tochtige lokaaln. Huuskes, dei steinkt. Der is gen waterleiding en riolering. De school telt 6 leslokaaln. De ierste klas is te groot wördn en mos splitst wördn. Ene klas is onderbracht in de eierpakkeriej van Postel. Bovnmeaster Horsthoes veindt dat dat t beste lokaal is wat ze hebt. De tweede klas hef nen hook, woar t verkeer op nen meter ofstaand langs davert. De plann vuur ne neie school ligt veerdig en ze wocht bloos op rieksgoodkuring. De neie school is pland in de kearknwear achter de oolde pastorei. Der is nog zölfs plaats vuur n nei gymlokaal.

In 1967 is der nog steeds genne neie school. Inspecteur Waterreus veindt de Rossumse school de slectste van t hele gebied. De olders wilt ne haandtekeningactie startn. Ze dreigt de keender in hoes te holdn. De volksgezoundheed hef de school a ofkuurd.

Measter Weustink, 70 joar, neamp in 1970 a wier ofscheid van de school. Vief joar ledn döar he dat ok a. Doo har he zegd: A’j mie nog nöarig hebt, kö’j aait n beroop op mie doon. Der gung ne leerkracht vot en ze kondn gennen andern kriegn. He kreag wier ziene plaats vuur de deerde klas, woarin he a meer as 40 joar les har gövn. t Leste joar har he 45 keender in ziene klas. He was strabaant.

t Joar doarop geat bovnmeaster Horsthoes met pensioen. He behaaln in Hilversum de onderwiezersacte. He hef aanvankelik 14 joar in Soasel wearkt. In 1938 kwam he noar Rossum. In 1952 wör he hoofd, doo bovnmeaster Helthoes met pensioen gung. Horsthoes was nen keerl van weinig weur. He was van n ooldn steampel. He har orde in de klas. Met een gebaar kon he de klas noar ziene haand zetn. He was nen grootn kenner van de natuur. In 1978 is he 72 joar oold stöarvn.

Mijnheer Huysmans.

 

Mijnheer Damen Ie least t goad ‘mijnheer’, want de bovnmeaster wol nich meer met ‘meester’ wördn ansprökn, mer met ‘mijnheer’ (!!!). He wör baas van ne neie school met n plat dak. In 1973 neamp zuster Christina ofscheid van de kleuterschool, woarat ze 28 joar les hef gövn. Ze wör jounk in Bussum. Volle joarn kwam ze op de fiets van eer kloaster in Oatmörssche noar de klötterboksnschool in Rossum. In 1996 is ze stöarvn.

De bovnmeaster (mijnheer Huysmans) is prins carnaval.

In 1976 steat juffrouw Horsthoes 40 joar vuur de klas. Noa de heilige mis bödn de leerlingn de juffrouw ne bounte revue an. Ze kreag vanzölfsprekkend 40 roazn.

De neie peuterspölzaal ’t Iemnköarfke’ is in t KJV-hoes losdoan.

In de 80er joarn behaaln t wichterhandbalteam van de school grote succesn: Nederlands schoolkampioen.

In 1991 wördt de kleuterschool umbouwd tot ne badinrichting o.l.v. de bruurs Martin en Hans Bossink. t Zwembad is bedoold vuur gehandicapte leu en vuur zwemonderwies vuur peuters en kleuters. Der wördt ne ruumte inricht vuur fitness, ne deerde ruumte vuur daansn, aerobic, jazzballet.

In 1997 stapt Damen, oet de gemeentelike politiek. ‘Directeur’ van de leagere school en wetholder wördt em te völ. De lokale politiek hef ne teleursteld.

 

Directeur Olde Scholtenhuis

In 1999 vertrekt Damen as directeur en krig die funktie van ne speciaal school in Oldnzel. Noa 44 joar vuur de klas te hebn stoan is Paul Vos op 66 jeurige leaftied in 2002 stopt met t onderwies. He is in 1958 in Rossum begunn. Via de leagere school in Weersel kwam Paul as hoofd op de leagere school in Lemsel. Noa de sloeting van de Lemseler school in 1985 kwam Paul wierum noar Rossum. He was der officieel wa met opholdn, mer he döar nog joarn vedan as vriejwilliger.

 

Germarink-Hennie (Hennie Engelbertink)

Auteur:Hennie Engelbertink in Oet de Boerschopn nr.117 Lente 2011
Trefwoorden:Rossum;Volthe;school
Thema's:Scholen in de oalde gemeente Weerselo

Reacties

Er zijn nog geen reacties op dit item

Plaats een reactie

Velden met een zijn verplichte velden.